هر که آمد عمارتی نو ساخت!

وحید حاج سعیدی

ساخت سازه‌ها و ساختمان‌های جدید در جامعه صنعتی امروز به یکی از نشانه‌ها و نمادهای توسعه پایدار تبدیل شده‌اند. در واقع اگر در شهری ساخت و ساز جدید صورت نگیرد، توسعه و رشد آن منطقه در هاله‌ای از ابهام فرو خواهد رفت و موانع جدی و تاثیرگذار در ترقی و پیشرفت پدیدار خواهند شد.

اما با وجود ضرورت انکارناپذیر ساخت و ساز در جوامع شهری و توسعه روز افزون آن در شهرها، روستا‌ها و حتی مناطق ییلاقی بسیاری از نیازهای ساکنین جوامع شهری و روستایی در این ساخت و سازها نادیده گرفته می‌شوند. نیاز‌هایی نظیر توجه به زیبایی بصری، استحکام و طول عمر ساختمان، جلوگیری از ساخت و ساز‌های سینوسی، ایراد خدشه به نمای تاریخی یا طبیعی شهر، عدم همخوانی ارتفاع ساختمان‌های همجوار، بی‌توجهی به جمعیت شهری و نیازهای سکونتی افراد، عدم جانمایی اماکن عمومی نظیر مسجد، کتابخانه، نانوایی، درمانگاه، پلیس و … بخشی از نیازهای عمومی مردم هستند که بی‌توجهی به این نیاز‌ها باعث شده تا ساخت و ساز در کشور به سمت یک بی‌نظمی نوین سوق پیدا کند.

هرچند ساخت سازه‌های بلند و چند مرتبه یکی از راهکار‌های استفاده بهینه از زمین در سطح شهرهای شلوغ محسوب می‌شوند و اگر بتوانیم از اهرم ارتفاع به جای عرض در ساختمان‌ها استفاده کنیم هزینه‌ها را کاهش داده و شهر را گسترش نمی‌دهیم ولی این موضوع در شهرهای کوچکی که مشکل جمعیت وجود ندارد هم رشد بی‌رویه‌ای پیدا کرد تا جایی که امروزه افراد بسیاری در کنار شغل اصلی خود به ساخت و ساز و بساز بفروشی روی آورده‌اند و دردمندانه در روستاها و مناطق ییلاقی که علی‌الاصول زمین ارزان‌تر و فراوان‌تر است، انبوه‌سازی دیده می‌شود! البته این همه گرفتاری نیست چرا که ورود افراد ناآگاه به حوزه ساخت و ساز تبعات جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت که کاهش طول عمر ساختمان‌ها، افزایش تولید نخاله‌های ساختمانی، افزایش وزن و سنگینی غیرمتعارف ساختمان‌ها، استفاده از مصالح و وسایل نامرغوب، ساخت و سازهای ناایمن و غیر‌استاندارد و … بخشی از گرفتاری‌های این حوزه محسوب می‌شوند.

در کنار موارد یاد شده برخی موانع نیز باعث شده تا علی‌رغم رشد چند ده برابری ساخت و ساز در سال‌های اخیر و وجود تعداد زیادی آپارتمان و ساختمان خالی در کشور، قیمت ساختمان به شدت افزایش پیدا کند تا جایی که افزایش وام مسکن نیز به هیچ عنوان کفاف خرید یک ساختمان معمولی و فاقد امکانات نوین را نمی‌دهد و کماکان افراد بسیاری در منازل استیجاری سکونت دارند.

هرچند دلایل بسیاری در افزایش قیمت ملک و ساختمان متصور هستند ولی ساخت و سازهای سنتی و عدم گرایش به ساخت و ساز صنعتی، رشد قیمت زمین به ویژه در مناطق شهری، هزینه‌های سرسام‌آور و کمرشکن شهرداری و عوارض مختلف، هزینه‌های مربوط به طراحی و نقشه‌کشی ساختمان، افزایش حق‌ بیمه، افزایش چشمگیر هزینه انشعاب آب و برق و گاز و … در کنار رشد جهشی قیمت مصالح ساختمانی باعث شده تا قیمت تمام شده مسکن به شدت افزایش پیدا کند و قدرت خرید مردم کاهش پیدا کند.

امید است دولت با وضع قوانین جدید یا باز تعریف قوانین موجود نظیر اخذ مالیات سنگین از خانه‌های خالی، اخذ مالیات از انبوه‌سازان، جلوگیری از صدور مجوز ساختمان‌های چند مرتبه در شهرهای کوچک، دخالت شهرداری‌ها در نمای خارجی سازه‌ها، عدم اعطای مجوز ساخت به زمین‌های دارای قواره کم و تلاش برای تبدیل مسکن از سرمایه به کالا، علاوه بر کنترل بازار مسکن ، مانع از ساخت و سازهای نامتقارن و بی‌کیفیت در شهرها شود.