گردشگری قزوین، سال به سال دریغ از پارسال!

آرش صالحی ـ با وجود گذشت حدود یک‌ ماه از پایان تعطیلات نوروز و نزدیک شدن به میانه اردیبهشت‌ماه نگاهی به وضعیت حوزه گردشگری در استان قزوین نشان می‌دهد، همچنان خبری از نقشه راه برای جذب گردشگر و خارج کردن استان و به ویژه قزوین از یک استان و شهر گذرگاهی به یک مقصد گردشگری به چشم نمی‌خورد. نگاهی به آمارهای تردد جاده‌ای در روزهای نوروز و همچنان میزان مراجعه مسافران به درون شهرهای استان و بازدید از اماکن و ابنیه گردشگری بیانگر این واقعیت است که قزوین کمترین توفیق را در جذب گردشگران داخلی و هموطن داشته و به این ترتیب نام بردن از برخی اقدامات دهان‌پرکن مانند ثبت جهانی سرای سعدالسلطنه و گزارش کار درباره مجموعه‌ای از اقدامات محدود و پیش‌پاافتاده قطعا می‌تواند برای تمدید مدت اقامت مدیران حوزه گردشگری استان قزوین بر صندلی‌های خود کارا باشد، اما بی‌تردید گرهی از اقتصاد گردشگری استان باز نمی‌کند.

66  میلیون مسافر و فقط 713 هزار بازدیدکننده

اما برای رسیدن به وضعیتی شفاف‌تر از آنچه که در گردشگری نوروز اتفاق افتاد، آمارها و مقایسه آنها می‌توانند صادق‌ترین ادله برای نشان دادن وضعیت تراژیک گردشگری در استان قزوین باشند.

بنا به گفته جواد حق‌لطفی، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان در بازه زمانی 25 اسفندماه 1402 تا 13 فروردین‌ماه 1403 بیش از 22 میلیون خودرو از جاده‌ها و محورهای مواصلاتی استان قزوین عبور کردند.

از طرفی علیرضا خزائلی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان هم میزان بازدید از جاذبه‌های گردشگری استان در همین بازه زمانی را حدود 713 هزار نفر اعلام کرد.

با این آمار مدیرکل راهداری و حمل نقل جاده‌ای یعنی روزانه بیش از یک میلیون و 200 هزار خودرو از استان قزوین تردد می‌کنند و اگر در هر خودرو (بدون در نظر گرفتن اتوبوس) 3 مسافر داشته باشیم، بنابراین فقط در نوروز 66 میلیون نفر مسافر و گردشگر از استان قزوین عبور کردند.

با توجه به آمار ذکر شده روزانه حدود 38 هزار نفر گردشگر از قزوین بازدید کرده‌اند که در مجموع 20 روز بازدید حدود 713 هزار نفر گردشگر از قزوین را نشان می‌دهد.

به این ترتیب 66 میلیون نفر گردشگر و مسافر از استان قزوین با خودروهای خود عبور کردند و در نهایت فقط 713 هزار نفر یعنی کمی بیشتر از یک‌درصد آنها از قزوین بازدید کردند؛ قزوینی که بیشترین آثار تاریخی کشور را در خود جای داده است!

نگاهی به آمارهای سایر استان‌ها از جمله اصفهان و کرمان نشان می‌دهد که این استان‌ها به طور معدل توانسته‌اند 45 درصد از افراد ترددکننده در محورهای مواصلاتی را جذب و راهی مقاصد گردشگری استان خود کنند.

دغدغه جذب گردشگر!!

یک کارشناس گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه وضعیت امروز گردشگری استان قزوین ناشی از مدیریت ضعیف و غیرخلاق است، گفت: اینکه در آستانه نوروز رینگ‌های تردد به قزوین مسدود می‌شوند، نشان‌دهنده این است که بسیاری از مدیران استانی و شهری دغدغه جذب گردشگر و مسافر را ندارند.

مجید محمدیان اضافه کرد: با وجود اینکه دم از ظرفیت عشایر و روستاییان در استان قزوین می‌زنیم،‌ اما از برپا کردن بازارچه‌های سنتی و عشایری در کنار آزادراه‌ها دریغ می‌کنیم و انتظار داریم مردم سایر استان‌ها به صورت خودجوش به روستاهای ما سفر کرده و محصولات روستایی و عشایری را بخرند که امری نزدیک به محال است.

وی با اشاره به اینکه جاده‌های قزوین تقریبا خالی از مجتمع‌های تفریحی، گردشگری و خدمات رفاهی است، تصریح کرد: در ضمن صدور مجوز برای احداث چنین مجتمع‌هایی در استان به هفت‌خان رستم تبدیل شده و در نهایت بعد از چرخاندن این مجوزها در کمیسیون‌ها با تنگ‌نظری مطلق با چنین مجوزهایی برخورد می‌شود.

محمدیان با ذکر اینکه در استان به علت وضعیت بد جاده‌ها شاهد تصادفات جاده‌ای پرشمار هستیم، ادامه داد: آنچه که بیشتر از استان ما برای سایر استان‌ها مخابره می‌شود، نه اخبار برگزاری جشنواره‌های جذاب گردشگرپسند، بلکه اخبار هرروزه تصادفات جاده‌ای دلخراش است که قزوین را به عنوان یک استان پرتصادف و پرحادثه در ذهن گردشگر جا می‌اندازد.

تبلیغات ضعیف و بی‌برنامه

یک کارشناس تبلیغات و رسانه هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه وضعیت ابنیه تاریخی قزوین در طول سال هیچ فرقی با ایام نوروز و دیگر ایام پیک سفر ندارد، گفت: نصب بنرهای کوچک با گرافیک ضعیف که در روزهای نوروز باد آنها را از این‌سو به آن‌سو می‌برد، نشان‌دهنده نگاه بی‌ذوق مدیریت گردشگری استان به جذابیت این آثار تاریخی است.

محمد زحمتکش افزود: در صورتی که روزهای نوروز و تابستان باید شب قدر متولیان حوزه گردشگری باشد، گاه دیده می‌شود خود این متولیان در سفر هستند و یا وقتی برای پاسخگویی به شکایات موجود در این حوزه را ندارند!

وی ادامه داد: اینکه اوایل هر سال یک نمایشگاه ضعیف از صنایع دستی در دولتخانه صفوی برپا شود و سال به سال هم کیفیت برگزاری آن کمتر شود و بیشتر شبیه بازار دست‌فروشان باشد، چه دردی از توسعه اقتصاد صنایع دستی ایفا می‌کند که هیچ مدیر بالادستی نسبت به آن منتقد نیست و فقط تعریف‌های غیرواقعی به رسانه‌ها و مردم ارائه می‌‌شود.

این فعال رسانه‌ای یادآور شد: در همین اردیبهشت‌ماه که وضعیت آب‌وهوا پایدار شده، سایر استان‌ها به خاطر هوای مطبوع اردیبهشت پیک دیگری از سفرهای ابتدای سال را تجربه می‌کنند، اما قزوین همچنان با همان رویه کلیشه‌ای و خسته‌کننده خود گردشگران و مسافران حتی کنجکاو را پس می‌زند.

زحمتکش تصریح کرد: در استان قزوین در همه ایام به ویژه ایام سفر هیچ خبری از تبلیغات منسجم و فاخر نیست و مسئولان با فوروارد(بازنشر) کردن چندتا خبر در پیام‌رسان‌ها که در لابه‌لای اخبار سیاسی گم می‌شوند، در حوزه تبلیغات به معنی واقعی رفع تکلیف می‌کنند و هیچ‌وقت هم فکر نمی‌کنند که در ایام سفر کسی کمتر این اخبار را چک می‌کند.

وی اضافه کرد: اگر این رویکرد بی‌انگیزه و کلیشه‌ای را با شهرهایی مانند اصفهان مقایسه کنیم، می‌بینیم که مدیریت استانی و شهری ما هیچ حرفی برای گفتن در حوزه گردشگری ندارند و حتی استان‌های بسیار کم‌ترددتر مانند سمنان در این زمینه بسیار بابرنامه‌تر و خلاق‌تر هستند.

خط بطلان مدیریتی بر جذب هنرمندانه گردشگر

برای عمده مردم دنیا و کشور ما «وودی آلن» یک نامی آشنا در حوزه سینما است. هنرمندی که شهرتش در دنیای فیلم‌های کمدی اگر از چارلی چاپلین بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. اما اینکه این فیلمساز در همکاری با شهرداری‌های بزرگ‌ترین شهرهای دنیا از جمله پاریس و رم اقدام به ساخت فیلم‌هایی با پس‌زمینه گردشگری می‌کند، نشان می‌دهد که در کشور و به ویژه استان تقریبا نمی‌دانیم گردشگری چیست.

اگر از یک ایرانی بپرسیم که دوست داری به چه شهرهایی در دنیا سفر کنی؟ قطعا پاریس و رم جزو نخستین گزینه‌های ذهنی او هستند، اما جالب اینکه مدیران همین شهرها بیکار ننشسته‌اند و به هر فیلمساز صاحب‌نامی برای تولید آثار سینمایی در شهر خود نهایت کمک را کرده‌اند.

با این حال اگر امروز یک هنرمند قزوینی بخواهد یک فیلم کوتاه جذاب و خلاقانه از آثار گردشگری قزوین بسازد و یا حتی یک عکاس بخواهد یک نمایشگاه فاخر از عکس‌های مربوط به آثار تاریخی قزوین در یک شهر اروپایی برگزار کند و از مسئولان طلب حمایت کند، همه مدیران شهری و استانی او را طوری نگاه می‌کنند که انگار آمده بخشی از اعتبارات استان را که برای کارهای مهم‌تر است به سرقت ببرد‍!

این 2 کار گفته‌‌شده یعنی ساخت فیلم کوتاه و برپایی نمایشگاه عکس یکی از کارهای رایج برای جذب گردشگر به شهرهایی است که این آثار در آنها به نمایش در‌می‌آید و در نهایت در استان به همه این کنش‌های هنرمندانه با نگاه تنگ‌نظرانه خط بطلان کشیده می‌شود. همین برخوردها که انواع و اقسام آن را در سال‌های اخیر دیده‌ایم، نشان می‌دهد که در استان ظرفیت هنرمندان برای جذب گردشگر نه تنها دیده نمی‌شود، بلکه پس هم زده می‌شود.