تیشه توسعه نامتوازن بر ریشه روستاها
- شناسه خبر: 2568
- تاریخ و زمان ارسال: 19 مهر 1401 ساعت 08:00
- بازدید :
¢ ضرورت توزیع عادلانه امکانات و خدمات در روستاها
یک کارشناس عمران روستایی در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به روند فزاینده مهاجرت روستاییان به شهرها گفت: بسیاری از مردم روستاها با مشکلاتی از قبیل مسکن، معیشت و اشتغال دست و پنجه نرم می‌کنند و به همین خاطر برای تأمین این نیازها راهی شهرها می‌شوند و با توجه به فاصله فرهنگی روستا و شهر دچار بحران‌های مختلف می‌شوند.
مجید ایوبی با یادآوری اینکه تحقق عدالت و عدالت‌محوری یکی از سیاست‌های مهم جمهوری اسلامی ایران از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بوده است، اضافه کرد: دستیابی به پیشرفت و توسعه در کنار اجرای عدالت در حوزه شهری و روستایی هم یکی از اهداف اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود.
وی توزیع متوازن و عدالت‌محور امکانات و خدمات رفاهی بین روستا و شهر از الزامات توسعه پایدار دانست و گفت: متأسفانه پس از اصلاحات ارضی در زمان محمدرضا شاه پهلوی شاهد مهاجرت روستاییان به شهرها بودیم؛ این در حالی است که چون زیرساخت مناسب این مهاجرت ایجاد نشده بود، این امر در گذر زمان موجب بیمار شدن شهرها و روستاها شد.
ایوبی ادامه داد: این بیماری منجر شد تا شهرها و روستاهای کوچک خالی از سکنه شده و تعداد زیادی از مردم بی‌رویه به شهرهای بزرگتر مهاجرت کنند. در این میان توجه به فعالیت دفاتر تسهیل‌گری و توزیع عادلانه خدمات و امکانات به روستاهای کم‌برخوردار نه تنها موجب رونق اقتصادی روستاها می‌شود، بلکه سبب می‌شود مهاجرت از شهرها به روستا آغاز شود.
¢ 3 چالش اصلی زندگی در روستاهای قزوین
همچنین نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت آب، راه و سلامت را 3 حوزه پرچالش در روستاها دانست و گفت: با وجود حاصل‌خیز بودن دشت قزوین و وجود منابع آب سطحی مناطق روستایی استان قزوین از نظر آب، راه و سلامت جزو محروم‌‌ترین نقاط کشور هستند.
فاطمه محمدبیگی با اشاره به نقش مهم بسیج سازندگی در اجرای طرح‌های عمرانی و آبرسانی در روستاها اضافه کرد: با وجود اینکه مجلس قانونی برای واگذاری طرح‌های محرومیت‌زدایی به بسیج سازندگی مصوب کرد، اما متأسفانه بسیاری از این طرح‌ها از فهرست طرح‌های اجرایی حذف شدند که در این مورد گله و انتقاد داریم.
¢ 60 درصد روستاییان قزوینی بیمه اجتماعی ندارند
اما یکی از مشکلات روستاییان که در سال‌های اخیر کمتر به آن توجه شده، مسئله بیمه اجتماعی روستاییان است که می‌تواند سطح رفاه و امید به زندگی در روستاها را به صورت جدی متحول کند.
با این حال آمارهای صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر استان قزوین نشان می‌دهد که بیش از 60 درصد اهالی و سکنه روستاها در استان قزوین فاقد بیمه اجتماعی هستند که این معضل نقش مهمی در مهاجرت روستاییان هم‌استانی به شهرها دارد. در واقع در استان قزوین 73 هزار و 309 خانوار روستایی زندگی می‌کنند که 45 هزار و 643 خانوار تحت پوشش بیمه نیستند و فقط 38.8 درصد آنها یعنی 27 هزار و 666 خانوار بیمه اجتماعی دارند و می‌توانند از مزایا و خدمات آن از جمله مستمری بازنشستگی و خدمات درمانی تأمین اجتماعی استفاده کنند.
در ضمن آمارها نشان می‌دهد که تا سال 1394 در مجموع 43 کارگزار صندوق بیمه اجتماعی در روستاهای استان قزوین داشتیم که پس از اجرای طرح تطبیق و ترمیم کارگزاران بیمه اجتماعی در استان قزوین تعداد آنها 40 درصد کاهش یافته و به 26 کارگزار تقلیل یافته است.
¢ پرداخت 303 میلیارد تومان تسهیلات اشتغال روستایی در 5 سال اخیر
اما برای توسعه و احیای روستاها عامل تعیین‌کننده بدون شک شغل است و اگر اشتغال کافی در روستاها وجود داشته باشد، انگیزه اصلی مهاجرت برای روستاییان از بین می‌رود. اما توسعه اشتغال در روستاها نیاز به سرمایه ثابت و نقدینگی کافی دارد که از حدود 5 سال پیش قرار شد این کمبود با پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی جبران شود.
مدیرکل دفتر روستایی استانداری قزوین با اشاره به تخصیص 200 میلیارد تومان اعتبار برای اعطای تسهیلات اشتغال‌زایی روستایی در استان عنوان کرد: از ابتدای تخصیص تسهیلات اشتغال‌زایی روستایی تاکنون 303 میلیارد تومان وام در این قالب به صاحبان مشاغل روستایی پرداخت شده است.
لیلا غریب افزود: این تسهیلات ویژه مشاغلی هستند که در محدوده روستا راه‌اندازی می‌شوند و البته دامپروری و مرغداری با تصمیم سازمان جهاد کشاورزی مشمول پرداخت این تسهیلات نمی‌شوند.
وی با اشاره به ویژگی‌های شاخص این تسهیلات گفت: سود یا کارمزد این تسهیلات فقط 6 درصد است و برای بازپرداخت آن 3 سال تنفس در نظر گرفته می‌شود. بنابراین کسی که در یک روستا یک کارگاه راه‌اندازی می‌کند، 2 سال برای ساخت آن و یک سال هم برای بهره‌برداری و کسب درآمد از آن وقت خواهد داشت.
غریب با بیان اینکه پرداخت این نوع تسهیلات از سال 1396 شروع شده و کمتر در مورد آن اطلاع‌رسانی شده است، تصریح کرد: بنابراین از سال 96 تا امروز در استان قزوین حدود 303 میلیارد تومان تسهیلات اشتغال‌زایی روستایی پرداخت شده است. البته پرداخت این تسهیلات و وام‌ها در سامانه رصد اشتغال ثبت می‌شود و پرداخت تسهیلات به معنای ایجاد شغل محسوب خواهد شد.
وی اضافه کرد: البته پرداخت وام به حوزه روستایی فقط محدود به این نوع تسهیلات نیست و بخش زیادی از تسهیلات تبصره 16 قانون بودجه به روستاها اختصاص می‌یابد که این تسهیلات از طریق نهادهایی مانند بهزیستی، بنیاد مسکن، کمیته امداد، سازمان جهاد کشاورزی، بنیاد علوی و بنیاد برکت در اختیار روستاییان قرار می‌گیرد.
مدیرکل روستایی استانداری قزوین همچنین با اشاره به محدودیت تسهیلات اشتغال روستایی گفت: به همین خاطر این تسهیلات به طرح‌های برگزیده اعطا می‌شود که این طرح‌های برگزیده با نظر کمیته فنی اشتغال روستایی که متشکل از نمایندگان 5 دستگاه اجرایی مشخص شده و اعطای وام به آنها مصوب می‌شود.
غریب افزود: نحوه توزیع این تسهیلات باید در کلیه مناطق و بخش‌های استان قزوین به صورت یکنواخت انجام شود و اجازه نمی‌دهیم که روستاهای یک بخش در استان قزوین بیشتر تسهیلات را در اختیار بگیرند.
¢ تبدیل دهیاری‌ها به پایگاه مهارت‌آموزی روستایی
اما مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت ریشه مشکلات اشتغال روستایی را کمبود مهارت دانست و گفت: توسعه عدالت در حوزه مهارت‌آموزی به عهده سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای است و اگر امروز یکی از معضلات ما مهاجرت از روستاها به شهرها است و دنبال این هستیم که مهاجرت معکوس شود، باید امکان دسترسی روستاییان به آموزش‌های مهارتی را ایجاد کنیم.
سیدمحمود عرب اضافه کرد: به همین خاطر در قالب تفاهم‌نامه‌ای که با فرمانداری‌ها امضا کردیم، دهیاری‌های استان قزوین به پایگاه مهارت‌آموزی روستایی تبدیل می‌شوند و مهمترین مهارت مورد نیاز در هر روستا را به صورت علمی آموزش می‌دهند. برای نمونه اگر در روستایی کشت پسته رواج دارد، دهیاری به آموزش مهارت‌های کشت این محصول می‌پردازد.
وی ادامه داد: در ضمن در این تفاهم‌نامه دهیاران ملزم شدند با توجه به زیست‌بوم و آمایش سرزمین حداقل یک مهارت مورد نیاز روستا را آموزش ببینند و در واقع به سفرای آموزش مهارتی در روستاها تبدیل شوند. این طرح به صورت آزمایشی با همکاری بخشداری الموت غربی اجرا شده و چون دیدیم خوب جواب داده، آن را در سطح استان عملیاتی کردیم.
¢ زمینه تجارت الکترونیک در روستاهای قزوین فراهم می‌شود
مدیرکل فنی و حرفه‌ای استان قزوین از اجرای طرح مشترک سه‌جانبه بین ادارات کل فنی و حرفه‌ای، دفتر روستایی استانداری و اداره‌کل ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داد و گفت: با اجرای این طرح بسترهای تجارت الکترونیک روستاییان فراهم می‌شود.
عرب افزود: در واقع در این طرح اداره‌کل ارتباطات ملزم شده که زیرساخت‌های دسترسی اینترنت را در روستاها را تقویت کند و ما هم ملزم شدیم که آموزش‌های مهارتی لازم برای ایجاد تجارت الکترونیک روستایی‌ها را ارائه کنیم تا بتوانند محصولات خود را از طریق اینترنت معرفی کرده و بعد از بازاریابی و بازارسازی این محصولات را به فروش برسانند.
وی همچنین از اجرای طرحی برای حفظ و احیای حرفه‌ها و شغل‌های سنتی در روستاها خبر داد و گفت: همان اندازه که به آموزش‌های روز تأکید داشته و به فکر مشاغل آینده هستیم، حفظ و توسعه حرفه‌های سنتی آبا و اجدادی هم برای مهم است و بنا داریم با به روز کردن شیوه‌های مهارتی و بازاریابی این مشاغل آنها را حفظ کنیم.
¢ لزوم هدفمندسازی پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی
با این همه به نظر می‌رسد که برای توسعه روستایی در کشور و استان قزوین باید نقشه راه دقیقی بر مبنای قابلیت‌های هر روستا در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ترسیم شود. با این حال در کوتاه‌مدت می‌توان با اجرای طرح‌هایی مثل طرح احداث پردیس‌های تولید روستایی برای توسعه واحدهای تولیدی کوچک و افزایش اشتغال در روستاها اقدام کرد. در این میان باید پرداخت تسهیلات اشتغال‌زایی روستایی هم شکل هدفمند و کارآمدی به خود بگیرد و این کارآمدی زمانی حاصل می‌شود که این تسهیلات بر اساس مزیت‌های اقتصادی هر روستا به متقاضیان پرداخت شوند و برای نمونه در روستایی که قابلیت گردشگری ندارد، تسهیلات برای ساخت اقامتگاه بومگردی پرداخت شود.
