“با عُرضه گماری” اولویت اول کشور
- شناسه خبر: 7165
- تاریخ و زمان ارسال: 14 دی 1401 ساعت 08:16
- بازدید :
منوچهر کلهر
آیتا… جوادی آملی هفتم دی ماه 1401 در گفتوگو با دکتر قالیباف رییس مجلس، فرمودند: “… حضرت امیر (ع)، کمیل را مسئول منطقهای نمود، سربازان اموی به این منطقه حمله بردند و آنجا را غارت کردند، حضرت نامهای به کمیل نوشته که در نهجالبلاغه آمده، مضمون آن این است که برخی تنها به درد دعای کمیل میخورند ولی توان اداره یک منطقه را ندارند! لذا باید از واگذاری مسئولیت به آدمهای خوب بیعرضه در کشور جلوگیری شود و…”
در لغتنامه دهخدا بیعرضه یعنی کسی که دارای بزرگی و بزرگمنشی نباشد. آدم بیمصرف بیکاره. آدم بیوجود که از وی کاری ساخته نباشد. بیتشخص. آدم ناقابل و بیمصرف. کسی که کارها را با بیلیاقتی انجام دهد. آمده است.
میتوان معادلهای آن را در زبان انگلیسیIncapable ، Inefficient، incompetent به ترتیب بیقابلیت، ناکارآمد و بیصلاحیت قلمداد کرد. اگر درحوزه مدیریت بیعرضگی را “ناشایستگی” تعریف کنیم، “ناشایسته” و بیعرضه به کسی اطلاق میشود که از عهده وظایف محوله برنیاید.
شایستگی (competency)در بیشتر منابع دارای ابعاد دانش، مهارت، و نگرش میباشد. دانش به عنوان یکی از ابعاد صلاحیت شغلی کارکنان زیربنای توسعه مهارتها و نگرش بهشمار میآید و به تنهایی تأثیر چندانی در توسعه شایستگی شغلی کارکنان ندارد. مهارت، توانایی پیادهسازی علم در عمل است و از راه تکرار و کاربرد دانش در محیط واقعی به دست آمده و توسعه مییابد. توسعه مهارت منجر به بهبود کیفیت عملکرد میشود و توانایی شخص را برای اجرای مشاغل فیزیکی و مدیریتی آماده میسازد. نگرش دربردارنده تصویر ذهنی انسان از دنیا و پیرامون آن است و چارچوبی است که میدان اندیشه و عمل وی را تبیین کرده و شکل میدهد. یکی از ابعاد نگرش، تعهد و پاسخگویی درونی است.
با عرضگی را میتوان در سه سطح فردی، سازمانی و راهبردی از یکدیگر متمایز کرد. در سطح فردی، عرضه شامل دانش و مهارتهای بالقوه، ظرفیتها و صلاحیتهای کارکنان است. در سطح سازمانی، شامل روش ویژهای در ترکیب منابع گوناگون سازمان با یکدیگر است. در سطح راهبردی، عرضه شامل ایجاد و حفظ برتری رقابتآمیز از راه ترکیب خاصی از دانش، مهارتها، ساختارها، راهبردها و فرایندهاست. تمرکز بر با عرضگی در سطح فردی با فراهم آوردن راهنماییهایی برای تغییر رفتارها، افراد را قادر میسازد که نقش فعالی در توسعه خودشان بر عهده گیرند. در سطح سازمانی توسعه عملکرد مدیریت منابع انسانی را فراهم میسازد. همزمان با عملکرد افراد در دنبال کردن اهداف و رفتارهای معین مرتبط با شغل، عملکرد افراد را با ارزشها و راهبردها هم جهت میسازد. با استفاده از با عرضه گماری میتوان عملکرد افراد را اندازهگیری کرد. میتوان از این اندازهگیری در استخدام، ارتقاء، تصمیمگیریهای مرتبط با جانشینی و راهنمایی برای آموزش و توسعه استفاده نمود. استفاده از صلاحیتها و شایستگیها، یک موفقیت کلیدی برای بسیاری از دانشگاهها و سازمانهایی بوده است که تغییرات سریع و گسترده را تجربه کردهاند.
یکی از مفاهیم مطرح در حوزه با عرضگی، چرخه حیات آن است که شامل چهار مرحله اساسی بوده و به دنبال توسعه و افزایش مستمر شایستگیهای فردی و سازمانی میباشد. این چهار مرحله عبارتند از: ترسیم شایستگی، تشخیص شایستگی، توسعه شایستگی و نظارت بر شایستگی است.
برای اثبات عرضه و لیاقت در یک وظیفه خاص لازم است، مهارتها و دانش اساسی که اشخاص باید داشته باشند و نیز سطوح عملکردی که باید محقق سازند، شناسایی و معین گردند. این موارد تحت عنوان استانداردهای شایستگی مطرح میشوند .
با عرضگی به عنوان یک رویکرد عقلانی برای سنجش و پیشبینی عرضه افراد باید، با مشاهده عملکرد آنچه که افراد واقعاً به صورت موفقیتآمیز انجام میدهند؛ و بهترین روش سنجش و پیشبینی عملکرد را در بر داشته باشد. علاوه برآن، با عرضگی در طول زمان بهسازی و یاد گرفته میشوند و در مقابل ویژگیها و صفات ذاتی و تغییرناپذیر مطرح میشوند؛ عرضگی باید قابل مشاهده و قابل دسترس برای افراد باشند، تا آنجایی که آنها بتوانند، سطح مورد انتظار از عملکرد را درک کنند و توسعه دهند؛ با عرضگی باید با پیامدهای هدفمند زندگی مرتبط باشند و روش اجرای وظایف شغلی افراد را در دنیای واقعی توصیف کنند.
در نهایت با عرضه به کسی اطلاق میشود که ضمن دارا بودن قابلیتهای لازم برای انجام وظایف محوله، از عهده کارها بر آید و از نظر اخلاقی خود را متعهد به تحقق اهداف سازمانی بداند و در این باره احساس مسئولیت نماید. در رویکرد با عرضه گماری تعهد در دل با عرضگی بوقوع میپیوندد و جدا پنداری تعهد و تخصص و تقدم و تاخر این دو مفهوم، نیز جای خود را به تجانس و همسویی این دو مفهوم میسپارد.
اگر دکتر قالیباف بخواهد پیامدهای مهم از گفتوگو با علما را مورد نظر قرار دهد، تمهید و پیگیری “باعرضهگماری” و قانونی کردن آن از مهمترین ماندگاری او خواهد شد. با این کار میتوان بخش اعظم مسایل کشور را در میان مدت حل کرد. با گماردن افراد با عرضه و رعایت تجانس شغل و شاغل، فساد اداری از بین میرود، پاسخگویی را نهادینه میکند. رویکرد نظام آموزشی از تولید مدرک به توانمندسازی تغییر میکند. با عرضه گماری حداکثر استفاده از منابع محدود کشور تضمین میشود. تکریم ارباب رجوع به یک ارزش مهم سازمانی با ولی نعمت قلمداد کردن مردم و ذینفعان تبدیل میشود. با عرضه گماری از مهاجرت با عرضهها جلوگیری میکنند. سرمایههای اجتماعی و منابع انسانی توسعه مییابد و …
اگر بتوانیم “با عرضه گماری” را نهادینه کنیم، قدم موثری به سوی توسعه ملی برداشتهایم. به گمانم اگر حاصل گفتوگوها، همایشها و پژوهشها رهنمود موثر برای پیشرفت ما به ارمغان بیاورند، شناسایی باعرضهها و کارگماری آنها یکی از مهمترین آنهاست. این مهم یکی از اصلیترین دلیل اعتراضات اخیر در کشور است. به نظر میرسد بین میانگین هوش و شایستگی مدیران کشور و میانگین هوش و شایستگی مردم تفاوت چندانی وجود ندارد. تمنا و یا تهدید تحصیلکردگان و افراد آگاهی یافته از دنیا به وسیله رسانههای نو، به فرمانبری از دولت و تماشای کم کارآمدی بویژه در حوزههای اقتصادی و رفاه اجتماعی اندکی غیرمنطقی است. بهترین راه اثربخشی سازمانها “باعرضه گماری” است. این فرصت بزرگ را نباید نادیده گرفت، چون نسل جدید با ارزشهای منحصر به خود، در حال افزایش و جاگزینی با نسل ماست.
یادم میآید در جلسهای به مدیرکلی که از دوستان بود، گفتم: من هیچ احساس تفاوتی بین خودم با شما نمیکنم. برگشت با لبخند به گوشم گفت: من هم وقتی با وزیر جلسه دارم، چیزی بیشتر از خودم در او نمیبینم! گفتم: ما برای افراد خودی به دنبال جا (پست) میگردیم، “این را کجا بفرستیم” درست بر عکس دنیای توسعه یافته که چراغ به دست برای انجام درست کارها (پستها) دنبال آدمهای باعرضه میگردند. این انحراف یعنی به جای تمرکز بر ماموریتها و تحقق اهداف برنامههای سازمانی، تمرکز بر دایره اندیشههای محدود خودی و تقسیم پستها بین خودیها و نادیده گرفتن افراد با عرضه، موجبات انحرافات زیادی را فراهم کرده است و خسارات مادی و معنوی فراوانی را به بار آورده که یک نمونه آن در حوزه منابع انسانی، دنبال کردن دریافت امتیاز و پست سازمانی از طریق ریارکاری، چاپلوسی، به جای توسعه و کسب شایستگی توسط کارکنان است. از اینرو، “باعرضه گماری” اولین گام برای رشد، پیشرفت و توسعه بهشمار میرود.