آنچه باید از شکستگی لگن دانست!
- شناسه خبر: 9342
- تاریخ و زمان ارسال: 3 اسفند 1401 ساعت 08:00
- بازدید :
تدوین و ترجمه: ا. امیردیوانی
اشاره:
هر ساله میلیونها سالمند به علت شکستگی اعضای بدن در مراکز درمانی تخصصی بستری میگردند. این شکسته شدنها نواحی گوناگون تن انسان همچون مچ دست، مچ پا، ستون فقرات، لگن و جز اینها را دربرمیگیرد و حادثهای تلخ برای مصدوم و اطرافیانش پدید میآید. در اینجا بهتر است نخست اشارهای، ولو کوتاه، به ساختمان لگن بکنیم. لگن مجموعهای از استخوانهای پروانهای شکل که در انتهای ستون سفقرات واقع شده، تشکیل گردیده است. اینگونه استخوانها با رباطهای محکم به هم متصلاند. لگن به کمک حفرهای در مرکز، یک حلقهی اصلی و دو حلقهی کوچکتر، اندامهای داخلی چونان روده، مثانه و راست روده را در خود جای داده و از آنها محافظت میکند. در زنان، واژن و رخم هم درون لگن قرار دارد.
شکستگی در بافت استخوانی لگن به شکسته شدن آن میانجامد. غالبا شکستگی حلقههای لگن در فزونتر از یک نقطه رخ مینماید. شکستگی در حلقهی اصلی قاعدتا به آسیب جدی منتهی میشود. در حالی که شکستگی در حلقههای فرعی (کوچک) بیشتر اوقات جدی نیست.
گاه شکستگیهای لگن برگشت پذیراند و برخی اوقات برگشت ناپذیر.
در شکستگی برگشت پذیر، حلقهی لگنی در 2 نقطه یا بیشتر میشکند که به خونریزی شدید منجر میشود. لیکن در شکستگی برگشتناپذیر، لگن ثابت میماند و در یک نقطه از حلقه لگنی، شکستگی روی میدهد که دستکم همراه خونریزی است. در عین حال شکستگیهای لگن با عنایت به اینکه زخمهای پوستی در دور و بر ناحیهی لطمه دیده وجود داشته یا به دو نوع باز و بسته نیز بخش میگردند.
علل شکستگی لگن
مهمترین علت این رخداد در سالخوردگان، سقوط است. لکن حادترین آن بر اثر برخورد با وسایلی که دارای شتاب و نیروی فراوانی هستند (همانند تصادف با موتور یا افتادن از بلندی مرتفع) ایجاد میشود. از آنجا که این عضو شمار زیادی از اعضای درونی را احاطه میکند، شکستگی استخوانش احتمالا سبب پیدایش خونریزی داخلی زیادی میگردد که قابل اعتنا نیست. مداواهای ناشیانه طبق معمول موجب صدمات شدیدی در نواحی از بدن میشود که تداوم حیات را سخت میسازد. چه بسا به تنفس مصنوعی نیاز باشد، در ضمن اگر خونریزی داخلی، مستلزم تزریق خون و مایعات وریدی باشد، در این حالت انجام جراحیهای عمیق و فیزیوتراپیهای دراز دامن به منظور بهبود ضرورت دارد.
پس از ترمیم استخوان لگن باید در صورت لزوم مجددا با عمل جراحی ترمیم شود.
درمان شکستگی لگن
پارهای از اینگونه شکستگیها نیازمند جراحی نیستند و صرفا با استراحت مداوا میشوند، ولی امکان دارد ترمیم چندین ماه به داراز انجامد و دورهای طولانی فیزیوتراپی ایجاد کند. جمیع کثیری از سالخوردگان زمانی که به شکستگی لگن مبتلا میشوند، در ادارهی امورشان با مشکلات عدیدهای روبرو میگردند. بیشک هر چه سن افزوده شود، اینگونه نابسامانیها رو به فزونی میرود. شکستگی یادشده در افراد مسن و درگیر پوکی استخوان شدیدتر پیش میآید. این نوع آسیبها سالمندان را بیش از جوانان یا به کام مرگ میکشاند و ضایعات جانی به باور میآورد و یا فرآیند درمانشان نیز طولانیتر میگردد.
معمولا مراقبتهای ویژهی اقامت ناچاری و طویل المدت اینان در بیمارستان و فیزیوتراپی رو به تزاید میگذارد. در عین حال دشواریهای مخصوصشان بر مداوای انگشتان شکستهشان تاثیر مینهند.
سالخوردگان مبتلا به بیماری قلبی، در دقایق ناگوار پس از شکستگی، از حیث سلامت قلبی هم در مخاطره واقع میشوند و مریض به قدری لطمه میبینند که احتمال دارد با خطرات سهمگینی مثل بینظمی ضربان قلب و حملهی قلبی مواجه گردد.
عوارض شکستگی لگن
مشکلات ذیل، عوارض جانبیای هستند که هنگام شکستگی لگن بروز میکنند:
ـ ناراحتیهای قلبیای که موجب خون نرساندن درست به قلب میگردند.
ـ مشکلات تنفسی که مسیر هوا را سد میکنند.
ـ عملکرد نامناسب کبدی که سبب لخته شدن خون میشود.
ـ اختلالهای عصبی.
شاهرگ اصلی لگن خاصره که خون را از لگن به اعضای تحتانی هدایت میکند، امکان دارد آسیب دیده و موجب سردی پاها و بینظمیشان گردد. بهبود چنین اختلالی نیز از طریق جراحی و معالجات پزشکی صورت میگیرد. هرگاه سالمند دچار شکستگی با اختلالهای عصبی همانند روانپریشی روبرو شود، فیزیوتراپی در پی شکستگی احتمالا تا حد زیادی با مشکل روبرو میگردد. به دنبال شکسته شدن استخوانها، بافتهای مردهی زیادی در پیرامون محل جراحی سالخوردگان مشاهده میشود. افرادی که با شکستگیهای جزیی در ناحیهی لگن مواجه شدهاند، به زودی بهبود مییابند. آنان عمدتا در کمتر از چند هفته یا چند ماه توان حرکتیشان را باز مییابند لکن بهبود بعد از شکستگیهای جدی به مقدار خونریزی داخلی یا لطمات وارده به اندامهای دور و بر نقطهی شکستگی بستگی دارد.
گاهی استخوان لگن خود به خود می شکند!
طبق معمول شکستگیهای لگن یا مفصل ران بر اثر سقوط یا تصادف روی میدهد. چنین صدماتی در آنانی که استخوانهایشان بر اثر سالخوردگی، پوکی استخوان با سرطان استخوان سست شده احتمال دارد خود به خود رخ نماید. هر چند ممکن است به نظر مانعی برای پاها به وجود نیامده باشد، لیکن درد و حساسیت در ناحیهی سرین (باسن) و کشالهی ران که از نشانههای لگن شکستگی است به خاطر حرکت افزون میشود و مصدوم قادر نیست روی استخوان بد شکل شدن اندام لطمه دیده، درد موضعی که با حرکت دادن یا فشار دادن ناحیهی صدمه دیده شدت مییابد. فقدان عملکرد ناحیهی آسیب دیده و بیرون زدگی استخوان شکسته از پوست، در زمرهی علایم مهم شکستگی است. گاهی شکستن لگن با جراحت مثانه و مجرای ادرار هم توام است.
در این حالت، فرد مصدوم مدام احساس دفع ادرار میکند. از این روی، چنانچه بیمار از درد مفصل ران، کمر یا ناحیهی کشالهی ران شکایت کند یا اینکه درد در این نقاط با حرکت یک یا هر دو پا تشدید گردد، احتمال پیدایش شکستگی لگن یا مفصل ران وجود دارد. در چنین مواردی همچون صدمات ستون فقرات بیمار را تکان ندهید و بیدرنگ با فوریتهای پزشکی (اورژانس) تماس تلفنی بگیرید. در صورتی که مجبورید مصدوم را حرکت دهید، وی را آهسته روی قطعهای فیبر یا تختهی رومیزی قراردهید. در این مورد نباید پا یا مفصل ران کج یا جابجا شده را جا بیندازید، بلکه باید نقطهی لطمه دیده را از صدمهی فزونتر در امان نگه دارید. در شکستگی استخوان ران باید مفصل لگن را بیحرکت نگه داشت، ولی در صورتی که احتمال میدهید گردن یا ستون فقرات آسیب دیده، مصدوم را حرکت ندهید. حرکت دادن شخصی که از ناحیهی ستون فقرات مصدوم گشته، ممکن است دچار فلج دایم گردد. به منظور پیشگیری از لطمهی بیشتر، نخست نبض شریان تحت ناحیهی آسیب دیده را بگیرید تا اطمینان یابید همچنان خونرسانی به ناحیهی پس از شکستگی انجام میگیرد. وگرنه مصدوم در معرض خطر از دست دادن عضو شکسته قرار میگیرد. لذ او را سریعا به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.
پیشگیری: کسانی که به علت سالمندی، پوکی استخوان، ابتلا به سرطان یا افتادنهای پیاپی استخوانهای ضعیفی دارند، بیشتر مستعد چنین شکستگیاند.
ایشان باید با جدیت برنامههای مداوایشان را پیگیری کنند و از عصا، راهبر (واکر) و وسایل یاریگر هنگام راه رفتن سود جویند و در خانه هم از ابزارهای ایمنی چون نرده، کفپوشهایی که لغزنده نباشند و جز اینها را به کار برند. وانگهی از بالا رفتن از شیئی کوتاه، مانند صندلی و چهار پایه نیز بپرهیزند.
پینوشت:
Gogranders
تقی بغدادی، «گاهی استخوان بدن، خود به خود میشکند!»