کُردها از اصیلترین و شریفترین اقوام ایران هستند
- شناسه خبر: 31628
- تاریخ و زمان ارسال: 15 اسفند 1402 ساعت 07:30
- بازدید :
محمدرضا مقدم
پخش سریال «سنجرخان» به تازگی از شبکه یک سیما آغاز شده است. این سریال به کارگردانی محمدحسین لطیفی، کارگردان موفق صدا و سیما ساخته شده و حمیدرضا سبحانینژاد نیز فیلمنامه این سریال پر مخاطب را نوشته است. طبق نظرسنجیها، «سنجرخان» از همان ابتدا توانست توجه مخاطبان سیما را به خود جلب کند و در شهرها و استانهای کُرد زبان با اقبال ویژهای مواجه شد. روایت داستانمحور این فیلمنامه از یک شخصیت تاریخی و همچنین توجه به یک قهرمان بومی و توجه به ظرافتهای خاص مناطق کردنشین سبب شده است که این سریال از کیفیت مناسبی برخوردار باشد.
برای آگاهی بیشتر شما مخاطبان فرهیخته از چگونگی ساخت و مراحل شکلگیری سریال «سنجرخان» از «حمیدرضا سبحانینژاد»، نویسنده و فیلمنامهنویس نام آشنایی قزوینی دعوت کردیم تا در مورد این سریال به گپوگفت بنشینیم که شرح آن در ادامه از خاطر شما میگذرد.
در ابتدا بگویید همکاری شما با آقای لطیفی چگونه شکل گرفت؟
در سال ۱۳۹۸ من برای همکاری در نوشتن یک سریال تاریخی برای شبکه خانگی با استاد لطیفی آشنا شدم و چند قسمت نوشتم؛ در آن دوران مرکز کردستان در پی ساخت سریال «سنجرخان» یا امیر نظام گروسی به کارگردانی جناب لطیفی بود. خرداد ماه 1399 بود که تولید سریال «سنجرخان» قطعی شد و من برای همکاری دعوت شدم و خدا را شکر این همکاری تاکنون ادامه داشته است .
ایده نوشتن فیلمنامه «سنجرخان» از کجا آمد؟
سریال «سنجرخان» از اوایل دهه نود در دستور کار صداوسیما بوده است. بنا بود مرحوم ضیاءالدین دری سریال را بنویسد و خود ایشان هم کارگردانی کند اما متاسفانه بعد از نوشتن کامل فیلمنامه سریال، مرحوم دری دچار بیماری شدند و فوت کردند. حدود دو سال طول کشید تا مسئولین سازمان با آقای لطیفی به توافق برسند و جناب استاد لطیفی فیلمنامه مرحوم دری را با سلیقه و دیدگاه خودشان مطابق ندیدند؛ بر همین اساس و با نظرات کارگردان جدید، فیلمنامه سریال دوبارهنویسی شد یعنی ساختار و روند روایی کاملا دگرگون شد و در واقع فیلمنامه دیگری شکل گرفت .
با توجه به اینکه فیلمنامه متعلق به یک شخص کرد و کردستان بود، از لحاظ شناخت با مشکل خاصی روبهرو نشدید؟
در راه نگارش سریال «سنجرخان» تهیهکننده محترم جناب آقای جلالی، گروه تحقیق و منابع تحقیقاتی قابل توجهی در اختیار داشتند و حضور دکتر قطبالدین صادقی به عنوان مشاور و ناظر کیفی بسیار راهگشا بود. خاندان وزیری هم در تمام مراحل همراهی کردند. کردستان در تاریخ ایران همواره دستخوش حوادث میهنی بوده است اما سجایای اخلاقی و عدم وابستگی به بیگانه، مورد «سنجرخان وزیری» را ویژهتر کرد.
رگ و ریشه فرهنگ کُرد، تا چه میزان در فیلم و فیلمنامه دیده میشود؟
در این زمینه علاوه بر فیلمنامه، طراحی صحنه، طراحی لباس و کارگردانی هم بسیار دخیل بودهاند. استاد لطیفی حدود دو سال در سنندج ساکن بودند و با توجه به تجربیات ارزنده در طراحی صحنه یا لباس همچنین همکاری در نگارش فیلمنامه فضای کردستان آن دوران را در حاصل کار تا حدود زیادی متجلی کردهاند .
سختترین مرحله نوشتن فیلمنامه کدام بخش بود؟
تلفیق بخش تاریخی ـ حماسی سریال با عناصر ملودراماتیک و شخصیتپردازی اشخاص اصلی، کار بسیار سختی بود. به ویژه منحصر به فرد بودن چنین کاری علاوه بر شرایط منطقهای مردم آن دیار و حساسیت صداوسیما در این عرصه، در مواقع بسیاری موجب تغییر روایت یا افزودن ریزهکاریهایی بود تا داستان زندگی یک قهرمان ملی کُرد، باورپذیر و بیحاشیه بیان شود .
مختصری در مورد شخصیت سنجرخان توضیح دهید:
خاندان وزیری در کنار خاندان اردلان، از دوران صفویه تا اواسط قاجار جایگاه تأثیرگذاری داشتهاند و همواره امور آن ناحیه در اختیار خاندان اردلان و وزارت وزیریها بود. سنجرخان یک خانزاده بود که در ذات خود صفات انسانی و جوانمردی داشت و به همین دلیل از فضای اعیان و خانهای کردستان فاصله گرفت. او نگاه سیاسی خاصی نداشت اما در برابر ظلم خانها و عوامل قاجاری همچنین تجاوز بیگانگان ساکت نشد و در راه حمایت از مردم عادی غیرت و ایثار ویژهای داشت. او در زمانه خود در برابر زر و زور و تزویر ایستادگی کرد و به خاطر صداقت و اعتماد به عزیزانش جانش را از دست داد. نوادگان سنجر و برادرانش در دیار کردستان و همچنین در اقصی نقاط کشور هنوز حضور دارند .
آیا سنجرخان هنوز هم در بین مردم کُردستان محبوبیت دارد و برای نسل جوان کرد شخصیت شناخته شدهای است؟
مردم کردستان به ویژه اهالی شهر سنندج به گذشته دیارشان بسیار علاقهمند هستند و شناخت قابل توجهی از پیشینیان خود دارند. سنجرخان حدود ۱۲۰ سال پیش در آن منطقه میزیسته و داستان قهرمانیهای وی از نسلی به نسل دیگر در قالب حکایات و داستانهای خیالپردازانه نقل شده است. عکسها و اسناد قابل اتکایی هم در میان بزرگان آن خاندان باقی مانده است. در سنندج و حوالی آن مناطقی مانند تپه روسی، صلواتآباد، کامیاران و … مردمانی در مقابل تجاوز روسها جنگیدهاند که توسط نسلهای بعدی این دلاوریها سینه به سینه نقل شده است. مردم کردستان به گذشتگان خود و هویت ایرانیای که دارند، افتخار میکنند. تمام حرف ما در این سریال تاکید بر این نکته است که اقوام کرد از اصیلترین و شرافتمندترین اقوام ایرانی هستند .
باتوجه به شناخت شما از فیلمنامههای تاریخی و مشاهیر، آیا این امکان وجود دارد که فیلمنامهای در مورد قزوین و یا مشاهیر آن بنویسید؟
بنده از حدود ۲۰ سال قبل در پی تحقیق و نگارش فیلمنامهی سریال یا فیلم سینمایی بودهام. قزوین بضاعتهای روایی، معماری، فرهنگی و اجتماعی کم نظیری در کشور دارد و حتی از دوران قبل از اسلام هویت تاریخی اقلیمی این سرزمین ثبت شده است .
از منظر جغرافیایی منطقه الموت، ارتفاعات شمالی و مرز گیلان، پایتخت بودن شهر قزوین، باغستانهای با شکوه و … میتوانند جلوههای تأثیرگذاری را در فیلم و سریال بگنجانند. در زمینه تاریخ، از قرن دوم هجری که علویان در سرزمین الموت سکنی گزیدند تا دوران اسماعیلیان و قلعههای نظامی آنان همچنین دوران سلجوقی و مقاومت قزاونه در برابر هجوم ترکان، مغولان و افغانها میتوان داستانها روایت کرد. به ویژه در دوران صفوی قزوین مدتها پایتخت و از بزرگترین مراکز علمی، فرهنگی، هنری و نظامی بوده است. در دوران قاجار هم به دلیل وفور نعمت و نزدیکی به پایتخت، قزوین شاهراه اتفاقات مهم کشوری بوده است. در دوران پهلوی مبارزات علما و آزادیخواهان قزوینی در تاریخ ثبت شده است و بزرگان هنر و ادب متعددی در سپهر فرهنگی این استان درخشیدهاند. بعد از انقلاب هم قزوین شهدای بزرگی تقدیم ایران عزیز کرده که در قالب گردانهای رزمی همچنین کاروانهای پشتیبانی نقش تعیینکنندهای داشتهاند.
با این حساب چرا تا امروز شاهد ساخت فیلم یا سریال فاخر با موضوع قزوین نبودهایم؟
برای تولید یک سریال تلویزیونی یا فیلم سینمایی حرفهای، همدلی و سرمایهگذاری کلان آن هم با محوریت بزرگان و مسئولان ارشد استان را طلب میکند. بنده بارها بیان کردهام که طرحهای مختلف بر مبنای هویت تاریخی اقلیمی قزوین در نظر دارم ولی تاکنون برای تولید استقبال چندانی وجود نداشته است. تولید سریال میتواند علاوه بر هویتبخشی و اعتبار به استان قزوین در راستای رونق گردشگری و افتخار شهروندی هم تاثیر مثبتی داشته باشد. به نظر من پتانسیل لازم وجود دارد اما انگیزه قوی در میان بزرگان تاثیرگذار استان کمتر دیده میشود .
ضمن تشکر از همراهی شما، از برنامههای کاریتان در آینده بگویید.
در حال حاضر به همراه استاد لطیفی یک فیلمنامه سینمایی مرتبط با فعالیت رزمی مهندسی در دوران دفاع مقدس (عملیات والفجر هشت) را آماده میکنیم. یک مینی سریال شش قسمتی نیز در مرحله پیش تولید دارم. یک سریال تاریخی را شروع کردهام که در مرحله تحقیق و سیناپس (خلاصهنویسی) قرار دارد. امیدوارم شرایط تولید یک سریال فاخر تاریخی در قزوین فراهم شود به ویژه وقایع دوران صفوی در قزوین میتواند بستر داستانی خوبی فراهم آورد. در کردستان، استانداران همت بزرگی داشتند. شروع کار در دوران استانداری جناب بهمن مرادنیا انجام شد که واقعا پشتیبانی و همت خوبی داشتند. استاندار فعلی کردستان نیز همواره پیگیر بودهاند و در تعامل با سازمانهای مربوطه هزینههای بالای سریال فراهم شد.