درمان جدید انواع سردرد
- شناسه خبر: 27864
- تاریخ و زمان ارسال: 18 دی 1402 ساعت 07:45
- بازدید :
ترجمه: ا. امیردیوانی
اشاره:
سردرد شاید شابعترین نشانه یک بیماری است و به طور حتم کمتر از همه نشانهها اطلاعی دربارهی ماهیت بیماری به دست میدهد. سردرد ممکن است تقریبا همراه با هر بیماری عمومی، از جمله تمام انواع عفونتهای حاد، از کودکی گرفته تا بزرگسالی در بیماریهای آبله، مسمومیت با الکل، توتون و بسیاری از داروها، بالا بودن فشار خون، پوسیدگی دندان و اضطراب وجود داشته باشد که منشاء این درد اغلب نامعلوم است. حتی علت درد شدید میگرن هم به طور کامل توصیف نشده و فقط گفتهاند تاحدودی به رگهای خونی درون جمجمه مربوط میشود. بافت مغز به طرز شگفتآوری غیرحساس است، اما غشاهای پوششی آن یعنی پردههای مغز، درد را درک میکنند و سردردهای ناشی از اخلالهای درون جمجمه غالبا حاصل تحریک پردههای مغز هستند.
خود جمجمه منشاء درد ناشی از التهاب سینوس است. سردرد بر اثر نگرانی یا خستگی ـ شاید شایعترین نوع سردرد ـ امکان دارد در نتیجه انقباض ممتد ماهیچههای گردن و کف سر بروز کند.
سردرد پایدار و سردردهایی که به مصرف داروهای مسکّن ملایم پاسخ نمیدهند، باید مورد بررسی دقیق قرار گیرند؛ اما فقط این جمله که «سرم درد میکند» چیزی بیش از «حالم خوب نیست» به راهنمای تشخیص بیماری نمیافزاید.
چگونه از سردرد جلوگیری کنیم یا از ضربان آن بکاهیم؟
سردرد در زمره شایعترین دردهای جسمی است که مردم را به ناچار پیش پزشک میکشاند. گویی اینکه دانشمندان علت واقعی سردرد را کاملا نمیدانند، ولی پژوهشگران در یافتن شیوههای درمان آن به پیشرفتهای چشمگیری دست یافتهاند.
عمدهترین انواع سردرد عبارتند از سردرد کششی (انقباضی عضلانی)، میگرن و سردرد خوشهای که شامل بیثباتی پیکهای شیمیایی معروف به ناقلهای عصبی میباشند. ممکن است سروتونین(1) را عامل اصلی سردرد دانست که به رگهای خونی پیرامون سر و گردن و نیز بر جریان پیام درد در داخل مغز تاثیر مینهد. هرچند 95 درصد سردردها با هیچ بیماری واقعی همراه نیستند، اما نباید آن را وخیمتر سازید. دکتر جیدی بارتلسون، رایزن عصبشناسی در درمانگاه میو در راچستر (ایالت مینهسوتا) میگوید: به طور کلی هرچه زودتر کاری برای رفع سردردتان بکنید، شانس بیشتری جهت مهارش خواهید داشت.
در زیر مطالب مورد نیازتان را آوردهایم:
سردردهای کششی (انقباض عضلانی)
پزشکان متداولترین نوع سردرد را صرفا سردرد کششی مینامند. از آنجایی که پژوهندگان دریافتهاند هیچگونه ارتباط مشخصی بین این سردرد و فشار روانی (استرس) وجود ندارد، در حال حاضر به چنین سردردی شهرت دارند. اینگونه سردردها یا دورهای یا مزمناند (ماهانه افزون بر 15 بار بروز پیدا میکنند.)
نشانگان (علایم): درد در قالب فشاری خفیف و سپس ملایم یا کششی (که معمولا در دو طرف سر احساس میشود و بین 3 تا 7 روز طول میکشد)، تجلی میکند.
درمان: به طور معمول سردردهای دورهای به داروهای بدون نسخه پاسخ میدهند. پزشکان گاهی برای بهبود سردردهای حاد، شلکننده عضلات یا داروهای ضدافسردگی تجویز میکنند تا تعداد دفعات سردرد را کاهش دهند.
بکارگیری حرارت یا سرما در نقاط مبتلا به سردرد یا مالش دادن آرام شقیقهها نیز شاید اثربخش باشد؛ همانگونه که ورزش مرتب یا کاربرد فنون تنآرامی (آرامیدگی) و مراقبه(3) برای رفع نگرانی و تنش موثرند.
سردردهای میگرنی(4)
میگرن گرچه خیلی کمتر از سردردهای کششی شایع است لیکن افزون بر 25 میلیون آمریکایی را که سه چهارمشان زن هستند، به خود گرفتار کرده است. لااقل ده درصد مبتلایان، نشانههای هشداردهندهای موسوم به «پیشدرآمد» (5) را تجربه کردهاند. این علامتها عبارتند از اختلالات بینایی همچون سوسو زدن نور و گاه کرختی یا احساس سوزش در زبان، دست (از شانه تا آرنج) و صورت که معمولا افراد مبتلا به صرع قبل از حمله آن را احساس میکنند.
نشانگان (علایم): حرکات عادی مثل بالا و پایین رفتن از پلکان، درد ضربانی و زق زقکننده را که معمولا در یک طرف سر پدید میآید، اغلب شدیدتر میکند. نشانههای همراه این عارضه شامل تهوع و حساسیت به نور و صدا میباشند و کلا درد حاصل بین 4 تا 72 ساعت به طول میانجامد.
درمان: در این حالت بیشتر مردم به داروهای تجویزی نیاز دارند تا میگرن را تسکین بخشند. ترکیب آسپرین و داروی ضداستفراغ «متوکلوپرامید» برای چنین دردی موثر بوده است.
تاثیر داروهای جدید «تریپتان» همسان سروتونین است. دکتر بارتلسون اظهار میدارد: «به نظر من داروهای تریپتان، کشف ارزندهای شمرده میشوند. آنها نه تنها تهوع بلکه درد را هم از بین میبرند و اعتیادآور و آرامبخش نیستند.» همچنین باید از عوامل ایجاد میگرن همانند برخی مواد غذایی (شکلات، پنیر کهنه و …) اتاق دمکرده و خفه و عطر دوری گزینید.
سردردهای خوشهای
این نوع سردردها احتمالا شدیدترین نوع سردرد به شمار میروند، لکن نسبتا نادرند. از هر 10 فرد مبتلا ، 9 نفرشان مردند. بسیاری از این قبیل افراد زیاد سیگار میکشند و در مصرف مشروبات الکلی اسراف میکنند. سردردهای خوشهای، گروهی به سراغ انسان میآیند ـ معمولا هر روز در زمان معینی پدیدار میگردند و روزها، هفتهها یا ماهها طول میکشند و سپس ماهها و یا سالها ناپیدا میشوند.
نشانگان: مجموعهای از سردردهای شدید در یک طرف سر هستند که ناگهان بروز میکنند. نشانههای دیگر در طرف دردناک ممکن است مشتمل بر آبریزش بینی، دماغ گرفته، پلک افتاده و چشم اشکآلود باشد. نوعا این حمله بین 15 دقیقه تا 3 ساعت برجا میماند.
درمان: گاهی استنشاق اکسیژن خالص در هنگام پیدایی نخستین نشانه سبب میگردد که سردرد باز ایستد. برخی مردم، چکاندن یک داروی بیحسی موضعی سنتی در سوراخ بینی طرفی که درد میآید یا با مصرف داروهای «سوماتریپتان» مثل «ارگوتامین» و «وراپامیل» از بروز سردردها جلوگیری میکنند.
موقع سردرد، سیگار نکشید و ضمنا طی این زمان از فشار روانی (استرس) زیاد یا زور زدن شدید خودداری نمایید.
زیاد مسکّن مصرف نکنید
بسیاری از اشخاصی که دچار سردرد شدید میشوند، از دردهای برگشتی در رنج هستند و آن پدیدهای است که بر اساسش احتمالا به محض زایل شدن اثر دارو، درد برمیگردد. مبتلایان به سردرد بدون آگاهی از این موضوع هرچه بیشتر از داروهای مسکّن استفاده کنند، در نتیجه در عرض چند ماه، دارو اثرش را از دست میدهد.
در صورت بروز موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
1ـ اگر هفتهای سه دفعه یا بیشتر دچار سردرد میشوید.
2ـ زمانی که بیش از میزان تجویز شده، به دارو احتیاج داشته باشید.
3ـ اگر دفع مواد زیاد از بدن، سرفه، دولا شدن یا آمیزش جنسی باعث سردردتان میشود.
4ـ اگر سردردتان با تنگی نفس، تب، سرگیجه، سفتی (خشکی) گردن و جویده جویده حرف زدن، بیحسی، حواس پرتی یا استفراغ شدید همراه باشد.
5ـ اگر سردردتان بعد از 50 سالگی شروع شده یا نوع آن تغییر یافته باشد.
6ـ اگر دچار شدیدترین سردرد شده باشید که تا به حال سابقه نداشته است.
با بروز موارد بالا به پزشک مراجعه کنید.
پانوشت:
1ـ سرو تونین (serotonin)
2ـ تنآرامی (relaxation): حالتی که در آن سطح هیجانات بخصوص هیجاناتی مثل اضطراب، ترس، خشم و غیره پایین است.
3ـ مراقبه (meditation): روش درمانی شرق برای زدودن تنش و نگرانی
4ـ میگرن (migraine): از ریشه فرانسوی و یونانی گرفته شده و به معنی «نیمه سر» است.
5ـ پیشدرآمد (aura): احساس پیشرش ـ احساس درونی یا اخطار وقوع بیماری یا حمله افراد مبتلا به صرع، این احساس را گزارش کردهاند.
منبع: New choice