ثبت جهانی باغستان انجام شد
- شناسه خبر: 25647
- تاریخ و زمان ارسال: 12 آذر 1402 ساعت 07:30
- بازدید :
مصطفی حاجی کریمی
دبیر بازنشسته و باغدار سنتی
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس خجالت که از این حاصل اوقات بریم
(حافظ)
حدود سی سال فرصت و رخصت پیدا کردم تا نوشتههای خود را با آن سر سوزن ذوقی که دارم در صفحات روزنامه ولایت چاپ کنم و امروز به اقتضای سن و سال و دغدغههایم این دلنوشتهها بیشتر رنگ طبیعت و البته نگرانی از آینده باغستان این شهر آبا و اجدادی دارد که ریشه در خاک آن دارم.
حدود چهار دهه است که از غروب خورشید زندگی کاروانسالارانی همچون باغداران و باغکاران که دعوت حق را لبیک گفتهاند میگذرد؛ مردانی از جنس طلا و گوهرهای نایاب که رهرو راه حق و مردمی پاکدست بودند و به اجبار زمان و وظیفهای ناگزیر از آن، پرچم باغهایی که سالیان سال برافراشته بود، در این چرخه ناگزیر قرعه به نام بنده افتاد و حفظ آنها در دستانم قرار گرفت. هنوز هم پس از این چهل سال درس شرافت و انسانیتهای «حاج شعبان حاجی کریمی» از ذهنم پاک نشده است. قبل از طلوع خورشید فریضه نماز را در باغ بجا میآورد که به نگاه پرمهر خداوند رزقش زیاد شود، به اقتضای فصل و نیاز باغ، کار را شروع میکرد. آبیاری، هرس، بیل زدن، سمپاشی، برداشت محصول و … و اما هزار سال و شاید هم بیشتر است که باغستان سنتی قزوین شکل گرفته است. بر پایه اصولی پایدار و مدیریت سنتی خود چالشهایش را حل نموده و ادامه حیات خود را در این پهنه مینودری به هر طریقی میسر کرده است و همچنان با تمام ناملایمیها و کمبودها بر این خاک گهرخیز و تشنه غیرتمندانه ایستاده است. تا آنجا که دستاندرکاران این باغها توان داشتند و دارند حفظشان کردهاند و من هم به انداره نیروی خودم سعی کردهام پرچم این باغها را بر زمین نگذارم.
در حدود نیم قرن اخیر سازمانهای دولتی هر کدام متولی بخشی از امور باغستان شدهاند، که این روند طی دو دهه گذشته شدت گرفته است. این سیستم قرار بود با مداخله خود مشکلات باغستان را که در اثر تغییرات سبک زندگی برای باغداران رقم خورده حل نماید، اما امروز با باغستانی مواجه هستیم که به هر حال نصف آن از بین رفته است و مکرر گفتهام که باید برای همین مقدار مانده تدبیر کنیم. ثبت باغستان جهانی شد؛ نمیدانم فرصت است یا تهدید، اما هر چه هست به همت دست اندرکاران و دلسوزان این اتفاق افتاد و به نظرم باید از جنبههای مثبت آن به نحو اکمل استفاده کنیم و مسئولین به همراه باغداران و با کمک سمنهای مرتبط از این شرایط برای شهر و باغستان بهترین بهرهبرداری را نمایند.
به نظر میرسد ثبت باغستان میتواند در استفاده از فرصتهای مناسب برای حفظ و احیای باغستان موثر باشد؛ از این جهت که دیگر باغستان نه فقط متعلق به شهر قزوین بلکه متعلق به کل دنیاست و اکوسیستم آن بر کل دنیا اثر میگذارد، اکنون فرصتی فراهم شده که باید از آن استفاده موثر نمود. شناساندن این فرصت و کیمیای بینظیر شهر قزوین به جهانیان هم در شناختن ظرفیتهای قزوین موثر است و هم در تعامل چند جانبه برای کسب دانش، حفظ و بقای باغستان از تجارب متخصصین و خبرگان و از همه مهمتر استفاده از ظرفیتهای مناسب برای حفظ و بهبود باغستان.
هر چه هست ثبت جهانی باغستان برای یکایک ما شهروندان، مسئولین، دستاندرکاران و باغداران نیز وظیفهای سنگینتر ایجاد نموده است که به هر قیمتی باید در حفظ بهتر و بیشتر این نگین سبز کوشا باشیم. علیرغم تغییرات اساسی در سبک زندگی باغداران و مداخلات انسانی در تخریب ناخواسته باغستان باید از این فرصت برای جایگزینی روشهای به روز و کارآمد برای حفظ و احیای باغستان استفاده نمود که تشریح تمامی این موارد در این مجال نمیگنجد. به امید آنکه این ثبت به فال نیک گرفته شده و بتواند برای حفظ باغستان ظرفیتهای مناسب ایجاد نماید.