از تغییرات اقلیمی تا هشدارهای دقیق جوی

اباذر کریمی ـ عضو آکادمی علوم اروپا و متخصص هوش مصنوعی

در شماره گذشته «مغز دیجیتال»، درباره چت‌بات‌ها و نقش آن‌ها در تحول ارتباطات انسانی و خدمات دیجیتال صحبت کردیم.

اما یکی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در دنیای امروز، حوزه‌ای است که به‌طور مستقیم با زندگی، کشاورزی، سفر و ایمنی انسان‌ها ارتباط دارد: پیش‌بینی آب‌وهوا.

دقت بیشتر از همیشه

پیش‌بینی‌های سنتی هواشناسی معمولا بر اساس داده‌های ماهواره‌ای و مدل‌های فیزیکی انجام می‌شدند.

اما اکنون، الگوریتم‌های یادگیری عمیق (Deep Learning) با تحلیل میلیون‌ها داده جوی، می‌توانند الگوهای آب‌وهوایی را دقیق‌تر و سریع‌تر از انسان‌ها پیش‌بینی کنند.

هوش مصنوعی چطور پیش‌بینی می‌کند؟

سیستم‌های هوشمند با ترکیب داده‌های

• تصاویر ماهواره‌ای
• دمای هوا، فشار و رطوبت
• جهت و سرعت باد
• و حتی تغییرات رنگ ابرها در تصاویر فضایی

مدل‌هایی می‌سازند که می‌توانند مسیر باران، توفان، گردوغبار و حتی تگرگ را ساعت‌ها یا روزها قبل از وقوع پیش‌بینی کنند.

* نمونه‌های جهانی

• گوگل و متا (Facebook) سامانه‌هایی ساخته‌اند که با تحلیل داده‌های جهانی، بارش و دمای مناطق را تا ۲۴ ساعت آینده با دقت ۹۰٪ پیش‌بینی می‌کنند.
• در ژاپن، از مدل‌های هوش مصنوعی برای هشدار دقیق زلزله و سونامی استفاده می‌شود.
• انگلستان و آلمان با بهره‌گیری از مدل‌های هوشمند آب‌وهوایی، خسارت ناشی از توفان‌ها را تا ۳۰٪ کاهش داده‌اند.

کاربرد در ایران و شهرهایی مثل قزوین

هوش مصنوعی می‌تواند در ایران نیز نقش بزرگی ایفا کند:

• پیش‌بینی دقیق زمان بارش برای جلوگیری از خسارات کشاورزی.
• هشدار سریع طوفان یا بارندگی شدید در مناطق شهری و کوهستانی.
• مدیریت مصرف آب و برنامه‌ریزی کشاورزی هوشمند بر اساس تحلیل اقلیم.
• طراحی سامانه‌های هشدار مردمی از طریق پیامک یا اپلیکیشن.

آینده هواشناسی هوشمند

پیش‌بینی آب‌وهوا دیگر فقط کار ایستگاه‌های هواشناسی نیست.

در آینده، هر شهر هوشمند می‌تواند با استفاده از داده‌های محلی و الگوریتم‌های بومی، مدل پیش‌بینی اختصاصی خودش را داشته باشد ـ دقیق، محلی و متصل به سامانه‌های امداد و مدیریت بحران.

جمع‌بندی

هوش مصنوعی می‌تواند آب‌وهوا را نه‌تنها پیش‌بینی کند، بلکه رفتار اقلیم را درک کند.

دنیایی در حال شکل‌گیری است که در آن، باران غافلگیرمان نمی‌کند و طبیعت با داده‌ها هم‌صدا می‌شود.

در شماره بعدی «مغز دیجیتال» با موضوع:

«هوش مصنوعی و کاربردهای آن در سینما» در خدمت شما خواهیم بود.