تب مالت یا بیماری هزار چهره
- شناسه خبر: 16730
- تاریخ و زمان ارسال: 27 تیر 1402 ساعت 08:00
- بازدید :
استفاده از فرآوردههای لبنی آلوده، مهمترین دلیل در بروز تب مالت است
مرضیه قنبری ـ بیماری تب مالت یا بروسلوز یکی از بیماریهای مشترک انسان و دام است که همواره در کشور ما به عنوان یک معضل بهداشتی محسوب میشود. این بیماری در استان قزوین نیز یک بیماری آندمیک بهشمار میرود.
تب مالت، یک بیماری باکتریایی است که در بین حیوانات مختلف و عمدتاً علفخواران به وجود میآید و معمولاً منجر به سقط جنین در آنها میشود. انسان نیز به طرق مختلف از طریق تماس و یا استفاده از فرآوردههای حیوانات آلوده به این بیماری مبتلا میگردد. بز، گاو، گوسفند و شتر چهار حیوان اهلی هستند که عموماً به این بیماری دچار شده و به عنوان مخزن بیماری، باکتری را به انسان منتقل میکنند.
کارشناس بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت استان از تب مالت به عنوان شایعترین بیماری قابل انتقال از حیوان به انسان یاد کرده و افزود: این بیماری در دامهای آبستن منجر به سقط جنین، کاهش وزن و کاهش شیردهی گردیده و سبب زیان اقتصادی فراوانی به دامداریها میشود؛ همچنین به علت دفع باکتری توسط دامهای مبتلا، مراتع و محلهای نگهداری دامها هم آلوده میشود، در نتیجه دامهای سالم را مبتلا شده و به این طریق سبب شیوع بیماری میشود.
صفدر کریمی از مضرات فراوان ابتلا به تب مالت در انسان گفته و اظهار داشت: ابتلا انسان به این بیماری باعث از کارافتادگی به مدت نسبتاً طولانی و همچنین خسارات اقتصادی فراوان ناشی از تعطیل شدن کار، هزینه درمانی سنگین و گاه عوارض طولانی مدت در شخص مبتلا میگردد.
وی با اشاره به اینکه عامل این بیماری، باکتری به نام بروسلا است؛ تصریح کرد: این باکتری به 3 گروه عمده بزی، گاوی و سگی تقسیم میشود که شایعترین آن در ایران بروسلا نوع بزی است؛ البته نوع بزی میتواند به گاو، شتر و گوسفند نیز منتقل گردد و آنها را نیز بیمار کند.
میزان بروز تب مالت در استان نسبت به کشور کمتر بوده است
کارشناس بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت استان تصریح کرد: میانگین بروز تب مالت طی سال گذشته در کشور 1/26 (بیست و شش و یک دهم) در صد هزار نفر جمعیت گزارش شده ولی میزان بروز آن در قزوین 19 در صد هزار نفر جمعیت بوده است.
کریمی اذعان داشت: از اینرو بر اساس این آمار، نسبت به کشور دارای بروز کمتر بودیم البته ما جزو استانهای هستیم که نسبتا تب مالت در استان بومی بوده و بروز متوسطدار این بیماری در سال گذشته، چند نفری بیشتر از سال قبل از آن بوده است.
وی در ادامه به تشریح راههای انتقال این بیماری پرداخته و اذعان داشت: اولین راه انتقال این بیماری، از راه خوراکی است؛ بهطوری که مصرف فرآوردههای لبنی آلوده مثل پنیر تازه، خامه و سرشیر یا شیر نجوشیده و غیر پاستوریزه میتواند منجر به ابتلا فرد به این بیماری گردد.
تماس با ترشحات حیوان آلوده، میتواند منجر به ابتلا شود
وی انتقال از راه پوست زخمی و مخاط را به عنوان دومین راه انتقال تب مالت عنوان کرده و تصریح کرد: تماس با ترشحات حیوان و عموماً جنینهای سقط شده، ادرار و مدفوع حیوان، (هنگام شیردوشی)، ذبح دام و… به عنوان راههای دیگر انتقال عامل بیماریزا بهشمار میآید.
کارشناس بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت استان انتقال از راه تنفس را به عنوان راه دیگر انتقال بیماری تب مالت عنوان کرده و افزود: تنفس هوای آلوده به عنوان عامل بیماری در آغلهای آلوده میتواند منجر به ابتلای فرد به این بیماری شود.
کریمی در بخش دیگری از سخنانش به تشریح علایم بیماری بروسلوز (تب مالت) در انسان پرداخته و یادآور شد: علائم اصلی که در بیشتر موارد دیده میشود تب، عرق شبانه، سردرد، کمردرد، درد مفاصل و عضلات و ضعف شدید میباشد.
وی ادامه داد: معمولاً صبحها حال بیمار نسبتاً خوب و عصرها دارای علایم میباشد البته مواردی از بیماری هم به صورت بدون علامت واضح وجود دارد.
کارشناس بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت استان درخصوص تشخیص این بیماری؛ گفت: روش معمول تشخیص بیماری آزمایش سرم خون بیمار مشکوک است که در آزمایشگاه انجام میشود.
وی تصریح کرد: بعد از تشخیص بیماری، بیمار بایستی زیرنظر پزشک و مطابق پروتکل درمانی تحت درمان با آنتیبیوتیکهای مربوطه قرار گیرد؛ نکته مهمی که باید در روند درمان بر آن تاکید کرد؛ تجویز داروی به موقع و به طور مرتب تا پایان دوره درمانی و حداقل دو ماهه است.
کریمی تاکید کرد: به عبارت دیگر قطع درمان بعد از یک بهبودی نسبی که معمولا توسط افراد ناآگاه صورت میگیرد؛ باعث مزمن شدن بیماری یا عود مجدد آن میشود که بایستی به قدر کافی به این مساله توجه شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش به بیان راههای پیشگیری از بیماری تب مالت در انسان پرداخته و اذعان داشت: رعایت بهداشت فردی شامل استفاده از ماسک هنگام ورود به آغل یا گذاشتن دستمال روز بینی و دهان، پوشیدن چکمه و لباس کار هنگام ورود به آغل، شیردوشی با دستکش، شستوشوی دستها بعد از خروج از آغل و تعویض لباس و کفش، تمیز کردن هفتگی آغل و ضدعفونی کردن آغل در صورت بروز بیماری در دام از مواردی است که در پیشگیری از بیماری باید به آن توجه کرد.
کارشناس بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت مرکز بهداشت استان یادآور شد: در صورت مشاهده سقط جنین در دام، بایستی با رعایت ایمنی فردی (استفاده از دستکش و ماسک) جنین سقط شده را تا عمق دو متری دفن کرده و نباید از فرآوردههای حیوانی که سقط کرده، استفاده کرد.
وی افزود: نکته دیگری که باید به آن توجه کرد؛ آن است که به طور جدی از خوراندن جنین سقط شده به سگها و یا رها کردن آنها در روستا خودداری کرد.
این کارشناس مرکز بهداشت استان در ادامه به ضرورت توجه به واکسیناسیون دامهای منطقه بر اساس برنامه سازمان دامپزشکی تاکید داشته و افزود: این امر باعث کنترل و پیشگیری از بیماری در دامها میشود.
شیر خام را حتما پنج دقیقه بجوشانید
وی یادآور شد: نکته بسیار مهمی که باید بر ضرورت توجه به آن تاکید کرد؛ آن است که شیر خام را قبل از مصرف و یا قبل از تبدیل شدن آن به فرآوردههای لبنی باید به مدت پنج دقیقه جوشاند.
از آغوز استفاده نکنید
وی با اشاره به اینکه گاهی برخی از افراد اقدام به مصرف آغوز میکنند؛ گفت: توصیه میشود از مصرف آغوز به طور جدی خودداری شود چون اصلا مواد مغذی آن در بدن جذب نمیشود.
وی تصریح کرد: همینطور پنیر تازه حتماً بایستی 3 ماه در آب نمک 17 درصد مانده و بعد مصرف شود و از مصرف بستنیهای سنتی و شیرینیهای خامهای نامطمئن و یا آبمیوههای مخلوط با شیر که معمولاً متداول است به شدت اجتناب شود.
ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه از بروز تب مالت
وی در ادامه از انجام اقدامات پیشگیرانه از بروز تب مالت در دامها گفته و ادامه داد: کنترل بیماریهای دامی یکی از موثرترین روشهای کنترل این بیماری است.
از اینرو به عنوان اولین نکته، محو کانونهای عفونتزا و ایجاد ایمنی در دامهای سالم به عنوان یکی از راههای اساسی برنامههای کنترل بیماری تب مالت میباشد.
کریمی با بیان اینکه بروسلوز مخزن دامی دارد؛ یادآور شد: کنترل و پیشگیری بیماری تب مالت در انسان با مبارزه و کنترل این بیماری در دام میسر است.
وی افزود: به دلیل تماس نزدیک بین انسان و دام در روستاها و نامناسب بودن آغلها و شرایط نگهداری دامها و همینطور وجود دامدارهای سنتی موجب شده تا موارد ابتلا به تب مالت نیز همچنان در کشور دیده شود.
کارشناس بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت استان؛ ایجاد محل زندگی سالم و بهداشتی برای دامها، خودداری از وارد کردن دامهای بدون سابقه واکسیناسیون به محل نگهداری سایر دامها، خرید و فروش دام با مجوز سازمان دامپزشکی و خودداری از جابهجایی غیرمجاز دام، ضدعفونی کردن محل زایمان بعد از زایمان دام، جداسازی دامهای سقط کرده و بیمار از سایر دامها، دفن بهداشتی جنین سقط شده و ترشحات آلوده، گزارش سقط دامها به شبکه دامپزشکی محل سکونت را از اقدامات لازم در پیشگیری از تب مالت در دامها عنوان کرده و اضافه کرد: ضد عفونی جایگاههای دام در صورت بروز بیماری در روستا، جمعآوری صحیح زبالهها و فضولات حیوانی از معابر روستاها و انتقال آنها به مکانی در فاصله مناسب در خارج روستا حداقل به فاصله 2 کیلومتر از روستا و ساختن محل قرنطینه برای دامهای آبستن تازه خریداری شده تا بعد از زایمان از موارد دیگری است که باید به آن توجه شود.
کریمی در ادامه با اشاره به اینکه سگها باعث «پخش شدن» بیماری در محیط میشوند؛ گفت: نباید برای تغذیه سگهای نگهبان از جنین و جفت سقط شده استفاده کرد.