مها دیبا
گاهی پایان، آغاز است مثل خیلی از داستان‌های خوبی که وقتی تمام ‌شوند، تازه در ذهن مخاطب شروع می‌شوند. تقریبا تمام مشتری‌های بار اولی‌ام را که بدرقه می‌کنم، همین حس را دارم. به اولین برخورد و آشنایی، به گَپی که زدیم و کتاب‌هایی که پیشنهاد دادم، فکر می‌کنم. به اینکه خوششان می‌آید؟ برمی‌گردند ودوباره می‌خواهند که برایشان کتاب معرفی کنم؟ سوال‌هایی مثل این ساعت‌ها ذهنم را درگیر می‌کند. غروب یکی از پنجشنبه‌های مرداد ماه بود، باز نگاه خیره‌ی مخاطبی به دلم انداخت که آشنا باشد. آرام آرام جلو رفتم. کنار میز تازه‌ها هم نگاه شدیم و سلام کردم. مهربانانه جواب داد. تردیدم یقین شد که آشناست. گفتم: ـ از مشتریانم هستید و قبلا کتاب معرفی کردم؟ خندید و سری با نکوهش تکان داد گفت: ـ واقعا یادتان نمی‌آید! بابت حافظه‌ی بدم عذرخواهی کردم. گرمِ نگاه کردن به کتاب‌های میز تازه‌ها بود. کنجکاو بودم که چه کتابهایی را معرفی کردم. دلم طاقت نیاوردم و پرسیدم. گفت: ـ برای خواهرم "جنس دوم" و برای برادرزاده‌هایم "خاطرات یک بچه‌ی چُلمن" را پیشنهاد دادید. کم کم یک چیزهایی یادم آمد. ادامه داد: ـ شما یک نویسنده هم به خودم معرفی کردید که خیلی خوشم آمد. باز گوش‌هایم تیز شد. اسمش را فراموش کرده بود. پرسیدم: ـ ایرانی یا خارجی؟ از داستان‌هاش بگویید، می‌فهمم. ـ موضوع داستان‌هاش در زمان قاجار اتفاق می‌افتد. ـ امیرحسین چهلتن؟ رضا جولایی؟ ـ آها، همین جولایی. یکهو نگاهم به کتابی که درست زیردستش روی میز تازه‌ها بود، افتاد. پرسیدم: ـ از "پریسا رضا" چیزی خواندید؟ رمان "اعترافات یک آنارشیست" را برایتان معرفی نکردم؟ شنیدن جواب منفی‌اش کافی بود که ادامه دهم. از پیشینه‌ی نویسنده گفتم و اینکه اصالتا ایرانی است و چون چهل سال قبل به فرانسه مهاجرت کرده، نویسنده‌ی فرانسوی محسوب می‌شود و کارهایش ترجمه شده است. محتوای این رمانش کاملا ایرانی است و در بازه‌ی زمانی چند سال قبل مشروطه اتفاق می‌افتد و ما انقلاب مشروطه را در لابه‌لای خاطرات یک فرانسوی می‌خوانیم. بعد اشاره‌ای به کتاب زیر دستش کردم و گفتم: ـ "باغ‌های تَسّلا" هم اثر دیگری از ایشان است که به تازگی ترجمه شده و اتفاقا همین هم فضای ایرانی دارد. هر دو کتاب را مشتاقانه برداشت. تاکید کردم که اگر از فضای داستان‌های "رضا جولایی" خوشش آمده از این دو رمان هم حتما لذت می‌بَرد. بعدِ بدرقه‌اش، می‌دانستم در خاطرم ماندگار شده و دوباره هجوم همان سوال‌ها سراغم آمد. آیا از کتاب‌ها خوشش می‌آید؟ دفعه‌ی بعد هم می‌خواهد کتابی معرفی کنم؟