آرش صالحی ـ فعالیت 3 هزار و 523 واحد صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری با سرمایه‌گذاری 205 هزار میلیارد ریال و اشتغال‌زایی برای 153 هزار نفر در استان قزوین موجب شده تا این استان از نظر جذب سرمایه‌گذاری رتبه سوم کشور را به خود اختصاص دهد. بنگاه‌های کوچک و متوسط واحدهای تولیدی و تجاری هستند که در طبقه‌بندی شرکت‌ها به لحاظ اندازه در مراتب پایین‌تری نسبت به شرکت‌های بزرگ قرار می‌گیرند. بنا به گفته مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان قزوین صنایع کوچک با سهم حدود 80 درصدی از واحدهای صنعتی استان نقش بسزایی در ایجاد کار و تولید دارند. بنگاه‌های کوچک و متوسط اعم از بنگاه‌های صنعتی، خدماتی، بازرگانی و کشاورزی است. این بنگاه‌ها به علت ویژگی‌های خاص خود کارکردهای منحصربه‌فردی ازجمله اشتغال‌زایی، توزیع ثروت در جامعه، توسعه مناطق حاشیه‌ای، تامین تولیدات عمومی مورد نیاز، تربیت نیروی انسانی موردنیاز صنایع و بنگاه‌های بزرگ را بر عهده ‌دارند که از این‌رو توجه به آن‌ها بسیار ضروری جلوه می‌کند.
 وام‌های با بهره بالا دردی از صنایع کوچک دوا نمی‌کند یک کارشناس اقتصادی در گفت‌‌وگو با خبرنگار ولایت درباره مشکلات صنایع کوچک عنوان کرد: عمده مراودات مالی ما در حوزه‌های صادراتی به‌صورت ریالی است، اما مسئولان بانکی مدام اصرار دارند ‌صادرکنندگان ‌پول حاصل از صادرات خود را به ‌صورت ارزی وارد کشور کنند. در عمل بخشنامه‌های متعدد و اتخاذ سیاست‌های ارزی متضاد در 4 سال اخیر عرصه را برای صادرات محصولات صنایع کوچک تنگ کرده است. مسعود کثیری‌فر با بیان اینکه اعطای تسهیلات با بهره بالا مشکلی از صنایع کوچک حل نمی‌کند، گفت: متأسفانه بخش عمده‌ای از تسهیلات صرف استمهال وام‌های گذشته می‌شود و در عمل منابع مالی جدیدی به تولید تزریق نمی‌شود. این مسئله سبب می‌شود واحدهای تولیدی برخلاف آمارهای‌ روی کاغذ که نشان‌دهنده رشد تسهیلات است، از دریافت منابع مالی محروم باشند و دوباره به همان نقطه اول بازگردند. وی یکی از مهمترین‌ چالش‌های صنایع کوچک و متوسط را نوسانات عرضه و تقاضا و تغییرات شدید قیمت مواد اولیه دانست و اضافه کرد: متأسفانه تلاطم قیمت‌ها اجازه هیچ برنامه‌ریزی را به تولیدکننده به ویژه در صنایع کوچک و کارگاه‌ها نمی‌دهد.  هضم صنایع کوچک در صنایع بزرگ این فعال اقتصادی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با ذکر اینکه یکی از مسائلی که صنایع کوچک را رنج می‌دهد، صنایع بزرگ است، گفت: صنایع کوچک مجبورند تولیدات خودشان را که با پول نقد تهیه‌کرده‌اند، به صنایع بزرگ تقدیم کنند. کثیری‌فر افزود: برای نمونه وقتی قطعه‌سازان برای خودروسازان بزرگ قطعه تولید می‌کنند، برای تولید آن‌ها مجبور به خریداری مواد اولیه به‌صورت نقد و اقساط هستند؛ ولی وقتی سررسید چک‌های قطعه‌ساز فرامی‌رسد، او مجبور است تمام پول مواد اولیه را پرداخت کند، در حالی که هنوز خودروساز پول را پرداخت نکرده است. وی ادامه داد: بنابراین چون صنایع بزرگ مطالبات صنایع کوچک را دیر پرداخت می‌کنند، بنابراین تولیدکننده نمی‌تواند با این پول مواد اولیه خود را جایگزین کند. به همین خاطر این پرداختی‌ها به درد صنایع کوچک و پایین‌دستی نمی‌خورد. ضمن اینکه چون فروشندگان مواد اولیه هم قسطی جنس خود را نمی‌فروشند، بنابراین صنایع کوچک در دل بزرگ‌ترها هضم می‌شوند.  عملکرد جزیره‌ای صنایع کوچک یک تولیدکننده قزوینی هم عملکرد جزیره‌ای را آفت صنایع کوچک دانست و گفت: در حالی ‌که در کشورهای توسعه‌یافته ده‌ها واحد تولیدی کوچک به‌ صورت مکمل به تولید اجزای مختلف یک محصول و مونتاژ نهایی آن اقدام می‌کنند، در ایران معمولاً واحدهای تولیدی کوچک به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند. احمد معابی نوسانات عرضه و تقاضا و تغییرات شدید قیمت مواد اولیه و تجهیزات را به دلیل تورم و تحولات نرخ ارز یکی از چالش‌های جدی بر سر راه تولید دانست و تصریح کرد: جدا از موانع مالی مانند مشکلات مربوط به ارائه ضمانت‎نامه‌های بانکی، تأخیر در دریافت درآمد حاصل از فروش و افزایش فشار نقدینگی، دسترسی نداشتن به انواع اطلاعات ازجمله اطلاعات بازاریابی درباره بازارهای داخلی و خارجی، چالش راه صنایع کوچک است. وی اضافه کرد: تولیدکننده محصول را تولید می‌کند، اما بسیاری وقت‌ها باید منتظر بماند تا مشتری برای آن پیدا شود و به همین خاطر یک سیستم جامع برای هدایت تولیدکنندگان و بستر لازم برای فروش کالا وجود ندارد.  ضعف سیاست‌های دولتی رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با ذکر اینکه نگاه وزارتخانه‌ها به‌ویژه صنعت و معدن تاکنون به صنایع بزرگ و شاخص بیش از صنایع کوچک معطوف بوده، گفت: از آنجایی که صنایع بزرگ همیشه در دید توجه قرار داشته و مشکلات خود را به‌صورت ملی بهتر توانسته‌اند به مسئولان عالی‌رتبه انتقال دهند، بنابراین مشکلات ریز و درشت صنایع کوچک کمتر به چشم آمده است. علی‌محمد زمانی افزود: دسترسی نداشتن به اطلاعات، ضعف در اطلاعات بازاریابی و دسترسی به نمایشگاه‌های بین‌المللی و داخلی، فقدان اطلاعات سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در صنایع کوچک و همچنین ضعف در دسترسی به اطلاعات علمی و تحقیقاتی از جمله مشکلات مهم صنایع کوچک به حساب می‌آیند. البته در این میان نباید از ضعف در سیاست‌های دولتی، اشتباهات اهمالی و ارتکابی، دیوان‌سالاری و فرآیندهای اداری و همچنین انواع عوارض و مالیات‌ها غافل شد.  دولت‌ها‌ رقیب نمی‌خواهند مدیر تولید یکی از صنایع کوچک استان قزوین هم در گفت‌‌وگو با خبرنگار ولایت در تشریح بخشی از مشکلات پیش‌روی صنایع کوچک گفت: تمام دولتمردان تنها حرف حمایت از بخش خصوصی را می‌زنند، اما به اعتقاد من دولت‌ها اصلاً دوست ندارند بخش خصوصی توانمندی داشته باشید؛ چون فکر می‌کنند رقیب دولت می‌شود. سعید حسینی اضافه کرد: وقتی اقتصاد کشور ما ۸۰ درصد آن دولتی است، دولت دارد با بخش خصوصی رقابت می‌کند و این طبیعی است و با وجود تمام داستان‌ها و بلاهای اقتصادی که در این سال‌ها بر سر تولید آمده، باز هم دولت دوست ندارد بگوید که ما اشتباه کردیم. وی در جواب این سؤال که صنایع کوچک به‌غیر از کمبود سرمایه و نقدینگی چه مشکلاتی دارند، بیان کرد: این مساله متأسفانه موضوعی است که نسبت به ۳۰ سال گذشته تغییر نکرده، بلکه تنها فرم آن عوض ‌شده است. به اعتقاد من مشکلات مالی و مساله نقدینگی مشکل حادی نیست.  به‌روز نبودن فناوری از چالش‌های صنایع کوچک است اما مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان قزوین هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه صنایع کوچک 80 درصد واحدهای صنعتی استان قزوین را تشکیل می‌دهند، گفت: 60 درصد میزان اشتغال استان قزوین توسط این صنایع ایجاد شده است و با توجه به اهمیت آنها به دنبال اجرای طرح‌های شبکه‌سازی و پیمانکاری فرعی برای استفاده حداکثری از ظرفیت این صنایع هستیم. رضا صفاری به‌روز نبودن فناوری تولید را از چالش‌های مهم صنایع کوچک برشمرد و افزود: صنایع کوچک به دلیل ماهیت خود امکان بالایی برای برخورداری از فناوری‌های روز ندارند؛ بنابراین برای رفع این خلأ ورود کرده‌ایم و به این دسته از صنایع برای برخورداری از فناوری مورد نیاز کمک می‌کنیم. وی با اشاره به شناسایی نیازمندی‌های صنایع کوچک استان قزوین برای پاسخگویی به آنها تصریح کرد: در همین راستا در کنار ارائه خدمات مشاوره‌ای، پیگیر انتقال فناوری‌های نوین به صنایع کوچک را با جدیت دنبال می‌کنیم. در ضمن برای بازاریابی و صادرات محصولات، یارانه‌های قابل توجه برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی پرداخت می‌شود.  تشکیل 4 کنسرسیوم برای رونق صادرات صنایع کوچک قزوین صفاری از تشکیل 4 کنسرسیوم صادراتی برای کمک به صادرات صنایع کوچک استان خبر داد و گفت: در کنار این موارد تشکیل خوشه‌های صنعتی هم از دیگر راهکارهای کمک به صنایع کوچک بوده که توانمندسازی این صنایع از تهیه مواد اولیه تا کمک به بازاریابی را هدف‌گذاری کرده است. وی ادامه داد: به هر حال صنایع کوچک از اهمیت بالایی برخوردار بوده، ریسک‌پذیری کمتری داشته و قابلیت انعطاف بالایی دارند و با حمایت بیشتر می‌توانند در اقتصاد کشور بیش از پیش تأثیرگذار باشند.  تولیدکنندگان مواد اولیه به صنایع وصل شوند معاون اقتصادی استاندار قزوین هم واردات مواد و مایحتاج اولیه تولید را ریسکی بزرگ برای شرکت‌های تولیدی به ویژه صنایع کوچک دانست و گفت: چنین شرکت‌هایی در زمان تحریم بیشتر از سایر شرکت‌ها آسیب می‌بینند. بنابراین باید وابستگی خود به مواد اولیه و ماشین‌آلات خارجی تولید را از بین ببریم و جالب اینکه برخی مواد اولیه در داخل کشور وجود دارد، ولی تولیدکننده از وجود آنها بی‌خبر است. میثم پیله‌فروش اضافه کرد: سازمان صمت و شرکت شهرک‌های صنعتی باید شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه را به صنایع و واحدهای صنعتی کوچک استان قزوین وصل کند و همچنین فهرست شرکت‌هایی که ماشین‌آلات خط تولید را می‌سازند را در اختیار این صنایع قرار دهد.  لزوم یکپارچه‌سازی صنایع کوچک مرتبط تحت برند واحد تجربه راه‌اندازی شرکت‌های صنعتی بزرگی مانند ال‌جی که از اتصال شرکت‌های کوچک تحت نام یک برند بزرگ تشکیل شدند، نشان می‌دهد که در استان قزوین هم اگر صنایع کوچک مرتبط با هم یک زنجیره تأمین کارا تشکیل دهند، می‌توانند فراتر از یک خوشه و تحت یک برند واحد فعالیت کنند و این‌گونه بتوانند نقش بزرگی در بازار ملی و منطقه‌ای ایفا کنند.