«سوءتفاهم»، پوچ‌گرایی و تباهی انسان‌ها توسط یکدیگر را به نمایش می‌گذارد
گزارش خبری ـ مریم بهبهانی‌فر ـ نمایش «سوءتفاهم» به نویسندگی «آلبر کامو» و کارگردانی «فرخ دهخدانیا» و توسط گروه تئاتر هنر معاصر از 20 مرداد ماه سال جاری در سالن نمایش‌های علامه رفیعی بر روی صحنه رفته است و تا 31 مرداد ماه نیز اجرای آن هر شب ساعت 20 ادامه دارد. به گزارش خبرنگار ولایت، در نمایشنامه سوء تفاهم، مردی پس از سال‌ها دوری از خانواده‌اش با نیتی خیرخواهانه به نزد مادر و خواهرش باز می‌گردد و هویتش را از آنها پنهان نگه می‌دارد. در مقابل خواهرش (مارتا) که از زندگی پر رنج خود خسته شده و آدم‌های ثروتمندی همچون برادرش را مسبب چنین رنجی می‌داند و تنها چاره خوشبختی او و زندگی در جایی که حق اوست به قتل رساندن همین آدم‌هاست. فرخ دهخدانیا کارگردان سوء‌تفاهم، فروزان نجاری، سمیرا مافی،رضا تقوی نژاد، حمیده انبارلویی و سمیه کاکاوند بازیگران این نمایشنامه هستند؛ نسرین عجمی هم به عنوان مشاور کارگردان از دیگر عوامل این نمایش است. «سوء‌تفاهم» داستانی را درباره خانواده‌ای چهار نفره در چکسلواکی کشوری سرد و کوهستانی که در مسافرخانه خودشان زندگی می‌کردند روایت می‌کند که پس از 30 سال پدر می‌میرد و پسر هم در سن نوجوانی خانه را ترک می‌کند و اداره مسافرخانه به دست دختر و مادر پیرش می‌افتد. «از ویژگی‌های بارز این نمایشنامه پوچ‌گرا بودن تک تک کاراکترها و زندگی‌هایشان است که هرکدام برای رهایی از این پوچ‌گرایی دست به اعمالی می‌زنند که در آخر باز هم به پوچی و نیستی می‌رسند». داستان از جایی شروع می‌شود که پسر خانواده (ژان) پس از بیست و پنج سال دوری از خانواده‌اش و زندگی در غربت، به سرزمین خود(چک) بازمی‌گردد و به مسافرخانه‌ای می‌رود که مادر و خواهرش آن را اداره می‌کنند. آن جا اتاقی کرایه می‌کند تا آرام آرام، خودش را به خانواده‌اش بتواند معرفی کند. مسافرخانه‌ای که در واقع به نوعی کشتارگاه مادر و خواهر اوست و مسافران ثروتمند را می‌کشند و سپس اموال آن‌ها را بر می‌دارند تا در نهایت به آرزویشان که زندگی در دوردست‌هاست؛ برسند. نمایشنامه سوء‌تفاهم همان طور که از اسمش پیدا می‌باشد حول محور یک سوءتفاهم می‌گردد؛ سوءتفاهمی که بی‌شک تبعات سنگینی دارد. سوتفاهمی که به نابودی یک خانواده می‌رسد. مادر و خواهرِ ژان بدون این که او را بشناسند؛ تصمیم می‌گیرند او را بکشند و اموالش را بالا بکشند؛ پس از کشتن ژان، از مدارک او و همسرش که دنبال او می‌آید می‌فهمند که عضوی از خودشان را نابود کرده‌اند و پایان تلخ و دردآوری را رقم زدند که به خودکشی مارتا (خواهر)، تنهایی مادر و تنهایی ماریا، همسر ژان می‌رسد. حکایت نمایشنامه سوء تفاهم ، همان طور که آلبر کامو مطرح می‌کند از جهتی غیرقابل باور است و از جهتی عادی و طبیعی. غیرقابل باور است؛ چرا که خانواده‌ای، به راحتی دست به قتل می‌زنند و نقطه اوج این عمل، کشتن یکی از اعضای خودشان است. از جهتی طبیعی است؛ چرا که رفتار های، قهرمان داستان، رفتاری عادی نیست. اصل داستان نیز در اینجاست. مسائل مهمی که کامو در این اثر هم مانند بسیاری از آثارش مطرح می‌کند، آزادی و اختیار انسان، پوچ گرایی، عبث بودن زندگی و معناباختگی است. آلبر کامو نویسنده فرانوسوی ـ الجزایری است که این اثر را در سال 1943 نوشته است و نخستین بار جلال آل احمد در سال 1328 آن را به فارسی ترجمه کرد. کامو در این نمایشنامه می‌خواهد به ما بگوید که اصالت نفع شخصی کم کم‌ موجب نابودی خودمان می‌شود. او می‌خواهد این موضوع را برساند که جنایت نوعی نفی است؛ اما همیشه نفیِ دیگری، در انتها نفی خودت و نابودی خودت را در پی دارد. در شبی از اجراهای گروه تئاتر هنر معاصر پس از عبور از کوچه مملو از خاطره ناصر ایزدفر در سالن نمایشهای علامه رفیعی به تماشای این نمایشنامه نشستیم؛ با وجود آنکه انتظار می‌رفت یک رویداد فرهنگی و هنری استقبال پرشکوهی داشته باشد؛ اما در این سالن کوچک، برخی صندلی‌های خالی از تماشاگر بود و تئاتر سوء‌تفاهم در فضایی شاید غریبانه روی صحنه رفت.  شهروندان را باید با هنر تئاتر آشتی داد فرخ دهخدانیا کارگردان سوء تفاهم از سال 66 به عرصه هنر و فیلمسازی ورود کرده است و برحسب علاقه به هنر به تحصیل در رشته کارگردانی نمایش پرداخته است. دهخدانیا در گفت‌و‌گو با خبرنگار ولایت، سوء تفاهم را اولین کار حرفه‌ای خود معرفی می‌کند و می‌گوید: حوزه هنر همیشه با عدم حمایت‌ها روبرو است؛ مقوله تئاتر نیز از این موضوع رنج می‌برد. او با بیان اینکه تئاتر مجموعه‌ای از هنرهای مختلف است که یکجا متمرکز می‌شود و در زمانی خاص در معرض دید مخاطب قرار می‌گیرد؛ تشریح می‌کند: شهر قزوین از نبود زیرساخت‌های لازم برای رفتن به سراغ نمایش رنج می‌برد؛ نبود سالن مناسب برای تمرین و اجرا، عدم حمایت‌های بخش دولتی و یا سوق دادن تئاتر به سمت و سویی که اسپانسرها با انگیزه به حمایت از آن ورود کنند؛ چالش‌هایی هستند که عرصه تئاتر قزوین با آنها دست و پنجه نرم می‌کند. کارگردان نمایش سوء‌تفاهم با بیان اینکه باید تلاش شود تا با فرهنگسازی، شهروندان با هنر تئاتر آشتی کنند؛ اضافه می‌کند: همانگونه بخش قابل توجهی از زندگی امروزه بسیاری از هموطنان ما بر تامین اقتصاد خانواده متمرکز شده است؛ تئاتر نیز از این موضوع مستنثنی نیست به همین منظور برای تقویت این هنر باید بودجه مناسب اختصاص پیدا کند در این صورت آثاری با کیفیت بهتر تولید خواهدشد. فرخ‌نیا معتقد است: برای جذب مخاطب و علاقمندی آنها به تماشای تئاتر باید ذائقه تماشاگر به دیدن ژانرهای مختلف تئاتر عادت داده شود؛ یعنی تنها این گونه نباشد که تصور مخاطبان از دیدن تئاتر، تنها تماشای نماشنامه‌ای کمدی باشد. او با بیان اینکه عرصه تئاتر باید دارای تنوع موضوع و داستان باشد به گونه‌ای که مخاطب بتواند نمایشنامه تراژدی، مدرن و موارد دیگر را ببیند؛ عنوان می‌کند: امروزه دنیا به سمت نمایشنامه‌های مدرن و بدون متن درحال حرکت است. درواقع تنوع موضوع و فرصت برای انجام کار در عرصه تئاتر زیاد است تنها باید گروه‌های تئاتر پای کار بیایند؛ دولت نیز از آنها حمایت کند؛ اجراهای مختلف برگزار شود؛ مردم نیز به تماشای تئاتر دعوت شوند؛ در این صورت پیوند آنها با تئاتر رقم می‌خورد. فرخ‌نیا همچنین یادآور می‌شود: نگاه جدید، متفاوت و اختصاص بودجه به حوزه تئاتر می‌تواند برای مسئولان و مردم دستاوردهای خوبی به همراه داشته باشد؛ چراکه تئاتر زمینه‌ساز ایجاد فرهنگ است و از طریق آن می‌توان کارهای مشترک زیادی انجام داد.  نبود امکانات تبلیغاتی از چالش‌های عرصه تئاتر استان است نسرین عجمی مشاور کارگردان نمایش سوءتفاهم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت می‌‌گوید: یکی از چالش‌های جدی عرصه تئاتر در استان قزوین فقدان سالن مناسب است؛ در سال‌های اخیر برای تامین این زیر ساخت وعده‌های زیادی داده شد؛ اما هیچگاه شاهد عملیاتی شدن آن وعده‌ها نبوده‌ایم. او نبود امکانات تبلیغاتی را از دیگر چالش‌های عرصه تئاتر استان عنوان و بیان می‌کند: ارگان‌های دولتی و سازمان‌های فرهنگی و هنری شهرداری قزوین با حوزه تئاتر همکاری ندارند؛ در صورتی که تا چندی پیش برای تبلیغات تئاتر امتیازهایی از سوی سازمان‌های فرهنگی و هنری شهرداری قزوین برای گروه‌های هنری در نظر گرفته می‌شد؛ اکنون این همکاری صورت نمی‌گیرد. این بازیگر و کارگردان تئاتر ادامه می‌دهد: در سطح شهر فضاهای اختصاصی برای تبلیغات امور هنری همچون تئاتر وجود ندارد و این معضلی است که همیشه با آن مواجه بوده‌ایم؛ درحالی که نیاز هست در سطح شهر فضاهایی به تبلیغات محیطی برای تئاتر اختصاص پیدا کند. عجمی یادآور می‌شود: یکی از مشکلات مهم فعالان عرصه تئاتر نبود بودجه و بستر برای تبلیغات است که امیدواریم در این راستا همکاری‌هایی صورت گیرد.  هنر پیام زندگی است سمیرا مافی، بازیگر نقش «مارتا» در نمایشنامه سوء تفاهم و با 10 سال سابقه فعالیت در حوزه بازیگری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت می‌گوید: متاسفانه حوزه تئاتر هیچگاه مورد حمایت نبوده است در حالی که عرصه هنر باید در اولویت امور مسئولان باشد. او با تاکید بر اینکه هنر تنها برای پرکردن اوقات فراغت نیست؛ ادامه می‌دهد: من بر این باور هستم که هنر پیام زندگی است و می‌تواند برای مخاطب و فعالان آن اثربخشی بسیاری به همراه داشته باشد. این بازیگر تئاتر توضیح می‌دهد: به تصویر کشیدن و به اجرا درآمدن یک نمایشنامه یک حرفه است و می‌تواند فرصتی برای اشتغال باشد؛ اما فعالان هنر ازآنجایی که همواره با دغدغه‌های مالی روبرو هستند به ناچار باید از جاهایی دیگر درآمدزایی داشته باشند و تنها برای پرکردن اوغات فراغت و یا شغل دوم در این حرفه فعالیت داشته باشند. مافی با بیان اینکه رسالت بازیگران تئاتر به اشتراک گذاشتن برخی پیام‌ها با مخاطب است؛ می‌افزاید: تئاتر کاری بصری است و می‌تواند برای مخاطب با اثربخشی بسیاری همراه باشد؛ بنابراین نیاز است که بیشتر مورد توجه و حمایت قرار گیرد و مخاطبان بیشتری با آن همراه شود. او بیان می‌کند: گروه‌های تئاتر دوست ندارند در سالن‌های خالی و با تعداد مخاطبان اندک به روی صحنه بروند؛ این نیز در حالی است که مسئولان اجرایی می‌توانند با فرهنگسازی هنر را به نیاز جدی خانواده‌ها تبدیل کنند آن هم به گونه‌‌ای که توجه به هنر در سبد مصرفی خانواده‌ها قرارگیرد. این فعال عرصه تئاتر اضافه می‌کند: در ترویج فرهنگ توجه به هنر و تئاتر و حمایت از فعالان عرصه هنر دستگاه‌های اجرایی می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند که امیدواریم این امر عملیاتی شود.  تماشاگران با حضور در سالن از تئاتر حمایت کنند رضا تقوی‌نژاد بازیگر نقش ژان و تنها بازیگر مرد این نمایشنامه است که بیش از بیست سال است در عرصه بازیگری فعالیت دارد و اجرا در استان‌های تهران فارس، گیلان نمایشنامه‌هایی را اجرا کرده است. او در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت به مقایسه ای میان بستر هنر در قزوین با دیگر استان‌هایی که در آنها فعالیت‌های هنری داشته است؛ می‌گوید: در آن استان‌ها توجه به هنر به ویژه هنر تئاتر پرر‌نگ‌تر از قزوین است. در اغلب استان‌هایی که در آنها حضور داشته‌ام از سالن‌های اختصاصی برای اجرای نمایشنامه و تمرین گروه‌های هنری برخوردار بوده‌اند. تقوی‌نژاد با اشاره به اینکه در استان قزوین همدلی و هم‌افزایی برای حمایت از هنر کمرنگ است؛ عنوان می‌کند: تاکنون از مسئولان استان هیچگونه حمایتی از هنر تئاتر ندیده‌ام؛ کوچکترین اقدام حمایتی که مسئولان می‌توانستند از عرصه تئاتر داشته باشند؛ تامین زیرساخت‌ها و احداث سالن مناسب بود که در این زمینه هیچ گامی برداشته نشده است و به نظر می‌رسد عزمی هم برای انجام آن وجود ندارد. او همچنین عنوان می‌کند: با توجه به اینکه مسئولان از هنر حمایتی ندارند و اغلب با هنرمندان همراه نیستند انتظار داریم مردم با حضور پررنگ در سالن‌های نمایش و با نفس خود سالن‌ها را گرم کنند و موجب دلگرمی ما برای ادامه فعالیت در این عرصه شوند./ی