نفیسه کلهر
حیوان خانگی یا پِت طبق تعریف رایج به تمام حیواناتی که به عنوان همدم در خانه نگهداری میشوند، میگویند.
حیوانات خانگی در دو گروه طبقهبندی میشوند گروه اول که حیوانات متداول هستند شامل سگ، گربه، پرندگان زینتی و ماهیان آکواریومی میشوند و گروه دوم که حیوانات خانگی غیر متداول است شامل لاکپشت، خرگوش، همستر، موش، میمون، جوجه تیغی هستند. نگهداری مرغ و خروس به عنوان حیوان خانگی در دهه 2000 میلادی در بین ساکنان شهری و حومه رواج یافت.
اما به نظر میرسد هزینههای بالای نگهداری حیوانات خانگی این روزها تبدیل شده به بازاری برای رقابت بین مصرف کنندگان کالاهای لوکس و از طرفی بین فروشندگان وسایل پر زرق و برق حیوانات خانگی برای فروش بالاتر.
قیمت خرید و هزینه نگهداری بعضی حیوانات خانگی شاید آنچنان سر به فلک هم نگذارد اما ارقام برای قشر متوسط جامعه حیرتآور و ورای توان پرداختشان است. مثلا وقتی قیمت خرید یک سگ معمولی تا حدود 30 میلیون تومان هم میرسد و هزینه نگهداری آن در ماه بین 500 هزار تومان تا 1 میلیون است این رقم برای یک کارمند ساده رقم قابل توجهی است.
سمیرا که یک سگ را با قیمت بالا خریده و در ماه هزینههای بالا را برایش دارد میگوید از طرفی هزینه ویزیت دامپزشک در حدود 100 هزار تومان است که بعضی سگها باید در ماه دو بار ویزیت شوند و ویتامینهای خاصی دریافت کنند. بعد از شروع تحریمها و افزایش قیمت دلار غذای حیوانات خانگی کالای قاچاق محسوب میشده و یک وعده غذای 1 کیلو و نیمی برای یک سگ به رقم 15000 هزار تومان میرسد. این در حالی است که برخی گونههای مختلف مثل هاسکی هزینه بیشتری دارند.
او معتقد است هزینههای حیوان مثل تشک خواب، لانه و باکس حمل سگ، توپبازی، ناخنگیر، شانه، شامپو، جوراب چهار فصل، انواع قلاده، ست مسواک و خمیردندان و جوراب چهارفصل و... بین 4 میلیون تا 20 میلیون تومان میشود.
هر چند سمیرا معتقد است که هزینهای که برای یک حیوان خانگی میکند در برابر زمانی که برای او صرف میکند مسئله آنچنان مهمی نیست: «درست مثل یک بچه کوچک مراقبت و رسیدگی میخواهد. تمام مدت باید سرگرمش کنم؛ چون سگ یا گربه نیاز به همبازی دارد وگرنه افسرده میشود. یا بقیه زمان را باید به کارهایش رسیدگی کنم. مو شانه کردن و حمام بردن و تمیز کردنش و...» او اشاره میکند به این موضوع که: «حیوانات چون صحبت نمیکنند نگهداریشان خیلی سختتر است و برای تامین نیازهایشان باید بیشتر مطالعه کنیم یا با کسانی که این حیوان را دارند صحبت کنیم.» سمیرا میگوید: «یک سفر راحت نمیتوانم بروم. در خانه کسی مراقبش نیست و پانسیون قابل اعتماد هم پیدا نمیکنم.» از او درباره هزینههای پانسیون میپرسم ولی برای پیدا کردن جواب سوال کافی است یک جستجویی ساده در سایتهای پانسیون حیوانات خانگی بکنم، هزینه یک شب نگهداری از سگ یا گربه چیزی بین 100 هزار تومان تا 400 هزار تومان است. این رقم به جز هزینه تمام خدماتی است که ممکن است این پانسیون در اختیار حیوان خانگی شما بگذارد.
سمیرا اشاره میکند که بخشی از اقوامشان به خاطر داشتن سگ دیگر به منزلشان نمیآیند: «خالهای دارم که خیلی مومن است. اوایل که اصلا کسی نمیدانست ما سگ داریم، وقتی مهمانی میآمد او را داخل باکسش قرار میدادیم و در اتاق میگذاشتیم و در اتاق را هم میبستیم. بعد از مدتی دیدم حیوان بیچاره گناه دارد. چقدر باید آنجا بماند؟ حداقل در اتاق آزادش بگذاریم و همین شد که سر و صدا کرد و مهمانی اگر بود صدایش را میشنید. برای بقیه همین کافی بود که زیر دست و پایشان نباشد؛ خالهام اما واکنش شدید نشان میداد؛ حتی میگفت در خانه ما نمیتواند یک لیوان چایی بخورد. چون موی سگ به نظرش همه جا بود. هرچه توضیح میدادیم اصلا وارد آشپزخانه نمیشود اما گوشش بدهکار نبود و کلا دیگر به خانه ما نیامد.» سمیرا توضیح میدهد: «حتی مطمئنم وقتی هم که ما به خانهاش میرفتیم با اکراه ما را راه میداد مبادا که موی سگ روی لباسمان باشد چون شنیده بودم بعد از رفتنمان روی همه مبلهایی که نشسته بودیم را تمیز میکرد.»
سمیرا میگوید: «به طور کلی رضایت خیلی از اطرافیانتان برای اینکه شما در خانهتان حیوان خانگی مثل سگ یا گربه داشته باشید مهم است. از همسایهها گرفته تا همخانههای شما مثل اعضای خانواده که باید رضایت کامل نسبت به نگهداری این حیوان داشته باشند. وگرنه اگر همکاری و همراهی نکنند یا نسبت به بودن حیوان در خانه رضایت نداشته باشند، حیوان اذیت میشود و شرایط سختی برایش پیش میآید و همینطور برای خود شما.
همه این هزینههای گزاف و وقت و انرژی که برای یک حیوان صرف میشود در حالی است که بسیاری حیواناتِ دیگر شبهای سرد زمستان را بدون سرپناهی امن میگذرانند یا به دنبال قطرهای آب در گرمای تابستان چند خیابان را میگردند.
به راستی چه تفاوتی میان حیوانات مختلف است؟
از طرفی اگر قرار است روابط انسانی به خاطر نگهداری حیوانات مختل شود، کدامیک ارجحتر است؟