گزارش ـ محمد بهرامی: یکی از معضلاتی که این روزها مردم و کشور ما را به شدت درگیر کرده است، کم‌تحرکی است به نحوی که به گواه کارشناسان و به گواه آمار، بیش از 59 درصد مردم ایران دچار چاقی و اضافه وزن بالا هستند که متاسفانه تمایلی هم برای ورزش و تحرک ندارند. این کم‌تحرکی‌، کم هم عوارض نداشته است و امروز افرادی را می‌بینیم که به واسطه چاقی، گرفتار بیماری‌های متعددی شده‌اند که شایع‌ترین آن بیماری فشار خون و مشکلات قلبی و عروقی است.
در دو سال اخیر که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده، مردم به واسطه ترس از بیمار شدن، همان اندک تحرکی را هم که داشتند از دست دادند و اگر اکنون آماری از میزان فعالیت بدنی شهروندان گرفته شود، احتمالا بین 30 تا 40 درصد خواهد بود. در آمار جهانی نیز، یک چهارم از مردم دنیا، به اندازه کافی تحرک ندارند از این رو بعضا در رسانه‌های مختلف افرادی را می‌بینیم که بالای 300 تا 400 کیلو وزن دارند به نحوی که حتی نمی‌توانند از در خانه هم بیرون بیایند. در آمار مرگ و میر هم، تعداد کسانی که بر اثر چاقی مفرط و مشکلات ناشی از آن فوت کرده‌اند کم نیست اما آنچه اکنون بیش از هر زمان دیگری نگران‌کننده می‌نماید، کم‌تحرکی و یا تحرک نداشتن کودکان و نوجوانان است که نگرانی خانواده‌ها را به وجود آورده است. در استان قزوین نیز افراد بسیاری با این عارضه دست و پنجه نرم می‌کنند که شامل پیر تا جوان می‌شود حتی دانش‌آموزانی که در مدرسه زنگ ورزش دارند‌، از این معضل رنج می‌برند که نیازمند اندیشیدن چاره‌ای اساسی است.  حداقل فعالیت بدنی لازم برای کودکان کودکان سه تا پنج سال باید تمام ‌روز فعالیت بدنی داشته باشند. بازی‌هایی که شامل دویدن، پریدن و کشتی گرفتن می‌شود از بازی‌های نشستنی بهتر هستند.کودکان سه تا پنج سال باید تمام ‌روز فعالیت بدنی داشته باشند. بیشتر والدین سعی می‌کنند فعالیت بدنی او را محدود کنند و او را یکجا بنشانند. این کار علاوه بر مشکلات رشد، باعث افسردگی و پرخاشگری کودکان می‌شود.  حداقل فعالیت بدنی لازم برای نوجوانان از سن شش تا 17 سالگی، هر فرد به دست‌کم یک ساعت فعالیت شدید یا دو ساعت فعالیت نیمه ‌شدید نیاز دارد. بازی فوتبال در دسته فعالیت‌های نیمه‌ شدید قرار می‌گیرد. یعنی برای یک نوجوان دو ساعت دوچرخه‌سواری، دویدن، جست‌وخیز و شنا، حداقل فعالیت لازم است. اگر او این مقدار فعالیت روزانه را انجام دهد، بعد می‌تواند به بازی‌های ویدیویی موردعلاقه خود بپردازد. این مقدار فعالیت بدنی علاوه بر کمک به رشد و آمادگی جسمانی، به پیشرفت تحصیلی و داشتن روحیه بهتر کمک می‌کند. فعالیت بدنی کم‌تر می‌تواند کودک شما را عصبانی، سرخورده و خشن کند.  حداقل فعالیت بدنی لازم برای بزرگسالان یک فرد بزرگسال باید 150 دقیقه فعالیت بدنی شدید یا 300 دقیقه فعالیت متوسط در هفته داشته باشد. بیشتر افراد در محاسبه این زمان، تایم‌های استراحت خود را به ‌درستی محسوب نمی‌کنند که اشتباه بزرگی است.  حداقل تمرین مورد نیاز برای هر فرد معمولا بهتر است نیمی از این زمان (75 دقیقه در هفته) به فعالیت‌های هوازی شدید مثل طناب‌زدن یا دویدن اختصاص داده شود. مابقی زمان مخصوص فعالیت‌های قدرتی است. هر فرد بالغ باید دست کم دوبار در هفته تمام عضلات بدن خود را تحت‌ فشار وزنه قرار دهد. عضله‌سازی علاوه بر سلامت جسمی، به تقویت اعتماد به ‌نفس هم کمک می‌کند.  کرونا و کم‌تحرکی، آمار دانش‌آموزان چاق را افزایش داد معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش استان در این باره به خبرنگار ولایت گفت: قبل از شیوع کرونا، 30 درصد از دانش‌آموزان دارای اضافه وزن بودند که ناشی از کم‌تحرکی بود. متاسفانه این آمار بعد از گذشت دو سال از شیوع کرونا به 37 درصد افزایش یافت. صالح یاوری افزود: در سطح استان نیز 15 درصد از دانش‌آموزان دارای چاقی و اضافه وزن هستند که نشان از تحرک پایین آنها دارد. وی تصریح کرد: در همین راستا 450 پایگاه ورزشی در سطح استان، دانش‌آموزان دارای چاقی و کم‌تحرکی را ثبت‌نام و آنها را تمرین می‌دهند تا از مشکلاتشان کاسته شود همچنین دو پایگاه سنجش حرکات‌، این دانش‌آموزان را تحت نظر داشته و به آنها برنامه‌های اصلاحی می‌دهند. وی ادامه داد: همچنین طرحی با عنوان سواد حرکتی را اجرا کرده‌ایم که در آن 30 درصد دانش‌آموزان مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند اما نتایج آن هنوز اعلام نشده است که احتمالا تا شهریور ماه اعلام خواهد شد. معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان در پاسخ به این سوال که آیا زنگ ورزش در مدارس پاسخگوی نیاز مشکلات چاقی و اضافه وزن دانش‌آموزان است یا خیر؟ افزود: کلاس تربیت بدنی، تنها 2 ساعت است که آن هم صرف آشنایی دانش آموزان با رشته‌های ورزشی و سپس استعدادیابی آنها می‌شود و به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای ورزشی دانش‌آموزان نیست.  مردم ما از الگوهای مناسب تغذیه‌ای پیروی نمی‌کنند مسئول تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در این‌باره به خبرنگار ولایت گفت: طبق آخرین آمار، 63 درصد از افراد بالای 18 سال استان دارای اضافه وزن و چاقی هستند. عطیه رزازی افزود: طبق تعهدی که کلیه کشورها به سازمان جهانی بهداشت داده‌اند، مقرر بود این آمار ثابت نگه داشته شود یعنی اگر از تعداد افراد چاق و دارای اضافه وزن کاسته نمی‌شود، افزایش هم نیابند اما ثابت نگه داشتن این آمار نیز به عوامل بسیاری بستگی دارد. وی تصریح کرد: در حال حاضر از هر 10 نفر در استان، تنها 4 نفر دارای وزن طبیعی‌‌اند و 6 نفر دارای چاقی و اضافه وزن هستند. وی در ادامه به شیوع کرونا و کاهش تحرک شهروندان اشاره و گفت: بدون داشتن آمار و بررسی شرایط نمی‌توان گفت که شیوع کرونا به چه میزان در کاهش فعالیت‌های بدنی و اضافه وزن شهروندان تاثیر داشته است چرا که عوامل متعدد محیطی و الگوهای تغذیه‌ای در این مورد تاثیر‌گذار هستند که متاسفانه مردم ما، چندان از الگوهای مناسب پیروی نمی‌کنند که مطمئنا این موضوع نتایج خوبی نخواهد داشت. رزازی اضافه کرد: طبق آخرین آمار، 56 درصد مردم استان قزوین دارای چاقی شکمی هستند که در این بین سهم مردان از زنان بیشتر است. به عبارت ساده‌تر، نصف مردم ما دارای شکم هستند که این خود ارتباط مستقیم با بیماری‌های قلبی عروقی دارد. وی در پایان خاطر‌نشان کرد: عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر (دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها و ...) مانند چاقی و اضافه وزن و کم‌تحرکی و ... در ایام کرونا نشان داد که تا چه حد می‌توانند در افزایش عوارض بیماری و همچنین مرگ و میرها تاثیرگذار باشند چرا که چاقی و تجمع چربی باعث افزایش فاکتورهای التهابی در بدن شده و می‌تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی شود و ضمن اینکه دوره بهبودی را طولانی می‌کند، می‌تواند عوارض کرونا نیز را شدیدتر و بیشتر کند.  باید از کم‌تحرکی و بیماری‌های حاصل از آن بکاهیم یک کارشناس ورزشی و مسئول امور ورزش بانوان اداره کل ورزش و جوانان استان نیز در این باره به خبرنگار ولایت گفت: طبق یک آمار کشوری، کم‌تحرکی در حوزه بانوان 60 درصد است که اگر بخواهیم به صورت موردی آن را بررسی کنیم، وضعیت کشوری را در استان قزوین نداریم. ندا پاکدامن افزود: قبل از شیوع کرونا، فعالیت بدنی آقایان از بانوان بیشتر بود اما اکنون آمار بانوان ورزشکار به آقایان رسیده است. وی تصریح کرد: در راستای همگانی کردن ورزش و کاهش کم‌تحرکی، جلساتی را با استاندار داشته‌ایم تا ادارات سهم یک درصد از اعتبارات خود را که می‌بایست به ورزش اختصاص دهند، برای ورزش پرسنل خود هزینه کنند همچنین مسابقات ورزشی کارگران و کارکنان دولت را در دستور کار قرار دادیم تا به نوعی تحرک این افراد را نیز افزایش دهیم. وی اضافه کرد: اداره کل ورزش و جوانان به تنهایی نمی‌تواند از عهده این کار بربیاید و نیاز است که همه دستگاه‌های متولی در این حوزه همکاری کنند تا ضمن همگانی کردن ورزش، از کم‌تحرکی و بیماری‌های حاصل از آن بکاهیم. پاکدامن با بیان اینکه استان قزوین از استان‌های پیش‌رو در ورزش همگانی است از ارگان‌هایی که در توسعه ورزش همگانی نقش دارند خواست تا اماکن ورزشی خود را در ساعت‌هایی از روز به صورت رایگان در اختیار شهروندان بگذارند تا همه بتوانند ورزش کنند.  میزان کم‌تحرکی در ایران به 70 درصد رسیده است رئیس فدراسیون ورزش‌های همگانی گفت: سیر صعودی کم‌تحرکی در کشورمان یک زنگ هشدار و خطر برای تمامی افرادی است که در حوزه حکمرانی ایفای نقش می‌کنند، به طوری که در سال 95، 56 درصد جمعیت کشورمان دچار کم‌تحرکی بودند که این میزان بر اساس رشد سالانه 10 سال گذشته به 70 درصد رسیده که خطرناک است. افشین مولایی به ضرورت توسعه ورزش همگانی از ابعاد گوناگون اشاره کرد و افزود: 20 سال گذشته زندگی فعال‌تری وجود داشت و متناسب با وضعیت آن زمان تحرک بدنی انجام می‌گرفت اما امروزه زندگی ماشینی علاوه بر روز بیماری‌های مختلف به چاقی افراد نیز منتهی شده است. وی با بیان اینکه کشورمان به سمت کم‌تحرکی بیشتر حرکت می‌کند و سال به سال نیز این روند افزایشی است، اضافه کرد: بر این مبنا طی یک دهه یعنی از سال 86 تا 95، به میزان 25 درصد کم تحرکی در کشورمان افزایش یافته که اقدامات متعدد نتوانسته آن را متوقف و یا کم کند. این مسئول، با اشاره به اینکه کم‌تحرکی در بخش بانوان اکنون به میزان 5/75 درصد رسیده است اظهار داشت: این روند و با سرعت بالای آن برای یک جامعه خطرناک است، در این غوغای ورزشی کشور تنها رویکردی که می‌تواند به شکل موثر این رسالت را عملیاتی کند، ورزش همگانی است. مولایی با تاکید بر اینکه ورزش همگانی می‌تواند خلاء فعالیت بدنی در زندگی شهروندی را تامین کند، افزود: به نظر می‌‌رسد اگر بخواهیم فقط با ورزش همگانی این کم تحرکی را مدیریت کنیم، موفق نخواهیم شد، چون سرعت این مساله بسیار بالاتر از توانایی این فدراسیون است. وی با اشاره به اینکه طی سال در بهترین حالت حدود 80 تا 90 میلیارد دلار درآمد کشور و اغلب از فروش نفت و میعانات گازی است، اضافه کرد: این در حالی است که 6 بیماری در کشورمان وجود دارد که عامل 82 درصد از مرگ و میرها را به خود اختصاص داده که از جمله می‌توان به بیماری دیابت اشاره کرد. رئیس فدراسیون ورزش‌های همگانی با بیان اینکه در زمان حاضر پنج میلیون و 300 هزار بیمار دیابتی در کشور وجود دارد، ادامه داد: 5/8 میلیون نفر نیز در مرحله پیش دیابت هستند که مجموع این 2 آمار 5/13 میلیون نفر از جمعیت 85 میلیونی کشور را شامل می‌شود که در واقع در معرض خطر هستند. وی با تاکید بر اینکه این یک واقعیت تلخی است که بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی کشور در حال افزایش است، اظهار داشت: این موضوع یک رویکرد فردی و سلیقه‌ای نیست، بلکه واقعیتی مبتنی بر آمار را شامل می‌شود. مولایی با بیان اینکه بر اساس آمارهای رسمی برای پرداخت هزینه‌های کنترل بیماری دیابت به طرق مستقیم و غیرمستقیم چهار میلیارد دلار هزینه می‌شود، افزود: هر چند توسعه ورزش‌های همگانی مورد توجه قرار گرفته است اما این مهم کافی نیست. این مسئول با تاکید بر اینکه همکاری شهرداران سراسر کشور برای زندگی فعال شهری اثر مستقیم بر کُند شدن کم‌تحرکی شهروندان دارد، ادامه داد: تا زمانی که ایده آل شهرسازان از شهر مطلوب، شهری شلوغ و با اتوبان‌‌های زیاد باشد، به چالش زندگی منجر خواهد شد.