محمد بهرامی
یکی از مشکلاتی که مدت‌ها است در رسانه‌های مختلف منعکس شده و به اطلاع مسئولین رسیده است، بحث سد معبر است که این روزها هم به وفور در نقاط مختلف شهر شاهد آن هستیم کوچه‌ها و خیابان‌هایی که با مصالح ساختمانی بسته شده و برای عابران مشکل‌ساز شده‌اند و معابری که به‌دست کسبه اشغال شده‌اند و مردم به ناچار باید از روی جوی‌های آب و داخل خیابان عبور کنند اینکه چه چیزی باعث شده کسبه به خود اجازه دهند که مثلا تا نصف خیابان بساط بچینند و کاسبی کنند ما از آن بی‌خبریم! اما این را به‌خوبی می‌دانیم که این وسط حق عابران به‌وضوح ضایع می‌شود. مثلا نمایشگاه‌داران خودرو، ماشین‌های خود را داخل پیاده‌رو و مقابل مغازه خود پارک می‌کنند و مردم ناچارند برای عبور و مرور از داخل خیابان بگذرند. یا دستفروشان و صاحبان مغازه‌های میوه فروشی که بساط خود را تا وسط پیاده‌رو می‌چینند و راه مردم را سد می‌کنند؛ یا مصالح فروشانی که محیط کاری‌شان کوچک است، ماسه و خاک را جلوی مغازه یا دفترشان خالی می‌کنند که بتوانند بفروشند و یا بساز بفروشانی که مصالح کاری خود را به اصطلاح پای کار خالی می‌کنند اما رسما نیمی از کوچه و یا بعضا تمام پیاده‌رو را اشغال می‌کنند و مردم را برای رفت و آمد به زحمت می‌اندازند. ـ تعریف کلی سد معبر تخلفات شهری مجموعه مواردی است که علاوه بر نقش حقوق شهروندی، سلامت روان و زیبایی شهر را نیز دچار اخلال کرده و موجب آسیب‌رسانی به شهر و تهدید سلامت اجتماعی می‌شود و معضلات و مشکلات عدیده‌ای را پدید می‌آورد. وظیفه مدیریت شهری شناخت و معرفی تخلفات شهری و آموزش شهروندان در این زمینه است، هنگامی که شهروندان یک شهر، خود را در برابر فضای شهرشان مسئول بدانند و آسیب‌هایی که سلامت این فضا را تهدید می‌کند، بشناسند و در رفع آنها بکوشند می‌توان از شهری بدون تخلف سخن گفت. ـ اما قانون درباره سد معبر چه می‌گوید؟ تبصره یک بند دو ماده 55 قانون شهرداری‌ها: سدمعابر عمومی و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز آنها و میدان و پارک‌ها و باغ‌های عمومی برای کسب یا سکنی و یا هر عنوان دیگری ممنوع است و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری و در رفع موانع موجود و آزاد کردن معابر و اماکن به وسیه ماموران خود اقدام کند. تبصره شش ماده 96 قانون شهرداری‌ها: اراضی، کوچه‌های عمومی، میدان‌ها، پیاده‌روها، خیابان‌ها و به طور کلی معابر و بستر رودخانه، نهرها و مجاری فاضلاب شهرها، باغ‌های عمومی، گورستان‌های عمومی و درخت‌های معابر عمومی واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عمومی و درخت‌های معابر واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عموم است، ملک محسوب و در مالکیت شهرداری است. ماده 692 قانون مجازات اسلامی: از آنجایی که بنا بر فتاوای مراجع معظم تقلید تجاوز به پیاده‌روها و سد معبر شرعا جایز نیست و به جهت اینکه سدمعبر زشت‌ترین نوع تجاوز به حقوق و آزادی‌های مشروع دیگران است و وجود یک شهر سالم و سامان‌یافته تنها در گرو پرهیز جدی از تخلفات شهری و جلوگیری از نقض حقوق شهروندی است، لذا شهروندان باید ماموران شهرداری را در رفع این عارضه ناپسند اجتماعی یاری کنند. با توجه به آنچه که گفته شد، شایسته نیست که شهروندانی که سالیانه از آنها عوارض شهری و شهرداری مطالبه می‌شود، برای یک عبور و مرور ساده هم مشکل داشته باشند. ای کاش شهرداری‌ها همان‌قدر که در برخورد با حاشیه‌نشین‌هایی که از سر ناچاری به حاشیه‌نشینی روی آورده‌اند، جدیت به خرج می‌دهد و چهار دیواریشان را بدون هیچ ترحمی روی سرشان خراب می‌کند، همانقدر و حتی جدی‌تر، با کسانی که سد معبر می‌کنند برخورد کند.