آرش صالحی ـ یکی از طرح‌های زیرساختی مهم استان قزوین که از دولت روحانی به دولت رئیسی به ارث رسید، طرح احداث سد مخزنی بالاخانلو است که در صورت تکمیل این سد و بهره‌برداری کامل از آن، آب شرب و آشامیدنی 5 شهر جنوبی استان قزوین شامل اسفرورین، بویین‌زهرا، دانسفهان، شال و آبگرم و همچنین 30 روستای پیرامون این سد تامین خواهد شد.
سدی سنگریزه‌ای با هسته رسی که در 35 کیلومتری جنوب غربی قزوین در شهرستان بویین‌زهرا عملیات احداث آن از یک دهه پیش شروع شده و با توجه به اینکه در 100 متری پایین‌دست روستای بالاخانلو بر روی رودخانه حاجی‌عرب ساخته می‌شود، به سد بالاخانلو معروف شده است. اما با وجود آمار و ارقامی که درباره سیر پیشرفت اجرای طرح ساخت سد بالاخانلو ارائه می‌شود، اما گزارش منابع محلی از پیشرفت کند این پروژه راهبردی حکایت می‌کرد که البته به نظر می‌رسد روند اجرای این طرح بعد از سفر رئیس ‌جمهور به استان متحول شده است.  تکمیل سد بالاخانلو 1000 میلیارد تومان بودجه می‌خواهد مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت از پیشرفت 80 درصدی طرح احداث سد بالاخانلو خبر داد و گفت: با این همه برای تکمیل این پروژه به 200 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم که البته برای سال 1400 یک‌سوم این عدد یعنی 70 میلیارد تومان به ما اختصاص دادند که با توجه به وضعیت تخصیص و نقد شدن اسناد خزانه عملاً 30 میلیارد تومان بودجه برای اتمام این طرح تزریق شد. یدا... ملکی همچنین هزینه ساخت تصفیه‌خانه و خط انتقال آب سد بالاخانلو را 600 میلیارد تومان تخمین زد و گفت: به همین خاطر منتظر اخذ مجوز سازمان برنامه و بودجه کشور برای تأمین این میزان اعتبار و بودجه هستیم تا ابتدا مطالعات کارشناسی ساخت تصفیه‌خانه و خط انتقال را شروع کنیم. بنابراین دست کم هزار میلیارد تومان برای اتمام و تکمیل این طرح نیاز داریم. با بیان اینکه احداث ساختمان‌های سد به اتمام رسیده است، افزود: با این حال تکمیل بدنه سد برای جلوگیری از سرریز آب و همچنین ساخت و تکمیل مخزن، پاکسازی مخزن و اتاق شیرآلات ازجمله بخش‌هایی است که هنوز انجام نشده است.  گزارش‌های غلط درباره میزان پیشرفت فیزیکی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همچنین از یک بیلان کاری کذب در حوزه سد بالاخانلو در سالیان گذشته پرده برداشت و گفت: البته 2 سال پیش که بنده مدیرکل آب منطقه‌ای شدم به ما گفتند که ساخت این سد 65 درصد پیشرفت فیزیکی دارد که البته این موضوع با واقعیت تطابق نداشت و بعد از بررسی متوجه شدیم که کل پیشرفت فیزیکی این طرح حدود 35 درصد است. ملکی یادآور شد: اگر اعتبارات و بودجه مورد نیاز برای اجرا و تکمیل پروژه تامین شود، این پروژه تا دهه فجر امسال آبگیری می‌شود؛ با این حال مشکل بزرگ ما این است که اعتبارات پروژه به صورت اسناد خزانه در اختیار ما قرار می‌گیرد که اگر این اسناد نقد شوند، حداکثر 40 درصد بودجه و اعتبارات تخصیص‌یافته دست ما را خواهد گرفت. یعنی اگر 100 میلیارد تومان به ما تخصیص دهند، در نهایت میزان جذب ما 40 میلیارد تومان خواهد بود. وی ادامه داد: در صورتی که بودجه اجرای پروژه یاد شده به صورت منظم و پیش‌بینی‌شده تأمین و تخصیص داده شود، سد بالاخانلو تا انتهای سال 1402 به صورت کامل به بهره‌برداری رسیده و همه فازهای اجرایی آن تکمیل خواهد شد.  اختصاص 200 میلیارد تومان برای تکمیل سد مخزنی بالاخانلو اما وزیر نیرو در سفر اردیبهشت‌ماه خود به قزوین درباره طرح دولت برای تکمیل این سند مخزنی و راهبردی گفت: با توجه به اینکه تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام با بیش از 50 درصد پیشرفت فیزیکی اولویت دولت سیزدهم است، بنابراین تکمیل ساخت سد بالاخانلو در اولویت ما قرار دارد. علی‌اکبر محرابیان همچنین از اختصاص 200 میلیارد تومان برای تکمیل سد مخزنی بالاخانلو خبر داد و افزود: با پیمانکار شرط کردیم که تا دهه فجر از این سد آبگیری شود و اگر اعتباری هم کم باشد، از اعتبارات متمرکز وزارت‌خانه آن را تامین خواهیم کرد. در ماه آینده هم مناقصه تغییر پیمانکار شبکه آبرسانی را برگزار می‌کنیم. وی ادامه داد: با توجه به ضرورت بالای ساخت این سد اعتبارات تکمیل این سد از محل تجمیع اعتبارات چند نهاد تخصیص خواهد یافت که البته این کار به مجوز مجلس هم نیاز دارد. شرکت سهامی آب ‌منطقه‌ای به عنوان نماینده وزارت نیرو باید این طرح را اولویت خود بداند و اگر پیمانکار آن سرعت کار را زیاد کرده و تا دهه مبارک فجر ساختمان سد را تکمیل کند. ما هم بقیه بودجه مربوط به شبکه آبرسانی سد را تامین خواهیم کرد. محرابیان تصریح کرد: نگاه ویژه‌ای به این پروژه داریم و این خبر خوب را به مردم استان قزوین می‌دهیم که سد بالاخانلو در همین دولت به بهره‌برداری می‌رسد. در ضمن اتمام و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام صنعت آب و برق جزو اولویت‌های ریاست‌جمهوری است. بنابراین در این حوزه جدی هستیم و مدیران استانی را در این بخش به دقت رصد می‌کنیم.  تکمیل سد برای اهالی بویین‌زهرا از نان شب واجب‌تر است از سوی دیگر، نماینده مردم بویین‌زهرا و آوج در مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه نیمی از سطح زیر کشت و زمین‌های کشاورزی استان قزوین به شهرستان بویین‌زهرا تعلق دارد، گفت: بنابراین برای نجات اقتصاد کشاورزی در این شهرستان که قطب زراعت استان و منطقه است، ساخت و تکمیل سد مخزنی بالاخانلو برای اهالی و سکنه بویین‌زهرا از نان شب واجب‌تر است. روح‌ا... عباسپور با اشاره به مشکل تأمین آب شرب بهداشتی در حدود 50 روستای بویین‌زهرا اضافه کرد: اگر سد بالاخانلو به موقع به بهره‌برداری نرسد و آب شرب و کشاورزی 30 روستای نزدیک سد تأمین نشود، شاهد مهاجرت بیش از پیش روستاییان این ناحیه و متروکه شدن روستاهای کم‌آب این شهرستان در آینده خیلی‌نزدیک خواهیم بود. وی ادامه داد: البته همین حالا هم نبود آب سبب ایجاد فرونشست و فروچاله در بسیاری از زمین‌های کشاورزی بویین‌زهرا شده و کاهش جمعیت روستاهای بویین‌زهرا هم ناشی از همین بحران آب است.  بالاخانلو 4 هزار هکتار زمین را آبیاری می‌کند عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در بخش دیگری از سخنان خود از آبیاری 4 هزار هکتار از اراضی پایین‌دست دشت بویین‌زهرا با ذخیره آب سد بالاخانلو خبر داد و گفت: با توجه به حجم بالای آب رودخانه وحشی حاجی‌عرب ساخت سد بالاخانلو هم جلوی سیلاب‌های فصلی و طغیان‌‌های موسمی رودخانه یادشده را می‌گیرد و هم آب مورد نیاز شرب 5 شهر و 30 روستای مجاور سند را تامین می‌کند. عباسپور افزود: همچنین احیای منابع زیرزمینی آب دشت بویین‌زهرا و تغذیه مصنوعی آبخوان این دشت جزو اهداف اساسی ساخت این سد مخزنی محسوب می‌شوند و در ضمن محیط زیست و طبیعت بخش زیادی از شهرستان بویین‌زهرا هم با احداث این سد دوباره احیا خواهد شد. وی با انتقاد از تزریق قطره‌چکانی بودجه احداث سد در دولت گذشته ادامه داد: در دولت قبل جفاهای زیادی در اجرای پروژه سد بالاخانلو صورت گرفت. پیمانکار و مجری این پروژه در دولت گذشته سال‌ها هیچ اعتبار و بودجه‌ای دریافت نمی‌کرد و به همین خاطر عملیات احداث آن با وقفه و کندی زیاد روبه‌رو شد و اگر این ظلم انجام نمی‌شد، تا امروز سد بالاخانلو به بهره‌برداری کامل رسیده بود. عباسپور یادآور شد: با این حال در دولت سیزدهم امید داریم که کار تکمیل این سد و ساخت خط انتقال و تصفیه‌خانه با مشارکت بخش خصوصی و در قالب قراردادهای BOT به سریع‌ترین شکل ممکن انجام شود و به جرأت می‌توان گفت با تکمیل همه فازهای پروژه سد بالاخانلو شاهد بازگشت دوباره اهالی بویین‌زهرا به شهرها و روستاهای خود خواهیم بود. نماینده مردم بویین‌زهرا در مجلس با یادآوری اینکه امسال در سفر ریاست‌ جمهوری به استان قزوین با عنایت ویژه وزیر نیرو 200 میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل بدنه و سازه سد در نظر گرفته شد، تصریح کرد: با این اعتبار می‌توانیم در پایان سال جاری شاهد آبگیری از این سد باشیم. وی اضافه کرد: با توجه به آبگیری سد مخزنی بالاخانلو تا پایان سال جاری ساخت شبکه آب‌رسانی این سد به بیش از 1100 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و اگر این اعتبار به این ترتیب مشکل تأمین آب آشامیدنی و شرب بهداشتی منطقه جنوب استان که شامل 5 شهر و 30 روستاست، برطرف می‌شود و یک مطالبه چندین ساله در حوزه آب محقق می‌شود. عباسپور ادامه داد: در حوزه تامین آب کشاورزی بویین‌زهرا هم با تکمیل شبکه آب‌رسانی سد نهب می‌توانیم حدود 15 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی این شهرستان را از نعمت آب رودخانه خررود برخوردار کنیم که موجب تحول بزرگی در آب‌رسانی به اراضی زراعی بویین‌زهرا خواهد شد.  لزوم جذب اعتبارات ملی برای احداث شبکه آب‌رسانی بالاخانلو با وجود اختصاص 200 میلیارد تومان به تکمیل بدنه و ساختمان سد بالاخانلو اما تأمین بخش اعظم بودجه بهره‌برداری از این طرح که به ایجاد شبکه انتقال آب شرب به 5 شهر و 30 روستا اختصاص دارد، هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و به نظر می‌رسد، مسئولان عالی استان قزوین باید تکمیل این سد را یکی از اولویت‌های کاری خود قرار دهند و در این زمینه اعتبارات ملی بیشتری را جذب کنند.