محمد بهرامی
مقدمه این روزها به‌وضوح می‌توان اثرات تورم و گرانی را در سطوح مختلف جامعه دید و همچنین مردمی را که سفره‌هایشان روز به روز خالی‌تر می‌شود اما تلاششان برای امرار معاش بیشتر. هر چه بیشتر تلاش می‌کنند، کمتر رنگ آرامش و آسایش را می‌بینند چون که هر روز با یک قیمت کذایی جدید در بازار کالاهای مصرفیشان مواجه می‌شوند و از آنجایی که کاری از دستشان برنمی‌آید تا قیمت‌ها را بشکنند، در نتیجه کمرشان زیر بار گرانی می‌شکند. این روزها مردم صورتشان را باسیلی سرخ نگه داشته‌اند، آنها از بسیاری هزینه‌های جانبی مثل خرید لباس نو، یک مسافرت ساده، یک غذای آنچنانی گذشته‌اند تا بتوانند از پس هزینه‌های یک زندگی ساده بر بیایند اما همان را هم نمی‌توانند تامین کنند. روزگاری نه چندان دور که قیمت مرغ، گوشت و لبنیات تا حد امروزی گران نشده بود، هر از گاهی می‌توانستند برخی از این اقلام را تهیه کنند اما امروز کمتر کسی از قشر کم درآمد جامعه می‌تواند مرغ 60 هزار تومانی، گوشت 200 هزار تومانی و یا پنیر 35 هزار تومانی را بخرد. وقتی قیمت‌های 20 هزار تومانی سیب‌زمینی، 15 هزار تومانی گوجه و خیار، 120 هزار تومانی برنج ، 450 هزار تومانی روغن را هم کنار اینها می‌گذاریم، تازه می‌فهمیم که فاصله درآمدها با هزینه‌ها چقدر زیاد شده است اینجاست که مردم برای سیر کردن شکم‌شان، روبه اجناس ارزان قیمت‌تر مثل نان می‌آورند. نتیجه این کار نیز چیزی نیست بجز شلوغی بیش از اندازه نانوایی‌ها که این روزها بیشتر از گذشته شاهد آن هستیم. شلوغی‌ای که نانوایان را مجبور کرده که ساعت‌های کاریشان را دو شیفته کنند اما باز هم پاسخگوی مشتریان نیستند. دولت سیزدهم با اجرای طرح جراحی اقتصادی در سال‌جاری اقدام به حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی کرد؛ براساس این طرح و دهک‌بندی صورت گرفته طی دو ماه مبلغی به عنوان یارانه به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود که برای دهک‌های اول تا سوم به ازای هر نفر 400 هزار تومان و برای دهک چهارم به بعد به ازای هر نفر 300 هزار تومان است. در طول اجرای طرح جراحی اقتصادی، ارز ترجیحی تمام کالاهای اساسی مانند گندم، جو، مرغ و گوشت حذف شد و این اقدام دولت سیزدهم موجب رشد چشمگیر قیمت‌ها در بازار کالاهای اساسی شد و در این بین آرد نیز از افزایش قیمت‌ها در امان نماند. ـ آرد چقدر گران شد؟ دولت اینگونه بیان می‌کند که برای کمک به مردم قیمت نان را تغییر نداده بلکه برای اصناف قیمت آرد را افزایش داده است ولی نانوایی‌ها با توجه به خرید نان توسط مردم و تراکنش انجام شده از یارانه دولتی بهره‌مند می‌شوند. بررسی‌های میدانی حاکی از آن است که قیمت آرد به کیسه‌ای 600 هزار تومان رسیده ‌است و دولت در حالی عنوان می‌کند که برای کمک به مردم قیمت نان را تغییر نداده است که نانوایی‌های سنتی که مجوز آزادپز بودن را دارند به دلیل گرانی آرد، چاره‌ای جز افزایش نرخ نان ندارند. ـ سهمیه آرد نانواها کاهش یافته است؟ با افزایش قیمت آرد زمزمه‌ها در خصوص کاهش سهمیه نانوایی‌ها بالا گرفت؛ در بررسی‌های میدانی صورت گرفته از نانواها در سطح شهر تعدادی از نانوایان از کاهش سهمیه آرد خود صحبت به میان می‌آورند و در این بین آمار و اطلاعات گویای آن است که سهمیه تعلق گرفته بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن سال 95 می‌باشد، افزون بر آنکه این سهمیه جوابگوی افزایش جمعیت در طول این سال‌ها نیست. نانوایان در حالی صحبت از کاهش سهمیه آرد به میان می‌آورند که به گفته مسئولین هیچ تغییری در خصوص اختصاص سهمیه آرد به نانوایی‌ها ایجاد نشده و آرد مورد نیاز در انبارها موجود و به موقع در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌گیرد. ـ نان از همه چیز ارزان‌تر است در روزهای ابتدایی هفته که با تعطیلی همراه بود، برای تهیه نان به چند نانوایی در مناطق مختلف شهر سر زدم، مقابل هر نانوایی، حداقل 50 تا 60 نفر صف ایستاده بودند با خودم گفتم شاید به‌خاطر تعطیلی است که نانوایی‌ها این همه شلوغ است از روی کنجکاوی، سر صحبت را با مردمی که در صف بودند باز کردم که «جدیدا نانوایی‌ها خیلی شلوغ شده‌اند». انگار بسیاری از آنها منتظر شنیدن این جمله بودند تا سفره دلشان را باز کنند. یکی از کسانی که در صف خرید نان در غیاث‌آباد ایستاده بود در این‌باره گفت: مردم دیگر به‌جز نان، چیز دیگری نمی‌توانند بخرند، آنقدر گرانی شده که مردم ترجیح می‌دهند قوت قالبشان نان باشد تا هزینه کمتری داشته باشند. او افزود: وقتی هزینه یک املت ساده برای یک خانواده سه الی چهار نفره، 50 هزار تومان می‌شود، چگونه می‌توان چیزهای دیگر برای وعده‌های غذایی خرید. یعنی اگر یک خانواده در روز سه وعده فقط املت بخورد، باید روزی 150 هزار تومان هزینه کند. اصلا 150 هزار تومان هم نه، روزی 100 هزار تومان باید هزینه کند، با این حساب برای کسی که روزی 200 هزار تومان درآمد دارد، فقط 100 هزار باقی می‌ماند با این رقم، اجاره خانه پرداخت کند؟ قسط بدهد؟ مابقی ملزومات زندگی را بخرد؟ پول دکتر بدهد یا پس‌انداز کند؟ مدرسه‌ها هم باز شود که باید هزینه‌های درس و مشق بچه‌ها را هم پرداخت کرد. وی تصریح کرد: در این شرایط اگر برای کسی مهمان هم بیاید و بخواهد از آنها پذیرایی کند که دیگر هیچ. برای یک مهمانی ساده، در کمترین حالت ممکن باید 500 هزار تومان هزینه کرد. با این حساب آیا چاره‌ای جز خوردن غذاهای ساده همراه با نان باقی می‌ماند؟ ـ مردم فقط نان می‌خورند یک شهروند دیگر قزوینی که در صف نان در خیابان حیدری ایستاده بود در این‌باره گفت: نان از همه چیز ارزان‌تر است که آن هم ظاهرا دولت برای گرانیش در سال آینده نقشه کشیده است، مردم فعلا فقط می‌توانند نان بخرند، خرید گوشت و مرغ که فعلا از توان مردم خارج است. او افزود: دوماه است که دولت یارانه 400 هزار تومانی می‌دهد اما مردم آنقدر زیر بار گرانی رفته‌اند که از روی ناچاری یارانه واریزی را صرف پرداخت اقساطشان می‌کنند در نتیجه هزینه کالاهایی که گران شده است را باید از جیب پرداخت کنند وقتی هم که این کار را می‌کنند، چیزی جز نان و برخی کالاهای ارزان قیمت نمی‌توانند بخرند. ـ اتباع افغانی نانوایی‌ها را شلوغ کرده‌اند شهروند دیگری که در محله هادی‌آباد در صف خرید نان ایستاده بود در این‌باره گفت: شلوغی نانوایی در این محله همیشگی است چون مردم این منطقه از قشر کارگر و ضعیف جامعه هستند و خوراک روزانه‌شان نان است پس شلوغی نانوایی‌های این منطقه چندان هم عجیب نیست. او اضافه کرد: عامل دیگری که باعث شلوغی بیش از حد نانوایی‌های این منطقه شده، وجود اتباع افغانستانی است که نان زیادی می‌خرند در حال حاضر این افراد که جمعیت زیادی را در هادی‌آباد و نواب تشکیل داده‌اند در هر بار خرید نان، بیش از 50 تا 60 نان می‌خرند در نتیجه به مردم خودمان نان کمتری ‌می‌رسد و مجبورند هر روز در صف بایستند. این شهروند قزوینی افزود: یکی دیگر از دلایل شلوغی نانوایی‌ها این است که قبلا نان‌های فانتزی و دیگر نان‌ها، هم ارزان‌تر بودند و هم اینکه به وفور در سوپرمارکت‌ها هم یافت می‌شدند اما اکنون که نان‌های ساندویچی و فانتزی گران شده‌اند و نان آزاد هم در سوپر مارکت‌ها کم شده، مردم به نانوایی‌ها هجوم آورده‌اند در نتیجه صف‌ها طولانی‌تر شده و مردم هم نان بیشتری می‌خرند. او ادامه داد: نباید فراموش کنیم مردم کم درآمد که نمی‌توانند مرغ و گوشت را با قیمت فعلی بخرند مجبورند نان خالی بخورند وقتی قیمت یک کیلو سیب‌زمینی که عمده خوراک قشر کارگر و مردم ضعیف است، به 20 هزار تومان رسیده و یا یک کیلو برنج نیمدانه 50 هزار تومان قیمت دارد، به‌جز نان چه چیزی می‌توان خرید؟ قیمت 10 عدد تخم‌مرغ 30 هزار تومان است که در یک خانواده 4 نفره تنها دو روز دوام دارد پس مردم مجبورند نان بیشتری بخرند تا بتوانند املت یا دیگر غذاهای نانی را مصرف کنند که تازه آن هم برایشان کم تمام نمی‌شود. ـ باید سهمیه سرانه استان زیاد شود اما رئیس اتحادیه نانوایان استان در این‌باره به خبرنگار ولایت گفت: دلایل مختلفی وجود دارد که باعث شده نانوایی‌ها شلوغ شوند اما اصلی‌ترین دلیل آن گرانی گوشت، مرغ و برنج است که بالا رفتن مصرف نان شده است. مصیب بهرامی افزود: یکی دیگر از دلایل آن، گران شدن نان‌های فانتزی است اما نان‌های دولتی به همان نرخ ثابت و سابق باقی مانده، در نتیجه تولید نان فانتزی کم شده چون خریدار ندارد و مردم به سمت خرید نان‌های سنتی روی آورده‌اند. وی تصریح کرد: یکی دیگر از عوامل شلوغی نانوایی‌ها، وجود اتباع افغانی در استان است که تعدادشان هم کم نیست و متاسفانه نان زیادی هم خریداری می‌کنند. وجود کارگران فصلی و مهاجرین و نیز حضور مسافرین در استان باعث شده تا صف‌های نانوایی طولانی‌تر شود. وی ادامه داد: از سوی دیگر در حال حاضر، ساعت‌های روشنایی روز زیاد است و به اصطلاح روزها بلند هستند در نتیجه یک وعده به وعده‌های غذایی مردم اضافه شده است (عصرانه) که در این وعده، بیشتر از نان استفاده می‌شود. رئیس اتحادیه نانوایان قزوین، سهیمه سرانه گندم و آرد را پایین دانست و گفت: درحال حاضر سرانه گندم استان قزوین به ازای هر نفر 8/8 دهم کیلوگرم است که بعد از تبدیل به آرد به 5/7 دهم می‌رسد که این میزان اصلا پاسخگوی نیاز استان نیست خصوصا که هیچ سهمیه‌ای برای اتباع خارجی و مهاجرین دیده نشده است از این‌رو ما درخواست افزایش سهمیه را داده‌ایم که تاکنون به آن پاسخی داده نشده است. وی در پایان گفت: عامل دیگری که در شلوغی نانوایی‌ها تاثیر داشته است، عدم عرضه نان توسط سوپرمارکت‌ها است که مردم را به‌سوی نانوایی‌ها سوق داده است.