نفیسه کلهر
مژده الکترونیکی شدن نسخه‌ها که آمد اولش خیلی هیجان انگیز بود. اینکه بدون کاغذی در دست به هر داروخانه‌ای بروی بتوانی داروهایت را بگیری. تصور اینکه در مسافرت هم بتوانی نسخه‌های پزشکی را بگیری و گستردگی شبکه اینترنت اینقدر کارت را به سهولت انجام دهد خیلی لذت بخش بود. اما مرور زمان ثابت کرد همه چیز آنقدر که فکر می‌کردیم راحت نبوده و مثل ورود هر تغییر جدیدی به زندگی، تا جا بیفتد مشکلاتی همراهش هست که در این گزارش به آن پرداخته‌ایم. * روح‌انگیز، خانم 60 ساله‌ای که کارهای مداوای مادرش را این روزها انجام می‌دهد می‌گوید: طرح به طور کلی شاید طرح خوبی باشد اما در اجرا مشکلات زیادی برای بیمار و همراهانش ایجاد کند؛ آن هم به خاطر ناهماهنگی بین سازمان‌ها. او توضیح می‌دهد: «دو هفته پیش دکتر نسخه‌ای را برای فیزیوتراپی مادرم در سیستم ثبت کرد. من به بیمه دی رفتم و بیمه دی گفت که برای ارائه خدمات نسخه دست‌نویس نیاز دارد که آن هم باید به تائید بیمه خدمات درمانی برسد. بنیاد شهید هم برای ارائه گواهی اعزام دکتر به منزل نیاز به نسخه دستنویس داشت.» او اشاره می‌کند: «به خاطر همین عدم هماهنگی‌ها کار فیزیوتراپی مادر من چند روز عقب افتاد. صبر کردم تا دکتر در مطب باشد که دوباره مراجعه کنم برای نسخه الکترونیکی. یک روز کارمند بیمه نبود، یک روز دکتر نبود؛ یک روز اینترنت سیستم‌ها قطع بود، و خب مادر من هم در شرایطی بود که به گفته دکترش خیلی زودتر باید مداوای فیزیوتراپی‌اش را شروع می‌کردیم و برای این بیماران وقت نباید از دست می‌رفت اما چند روز کارمان عقب افتاد تا نسخه از دست نویس به الکترونیکی تبدیل شود.» * سعید تجربه متفاوتی دارد او برای ولایت اینطور توضیح می‌دهد: «من از سال‌ها پیش مشکل کوچکی دارم که باید هر روز یک قرص مصرف کنم. بعد از این سال‌ها دیگر به دکتر نمی‌روم یکی از اقواممان که پزشک و دوست خانوادگی ما هم محسوب می‌شود هر وقت در میهمانی یا دورهمی میبینم؛ نسخه را برایم می‌نویسد و من هم به داروخانه می‌برم و تا چند ماه بعد راحتم. اما از وقتی نسخه‌ها الکترونیکی شده این داستان برای ما دردسر شده. بیمه خدمات درمانی فقط نسخه را به صورت الکترونیکی قبول می‌کند این یعنی دکتر باید در مطب و پشت سیستم باشد و آن را ثبت کند. من یک بار به این دوستمان گفتم نسخه را ندادند لطفا وقتی رفتی مطب برایم وارد سیستم کن. او هم قبول کرد. اما از آن روز تا به حال من منتظرم نسخه را وارد سیستم کند. یک بار دیگر هم از او خواستم ولی باز فراموش کرد و دیگر رویم نمی‌شود دوباره بگویم. حالا برای نسخه ثابت من هر ماه باید پول ویزیت دکتر متخصص بدهم. شما هم که از قیمت‌ها خبر دارید. ویزیت دکتر متخصص تازه با دفترچه بیمه 104 هزار تومان شده است! هزینه دارو و درمان کم بود این هم اضافه شد. * پریسا دغدغه متفاوتی در این زمینه دارد. او معتقد است حریم خصوصی بین بیمار و پزشک در این نوع نسخه نویسی از بین می‌رود. او توضیح می‌دهد: «من مدتی است که مجبور شدم که داروهای اعصاب و روان مصرف کنم و این موضوع برای من و مادرم خیلی مهم است که هیچکس در فامیل و دوست و آشنا این موضوع را نفهمد. از دو سال پیش که من مصرف دارو را شروع کردم به هیچ کس چیزی نگفتیم و گاهی که در مسافرت یا میهمانی بودم مخفیانه دارو می‌خوردم که هیچکس نفهمد. حتی یک بار توی دستشویی دارو خوردم تا کسی متوجه نشود؛ اما یک فامیلی داریم که داروساز است و از وقتی فهمیده‌ام خیلی راحت می‌تواند به نسخه‌های پزشکی قبلی من هم دسترسی پیدا کند و بداند از کی مصرف را شروع کردم و دوز مصرفم چقدر بوده خیلی نگرانم. به مادرم هم چیزی نگفتم که نگرانی‌اش بیشتر نشود. همینطوری هم می‌ترسد روزی فامیل بفهمند و این موضوع روی ازدواج من تاثیر بگذارد. تازه فرهنگ خانواده مادرم آنطوری نیست که راحت با مسئله دارو خوردن کنار بیایند. یک انگی به آدم می‌چسبانند که تا عمر داریم فراموش نشود.» او در نهایت می‌گوید: «تنها امیدم همین است که این فامیل داروسازمان به سوگند پزشکی خودش وفادار باشد و آبروی مرا نبرد.» * این‌ها در حالی است که دکتر بهرام عین‌اللهی؛ وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی، فناوری اطلاعات را موتور محرک همه فعالیت‌ها در نظام سلامت برشمرد. او گفته است: توسعه حوزه فناوری اطلاعات و هوشمندسازی، بهره‌وری نظام سلامت را در ارائه خدمت به مردم افزایش می‌دهد. وی همین‌طور اشاره کرده است: درحالی که دنیا در جهش نرم‌افزاری به سر می‌برد و به صورت لحظه‌ای ابزار و تکنیک‌های نوظهوری در این حوزه به بازار می‌آید، دانشگاه‌های ما باید از تمام ظرفیت‌های فناورانه خود استفاده و آن‌ها را به‌روزرسانی کنند. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افزود: رایانه‌ها و هوش مصنوعی امروز در دنیا پیشرفت‌های گسترده‌ای داشته و ما باید در این حوزه صاحب ابتکار و نوآوری باشیم تا خدمات نظام سلامت با حداکثر سرعت و با الگوی دسترسی عادلانه هوشمند به مردم ارائه شود. به نظر می‌رسد بر اساس این گزارش مثل همیشه تنها یک جنبه را در نظر گرفتن آسیب‌هایی به پیکره جامعه وارد می‌کند. تنها در نظر گرفتن کارایی تکنولوژیکی یک اقدام و سهولت آن کافی نیست و نیازهای دیگر بیماران هم باید سنجیده شود؛ مثل حفظ حریم خصوصی بیمار و پزشک.