حرکت بین‌المللی شدن دانشگاه شتاب می‌گیرد افزایش دو برابری فعالیت‌های دانش‌بنیان در دانشگاه در سال جاری
گفت‌وگو: پروین شهسواری ـ مقدمه: دانشگاه بین‌المللی امام خمینی رحمه‌ا... علیه،‏ از دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور است که باید آن را دستاورد انقلاب اسلامی و مولود مبارک دانست. این دانشگاه که به نام مقدس بنیانگذار جمهور اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره) مزین است، در سایه‌ی اراده و تلاش خالصانه، مسئولان آن می‌کوشد ضمن کمک به گسترش تحصیلات آموزش عالی در ایران، به تربیت متخصصان متعهد برای خودکفایی علمی و فرهنگی کشورهای اسلامی و جهان پرعظمت اسلام بپردازد و بر پایه‏ی یک رسالت جهانی به‌موازات نشر علوم، فنون و ترویج معارف اصیل اسلامی در سطح بین‌المللی، زمینه‌های لازم را برای توسعه تحقیقات و نوآوری در ایران و انتقال آن به کشورهای اسلامی فراهم آورند. این دانشگاه، به‌منظور معرفی فرهنگ و تمدن و معارف اسلامی که بزرگ‌ترین حامی علم و عالم در جهان است و در راستای احیای شیوه‌های تعلیمی و تبلیغی آن، به‌عنوان موسسه‌ای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی و زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اهداف گسترش و تحقق فرهنگ اسلامی در جهان اسلام، نشر فرهنگ و معارف اسلامی در سطح بین‌المللی، شناساندن شخصیت‌های جهان اسلام برای تعمیق فرهنگ اسلامی، بهره‌گیری از علوم و فنون در راستای فرهنگ اسلامی و تربیت متخصصان متعهد به‌منظور خوداتکایی علمی و فرهنگی کشورهای اسلامی تاسیس‌ شده است. به‌منظور در جریان قرار گرفتن درباره برنامه‌های جدید پیش روی این دانشگاه، با دکتر سید علی قاسم‌زاده، رئیس دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به گفت‌وگو نشسته‌ایم. ایشان دارای دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) با مرتبه استادی است. از وی علاوه بر طرح‌‌های تحقیقاتی متعدد، 81 مقاله علمی پژوهشی و 8 عنوان کتاب منتشرشده است. از سوابق اجرایی دکتر قاسم‌زاده می‌توان به مدیریت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی‌عصر (عج)، مدیریت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، عضویت در شورای پژوهشی خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران، عضویت در هیات مدیره انجمن علمی نقد ادبی ایران، عضویت در انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و عضویت در انجمن عرفان اسلامی اشاره نمود. قاسم‌زاده به‌عنوان ریاست جدید این دانشگاه مصمم است با حمایت و نگاه ویژه مسئولان کشوری و استانی، ریل‌گذاری اهداف و برنامه‌هایش را در مسیر بین‌المللی شدن دانشگاه و تحقق سهم 60 درصدی تعداد دانشجویان خارجی در این دانشگاه داشته باشد. ـ ضمن اشاره به تاریخچه و سوابق شکل‌گیری این دانشگاه بفرمایید که آیا به رسالت این دانشگاه که تربیت دانشجویان غیر ایرانی در راستای تبادل فرهنگ و معرفی فرهنگ، تمدن و معارف اسلامی است، درست پرداخته‌شده است؟ آیا آن دانشگاه توانسته است به اهداف مدنظر موجود در اساسنامه برسد؟ اگر سابقه تاریخی دانشگاه را ببینیم، از مجتمع دهخدا که با مصوبه مجلس به دانشگاه بین‌المللی امام خمینی تبدیل شد، متاسفانه رشد فیزیکی چندانی نداشته است. سیاست‌گذاری نظام این بود که دانشگاهی به نام بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) تاسیس شود که رسالتش گفتمان سازی در حوزه کشورهای اسلامی و تربیت سفیران فرهنگی، انتقال فرهنگ ایرانی ـ اسلامی و دستاوردهای نظام بود. تاسیس این دانشگاه با هدف اینکه یک الگو برای کشورهای اسلامی باشد رقم خورد. اوایل علقه خوبی بین مسئولین برای ایجاد دانشگاه ایجاد شد و هم شورونشاطی در مجموعه استان بود؛ چرا که قزوین بعد از استان شدن نیاز به دانشگاه جامع و مادر داشت. ـ در بحث تربیت دانشجوی خارجی چطور؟ در دوره مدیریتی جدید چه برنامه‌هایی برای افزایش تعداد دانشجویان خارجی در دانشگاه دارید؟ بی‌شک هر دانشجوی غیر ایرانی ظرفیتی کم‌نظیر برای گسترش فرهنگ ایرانی و اسلامی، تقویت برادری و زمینه‌ساز پیوندهای فرهنگی و مناسبات اقتصادی و سیاسی بین کشورهای دوست و برادر ما است. دانشجویان خارجی سفیران صلح و همچنین ادبیات و فرهنگ انقلاب اسلامی هستند. همچنین این دانشجویان انتقال‌دهنده پیشرفت‌های علمی و فناوری به‌حساب می‌آیند؛ بنابراین دانشگاه امام خمینی (ره) در دوره جدید باجدیت برای جذب گسترده دانشجویان بین‌المللی روی خواهد آورد. برای تحقق دانشگاهی در تراز نام نامی امام خمینی (ره) که بتواند آبروی نظام باشد، دست یاری به‌سوی همه مسئولان وزارت علوم، مجلس و مدیران ارشد استان قزوین دراز می‌کنیم و امیدواریم با الگوی مدیریتی جهادی بتوانیم با همگرایی استادان و دانشجویان در جهت رشد و تعالی همه‌جانبه این دانشگاه و گسترش علم و تولید ثروت قدم برداریم. رسالت دانشگاه هم این است که باید 60 درصد از دانشجویان خارجی باشند و 40 درصد ایرانی. البته دانشجویان ایرانی نیز باید گزینش شده باشند و ازلحاظ فرهنگی، علمی و عقیدتی نمونه باشند. دانشگاه امام خمینی (ره) شقّ دوم جریان جامعه‌المصطفی است؛ چرا که برای صدور انقلاب به حوزه و دانشگاه نیاز داریم. بحث حوزوی و دینی را به جامعه‌المصطفی واگذار کرده بودند و بخش علمی هم به دانشگاه امام خمینی (ره) سپرده شد. ـ ارزیابی حضرتعالی در عدم تحقق اهداف دانشگاه در جذب دانشجویان خارجی در این دانشگاه چیست؟ در دوره‌های مختلف دانشگاه رشد داشته است؛ به‌ عبارت‌ دیگر از ابتدا مسئولین برای تحقق اهداف و رسالت‌های این دانشگاه زحمات فراوانی متحمل شده‌اند، اما اینکه چرا در جذب دانشجوی خارجی موفق نبوده است، می‌تواند دلایل بیرونی و داخلی داشته باشد. بر این اساس برخی مدیران بسته به نوع دیدگاه خود که رسالت بین‌المللی شدن اهمیتی ندارد در این راستا تلاش نکرده‌اند و صرفاً به موضوعات ساخت‌وساز و عمران و آبادانی دانشگاه پرداخته‌اند؛ به‌عبارت‌دیگر اولویت اقدامات آن‌ها بین‌المللی شدن دانشگاه نبوده است. لذا اگر بخواهیم هم وفادار به‌عنوان بین‌المللی باشیم و هم وفادار به نام و اندیشه‌های امام راحل و صدور انقلاب به جهان، باید رسالت و ماموریت را به اصل مصوب برگردانیم و در همه فعالیت‌های دانشگاه حول بین‌المللی شدن حرکت نماییم. ـ برنامه جنابعالی در خصوص افزایش دانشجوی خارجی و حرکت در مسیر بین‌المللی شدن دانشگاه چیست؟ برای تحقق این موضوع بایستی تیم رسانه‌ای قوی داشته باشیم و همه فعالیت در حوزه‌های مختلف در راستای برندسازی از دانشگاه باشد و در سطوح بین‌المللی اقدامات برجسته شود. همچنین پژوهش‌ها، آموزش، نظام فرهنگی و اجتماعی باید مبتنی بر سیاست‌گذاریِ ناظر بر فرهنگ اسلامی و علوم اسلامی و تحقق سند جامع اسلامی شدن دانشگاه باشد. لذا در کنار بین‌المللی شدن، دانشگاهی که در تراز نام امام راحل باشد، به رسالت تربیت نیروی ماهر، معتقد متدین، ایثارگر و نخبه هم پرداخته شود. سیاست ما تقویت این جبهه است و ما باید هر چه سریع‌تر از راه‌های گوناگون مانند ارتباطات گسترده دیپلماسی، با سفارتخانه‌ها و ارتباط با دانشگاه‌های کشورهای حوزه مقاومت و کشورهای دیگر، در راستای رسالت اول یعنی تربیت دانشجو در حوزه کشورهای اسلامی به‌ویژه جبهه مقاومت و سپس ارتباط‌گیری گسترده با کشورهای دیگر اقدام نماییم. همچنین تسهیل و عدم سخت‌گیری در جذب دانشجو هم‌راستا با بها دادن به موضوع کیفیت آموزشی نیز در دستور کار قرار گرفته است. ـ آیا برنامه شاخصی که در راستای جذب دانشجوی خارجی در سال جاری اجرایی شود، ریل‌گذاری شده است؟ در سال‌جاری 200 دانشجوی بین‌المللی با تنوع جغرافیایی و در مقاطع مختلف بورسِ ویژه این دانشگاه خواهند شد. همچنین تسهیلاتی برای دانشجویانی که در مرکز زبان فارسی این دانشگاه تحصیل می‌کنند نیز در نظر گرفته‌ایم که اگر در این دانشگاه ورود به رشته داشته باشند، هزینه تحصیل در مرکز زبان را به آن‌ها عودت می‌دهیم. همچنین اگر دانشجویی بتواند 5 دانشجوی خارجی را به این دانشگاه معرفی و وارد نماید، تمامی آموزش‌های وی در این دانشگاه رایگان خواهد شد. بنابراین تلاش می‌شود تا طی دو سال آینده و به‌صورت پلکانی بتوانیم تعداد دانشجویان خارجی در این دانشگاه را به 20درصد برسانیم و در افق بلندمدت نیز سهم 60 درصدی دانشجوی خارجی در این دانشگاه محقق شود. ـ اینکه وزارت علوم در دوره‌های گذشته بدون در نظر گرفتن بسترها و شرایط لازم شهرها به برخی دانشگاه‌ها مجوز پذیرش دانشجوی خارجی داده است را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا این مسئله ضد فرهنگ نیست؟ شهر قزوین بسترهای لازم ازجمله کادر آموزشی، خدماتی و کارمندی و حتی بسترهای شهری برای جذب دانشجوی خارجی و ورود توریسم علمی را دارا است، اما متاسفانه در برخی شهرستان‌های دورافتاده که آشنایی چندانی با دانشجویان خارجی ندارند اگر به دانشگاهی سهمیه پذیرش داده شود، این اقدام نوعی ضد فرهنگ هم خواهد شد. لذا یکی از ایرادات جدی به وزارت علوم در دوران گذشته این موضوع بود، اما در دوران جدید وزارت علوم نگاه ویژه‌ای به این دانشگاه دارد و رئیس‌جمهور نیز دستورات مشفقانه‌ای برای احیای بین‌المللی شدن دانشگاه امام خمینی (ره) داده‌اند که امیدوار هستیم با حمایت همه مسئولان این امر محقق شود. ـ بخشی از فلسفه مأموریت دانشگاه در حوزه آموزش زبان فارسی است. به نظر حضرتعالی زبان چه تأثیری در انتقال فرهنگ دارد؟ بخشی از فلسفه ماموریت دانشگاه در حوزه آموزش زبان فارسی است. زبان فارسی گستره جغرافیایی زیادی دارد و لذا در جهت اقتدار در جامعه جهانی باید در این راستا اقداماتی داشته باشیم. زبان یکی از ارکان قدرت ملی است و اگر بتوانیم زبان فارسی را از طریق تربیت دانشجویان غیر ایرانی گسترش دهیم و تشکیل جامعه‌ای در کشورهای اسلامی که مبلّغ زبان فارسی و ادبیات و فرهنگ ایرانی اسلامی باشد، اقتدار ایجاد خواهد کرد. زبان وقتی وارد فرهنگ می‌شود، با خود بار معنایی و عاطفی و روانی و معنوی را منتقل می‌کند. زبان فارسی یک بستر و ظرفیت بیکران برای انتقال اخلاق، عرفان و دین است و به‌ویژه جنبه‌های زیبایی که در زبان وجود دارد، مخاطب را جذب می‌کند. بر این اساس مرکز زبان فارسی در دانشگاه راه‌اندازی شد. ـ بنابراین دیپلماسی علمی از راه گسترش زبان فارسی مدنظراست؟ دقیقاً این‌طوراست. ماموریت دیگری که به نظر می‌رسد دانشگاه باید داشته باشد، دیپلماسی علمی از راه گسترش زبان فارسی است و لذا یکی از ماموریت‌های وزارت علوم هم دیپلماسی علمی است. کارهای علمی و مقالات مشترک هم می‌تواند در حوزه زبان فارسی محقق شود تا ما بتوانیم زبان فارسی را تبدیل به زبان علم در دنیا نماییم، آن‌طور که دغدغه مقام معظم رهبری در این خصوص نیز می‌باشد. یکی از راه‌های تقویت این مساله، تربیت دانشجویان غیر ایرانی و تقویت زبان فارسی و تبدیل آن به یک‌زبان رابط است؛ لذا در ارتباط با تحقق این مهم نیازمند برنامه‌ریزی و حمایت مسئولان نیز هستیم. ـ آیا در حوزه دیپلماسی علمی فقط کیفیت علمی دانشجویان مطرح است و یا اینکه اساتید نیز بایستی در تراز بین‌المللی حرکت کنند؟ در حوزه دیپلماسی علمی، هم‌راستا با دانشجویان، اساتید نیز باید بعد بین‌المللی را در اقدامات و برنامه‌های خود لحاظ نمایند؛ به‌طوری‌که یک استاد تمام‌عیار باید بتواند در حوزه آموزشی پژوهشی، فرهنگی و بین‌المللی، هم‌راستا باسیاست‌های دانشگاه و نظام حرکت کند. لذا اساتیدی که بتوانند در زمینه پژوهشی با اساتید بین‌المللی و خارج از ایران مقالات و کتاب‌های مشترک و اقدامات پژوهشی داشته باشند به‌صورت ویژه حمایت و تشویق خواهند شد. امیدواریم در طی دو سال آینده جهش‌های خوبی در حوزه آموزشی و بین‌المللی در دانشگاه داشته باشیم و بتوانیم به دانشگاه برتر تبدیل شویم. تحقق این موضوع دور از دسترس نیست؛ چرا که با همت جهادی اساتید و اعضای هیات علمی و دانشجویان می‌توانیم افق‌های روشنی را برای این دانشگاه متصور شویم. ـ سفر رئیس‌جمهور به استان قزوین چه دستاوردهایی را برای دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به ارمغان داشت؟ استقرار رئیس‌جمهور و هیات دولت در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) افتخاری برای این مجموعه بود. در این سفر 80 میلیارد تومان اعتبار به دانشگاه تخصیص یافت که البته انتظار می‌رفت اعتبار بیش از 200 میلیارد تومان برای توسعه دانشگاه در تمامی ابعاد در نظر گرفته می‌شد. لذا امیدواریم در سفر دوم رئیس‌جمهور به استان، نگاه ویژه‌ای به لحاظ تخصیص اعتبار صورت گیرد؛ چرا که معتقدیم هزینه‌کرد در دانشگاه سرمایه‌گذاری است و آورده در پی خواهد داشت و هیچ‌گاه هدر نخواهد رفت. دانشگاهی که می‌خواهد در مسیر تحقق اهداف نظام در حوزه نظام آموزشی حرکت کند و نام امام راحل را به دنبال دارد، بایستی ویژه دیده شود. ما متولی این هستیم که گزاره مقام معظم رهبری در خصوص این دانشگاه که «آبروی نظام» است، محقق شود؛ لذا این دانشگاه نیازمند توجه ویژه است. همچنین در این سفر پیگیر املاک ازدست‌رفته و بازگرداندن سرمایه‌های این دانشگاه نیز بوده‌ایم؛ چراکه این اراضی سرمایه نسل‌های آینده است و برای گسترش و توسعه دانشگاه نیازمند آن‌ها هستیم و اگر بازگردانده نشود برنامه‌های بلندمدت دانشگاه مورد آسیب واقع می‌شود. همچنین از نمایندگان محترم مجلس نیز درخواست داریم تا در فصل بودجه‌ریزی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) را ویژه ببینند. ـ از راه‌اندازی انجمن خیران دانشگاه برایمان بگویید. قرار است در این انجمن چه اقداماتی شکل گیرد؟ در این دانشگاه برای اولین بار انجمن خیران دانشگاه شکل‌گرفته است تا از ظرفیت خیران در امر خوابگاه سازی به‌ویژه خوابگاه‌های متاهلی و ترویج فرهنگ ازدواج و فرزندآوری استفاده شود. لذا از تمامی خیران استان قزوین و سایر شهرها دعوت می‌شود تا برای همکاری‌های بیشتر به دفتر ارتباط مردمی انجمن خیران دانشگاه رجوع کنند و هر آنچه که در توان دارند برای تامین نیازهای دانشجویان در حوزه‌های رفاهی و خوابگاهی و گسترش دانشکده‌ها و فضای کالبدی دانشگاه کمک نمایند. همچنین این فرصت برای خیران محترم وجود دارد تا در صورت کمک به توسعه فضاهای کالبدی در دانشگاه نام خیّر در آن مجموعه احداثی ثبت شود. ـ در راستای تحقق شعار امسال که از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شد، برنامه دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) چیست؟ در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری قرارگاه استانی فناوری و تولید دانش‌بنیان در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به‌منظور رصد نیازها و مسائل منطقه‌ای و ملی شکل می‌گیرد؛ به‌طوری‌که ساختار این قرارگاه با اعضای حقوقی و حقیقی شروع به کار خواهد کرد. این قرارگاه به‌عنوان زیرمجموعه ستاد اقتصاد دانش‌بنیان استان قزوین که دستور تشکیل آن از سوی وزارت کشور ابلاغ‌شده است، با محوریت استاندار قزوین فعالیت خواهد داشت. شعار سال، مقاومت صنایع، درباره ورود دانشگاه به حوزه تولید را می‌شکند و این فرمان اجرایی موجب ورود جدی دانشگاه‌ها به عرصه صنعت و اقتصاد خواهد شد و مقاومت برخی صنایع را از ورود دانشگاه‌ها به حوزه تولید تا حدود زیادی می‌شکند. همچنین دانشگاه‌ها سال‌هاست که با تأسیس مراکز رشد، فناوری و کارآفرینی به‌سوی دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم در حال حرکت هستند و قطعاً با توانمندی‌ها و خلاقیت اندیشمندان و پژوهشگران خود می‌توانند مشکلات تولید کشور را حل و مراکز صنعتی را از رویکرد سنتی و تولید محصولات مشابه و تکراری دور کنند. تولیدی که بنای دانش‌بنیان داشته باشد، ما را از فعالیت‌های غیرمجاز، غیرقانونی، سطحی و کلیشه‌ای دور می‌کند و به تولیدکننده‌ها کمک می‌کند مطابق نیاز روز مشتریان عمل کنند و پسند و ناپسند آن‌ها را در نظر بگیرند. در سایه چنین فضایی و چنین بازاری رقابت، باعث افزایش کیفیت کالاها و خدمات می‌شود لذا در سال جاری فعالیت‌های دانش بنیان دانشگاه افزایش دوبرابری خواهند داشت. ـ ‌برنامه‌های دانشگاه برای توسعه رشته‌ها در سال‌های آینده چیست؟ در برنامه کوتاه مدت سند راهبردی که قرار است اصلاح شود رشته‌های مبتنی بر مهارت و کارآفرینی مثل هوش مصنوعی و یا علوم بین‌رشته‌ای و کاربردی در علوم اسلامی و علوم‌انسانی و شیمی سبز است که در برنامه آموزشی قرار می‌گیرند. همچنین سیاست دانشگاه بر این است تا در کنار آموزش، مهارت‌های فنی و حرفه‌ای را برای کسب شغل ارائه نماید. ـ در حال حاضر اجرای طرح «چشمه نور» در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ احیای پروژه «چشمه نور» یکی از ماموریت‌های پژوهشی دانشگاه و پروژه مهم و کلیدی نظام خواهد بود این دانشگاه به‌عنوان دانشگاه معین با پژوهشگاه پژوهش‌های بنیادی به ریاست دکتر محمد جواد لاریجانی تلاش می‌کند در راه‌اندازی و تامین نیروی این پروژه تحقیقاتی و راه‌اندازی شتابگر همراهی کند و ظرفیت‌های لازم برای اشتغال دانشجویان و استادان را در این طرح آماده کند و لذا امیدوارم این ابر پروژه فرا راهبردی با اراده و همت دولت بتواند احیا شود و از ثمرات پر خیروبرکت این ابر پروژه مهم بتوانیم بهره‌مند شویم. اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این پروژه 8 هزار میلیارد تومان است و در راستای شتاب بخشی به این پروژه کارگروه ویژه شتاب‌دهنده‌ها را تاسیس نمودیم تا در آینده بتوانیم شاهد بهره‌برداری از این ابر پروژه که مظهر علمی کشور ما است باشیم.