مشکلات تک فرزندی
معصومه احدیزاده ـ کارشناس باروری سالم و جوانی جمعیت
مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین
فرزندآوری و پدر و مادر شدن یکی از پر احساس ترین تجربیات هر انسانی است. این تمایل فطری است و برای تداوم نسل و بقاء انسان ها ضروری می باشد. یکی از بهترین هدایایی که زوجین میتوانند به یکدیگر بدهند و پیوندشان را مستحکم کنند، تولد فرزند است بررسیهای کشوری نشان میدهد که زوجین ایرانی تمایل به داشتن بیش از 2 فرزند دارند. در حال حاضر حدود 19درصد خانوادههای کشور تک فرزند هستند. در خیلی از موارد غفلت از فرزندآوری به موقع باعث میشود که خانوادهها نتوانند به تعداد فرزند دلخواه خود دست یابند. باید همه زوجها در اولین فرصت ممکن به تعداد فرزند دلخواه خود دست یافته و از تاخیرهای بدون دلیل پرهیز کنند. به یاد داشته باشیم که از دست دادن فرصتهای خوب، همیشه قابل جبران نیست.
اگرچه عوامل بسیار زیادی در گرایش به تک فرزندی میتوانند نقش داشته باشند، نتایج بررسیها نشان میدهد عدم آگاهی از پیامدهای تک فرزندی نقش مهمی بر رواج این پدیده دارد.
تک فرزندی از جنبههای مختلفی در سطح خانواده و جامعه قابل بررسی است:
ـ معایب تک فرزندی از بعد خانواده
ـ کودک تنها است.
ـ نمیتواند با خواهر/ برادر خود تعامل داشته باشد و ممکن است به دلیل نداشتن خواهر/ برادر فرصت تجربه برخی از احساسات و چگونگی کنترل و مدیریت آنها را نداشته باشد و همچنین تمایل (بیش از حد) به اسباب بازی و حیوانات داشته باشد.
ـ در خانهای که زندگی میکند فضای کودکی وجود ندارد، چون همیشه تعداد بزرگسالان بیشتر از کودکان است ممکن است به دلیل ارتباط کمتر با کودکان و تماس بیشتر با بزرگسالان، مقتضای کودکی خود را بروز ندهد و رفتاری مانند بزرگسالان داشته باشد (نتواند آن گونه که لازم است بچگی کند(
ـ برای بهتر بودن در درس و دیگر فعالیتها تحت فشار بیشتری از طرف خانواده است.
ـ به خاطر دلواپسیهای بیش از حدی که والدین برای محافظت از او دارند، از آزادیهای لازم و متناسب سن خود برخوردار نیست.
ـ معایب تک فرزندی از بعد جامعه
ـ رواج تک فرزندی باعث میشود که جمعیت کشور رو به پیری برود و فضای جوانی و شادابی کمتر دیده شود.
ـ کاهش نسل جوان و پیرشدن جمعیت، میتواند چرخه تولید و اقتصاد جامعه را تحت تاثیر قرار دهد.
ـ با توجه به اینکه تمایل به تک فرزندی در خانوادههای تحصیلکرده بیشتر دیده میشود، میتواند سبب کاهش متوسط ضریب هوشی جامعه شود.
ـ با توجه به زیاد شدن امید به زندگی، تک فرزندان نمیتوانند به راحتی همه مسئولیت نگهداری از پدر و مادر مسن خود را تقبل کنند و بنابراین نیاز به خانهها و محلهای نگهداری سالمندان افزایش مییابد.
ـ تک فرزندی تبعات منفی بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کودک میگذارد .
ـ با توجه به رویکرد روانشناسی و علوم تربیتی، تک فرزندی منجر به رواج فرزند سالاری، بلوغ زودرس، کم شدن روابط اجتماعی میشود .