ضرورت آگاه‌سازی مردم از بیماری " اچ آی وی"
مرضیه قنبری ـ امروزه ترس و وحشت از بیماری ایدز به دلیل پیشرفت‌هایی که در روند درمان آن صورت گرفته است، به شدت سابق نیست و شاید این موضوع، توجهات و احتیاطات لازم نسبت به این بیماری را کم کرده باشد. در حال حاضر تخمین زده می‌شود که حدود ۳۷ میلیون نفر در جهان به عفونت HIV مبتلا باشند. در ایران نیز بر اساس آخرین آماری که توسط مرکز کنترل بیماری ایدز اعلام شده است، تعداد افراد آلوده حدود 60 هزار نفر برآورد می‌شود که گفته می‌شود تنها نیمی از آن‌ها شناسایی شده‌اند. با توجه به شیوع بیماری کرونا و از سویی ضرورت توجه به امر سلامت و عدم کمرنگ شدن توجه مردم به سایر مقولات حوزه سلامت، امسال شعار هفته پیشگیری از ایدز با عنوان "من هم آزمایش می‌دهم و اجازه نمی‌دهم کرونا برنامه مراقبت اچ آی وی را تحت تاثیر قرار دهد." انتخاب شده است. با توجه به اهمیت اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم از بیماری "اچ‌آی‌وی" با کارشناس آموزش و ارتقای سلامت مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین به گفت‌وگو نشسته‌ایم...  اگر فرد به موقع و صحیح، تحت مراقبت و درمان قرار گیرد، ممکن است تا آخر عمر اتفاقی نیفتد. اعظم شهبازخانیا در این خصوص گفت: عامل ایجاد بیماری "اچ آی وی" یک نوع ویروس به نام HIV (ویروس نقص سیستم ایمنی انسان) است. وی در ادامه توضیح داد: بیماری "اچ. آی.وی" یک بیماری عفونی است که اغلب مردم آن را به نام ایدز می‌شناسند؛ در حالی که ایدز مرحله‌ی انتهایی از بیماری "اچ آی وی" است که اگر فرد به موقع و صحیح، تحت مراقبت و درمان قرار گیرد، ممکن است تا آخر عمر اتفاق نیفتد. کارشناس آموزش و ارتقای سلامت مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین با بیان اینکه در بدن ما سیستم ایمنی وجود دارد که وظیفه‌اش محافظت از بدن در برابر هر عامل بیگانه‌ای است، توضیح داد: در صورت ورود هر عامل بیگانه به بدن، گلبول‌های سفید که یکی از اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن هستند، به مقابله با آن عامل می‌پردازند.  ویروس "اچ. آی.وی" نیز در خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می‌رود وی با اشاره به اینکه سلول زنده‌ای که ویروس "اچ آی وی" در آن زنده می‌ماند، گلبول سفید است؛ یادآور شد: گلبول‌های سفید در خون و ترشحات بدن وجود دارند و خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می‌روند، بنابراین ویروس "اچ آی وی" نیز در خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می‌رود. شهبازخانیا با تاکید بر اینکه حرارت، الکل و مواد ضد عفونی‌کننده (مانند وایتکس) به راحتی می‌توانند باعث از بین رفتن ویروس شوند؛ به تشریح راه‌های انتقال ویروس " اچ‌ آی وی" پرداخت. وی تصریح کرد: این ویروس از سه طریق تزریق خون و فرآورده‌های خونی، تماس جنسی و همچنین از طریق مادر آلوده به کودک منتقل می‌شود. کارشناس آموزش و ارتقای سلامت مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین اذعان داشت: ویروس "اچ آی وی" نسبت به سایر عفونت‌ها به راحتی انتقال نیافته و در روابط معمول بین انسان‌ها منتقل نمی‌شود.  دست دادن، صحبت کردن، روابط عادی اجتماعی باعث انتقال بیماری نمی‌شود شهبازخانیا در ادامه با بیان اینکه کار کردن با یکدیگر و زندگی دسته جمعی، هم صحبت شدن و معاشرت‌های اجتماعی یا تماس روزمره با افراد آلوده مانند همسفر بودن، همکلاس بودن، نشستن در کنار یکدیگر، روابط عادی اجتماعی مثل سوار شدن در اتوبوس، تاکسی و استفاده از تلفن‌های عمومی، غذا خوردن، آشامیدن و یا استفاده از قاشق و چنگال، لیوان و وسایل و ظروف غذاخوری، تماس با اشک، بزاق و یا از راه هوا (عطسه و سرفه)، استفاده از سرویس‌های بهداشتی مشترک مثل حمام، توالت و استخرهای مشترک نمی‌تواند منجر به انتقال ویروس " اچ آی وی" شود؛ گفت: علاوه بر آن امکان انتقال ویروس از طریق حیوانات، حشرات و یا نیش آنها نیز وجود ندارد. کارشناس آموزش و ارتقای سلامت مرکز بهداشت شهرستان قزوین یادآور شد: پس نیازی به جداسازی افراد مبتلا به اچ‌‌آی‌وی نیست. وی با اشاره به اینکه ویروس "اچ آی وی" هیچ آسیبی به بدن نمی‌رساند، در خصوص عملکرد این ویروس پس از ورود به بدن فرد؛ افزود: ویروس پس از ورود به بدن، فقط وارد گلبول سفید شده و از امکانات آن برای تغذیه و رشد خود استفاده می‌کند و هیچ قسمتی از بدن، حتی گلبول سفید را تخریب نمی‌کند.  "اچ آی وی" فاقد علامت است شهبازخانیا تصریح کرد: از این‌رو این بیماری هیچ علامتی ندارد. به گفته وی ویروس "اچ آی وی" در گلبول سفید جایگزین می‌شود و با استفاده از امکانات گلبول سفید رشد و تکثیر می‌کند؛ به این ترتیب تا زمانی که گلبول سفید توان کافی داشته باشد ضمن آنکه به وظایف خود در دفاع از بدن عمل می‌کند، امکانات لازم برای زنده ماندن و تکثیر ویروس "اچ آی وی" را در اختیار ویروس قرار می‌دهد. این کارشناس مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین خاطرنشان کرد: مدتی پس از ورود ویروس به بدن؛ ماده‌ای (آنتی بادی) در خون ترشح می‌شود؛ به این ترتیب گلبول سفید با پلاکاردی اعلام می‌کند که مهمانی ناخوانده دارد که آن هم هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و فقط نفع آن این است که در تشخیص آزمایشگاهی به ما کمک می‌کند.  فرد مبتلا تا سالیان متمادی می‌تواند بدون داشتن هیچ علامت و مشکلی به زندگی معمول خود ادامه دهد وی تصریح کرد: بر این اساس، برخلاف سایر بیماری‌ها، عفونت "اچ آی وی" هیچ علامتی ندارد و فرد مبتلا تا سالیان متمادی می‌تواند بدون داشتن هیچ علامت و مشکلی به زندگی معمول خود ادامه دهد. شهبازخانیا ادامه‌ی صحبت‌هایش را به نحوی ایجاد بیماری ایدز اختصاص داده و در این خصوص یادآور شد: اگر به هر دلیلی تعداد ویروس زیاد شود، توان گلبول سفید بیشتر صرف تغذیه‌ی ویروس شده و برای عملکرد خود، توانش کاهش می‌‌یابد و به تدریج نمی‌تواند به صورت شایسته از بدن در مقابل ویروس‌ها دفاع کند؛ در این مرحله، بیماری‌های غیرعادی در بدن فرد فرصت رشد و بیماری‌زایی پیدا می‌کنند. در اصل وقتی کارایی گلبول سفید کاهش پیدا می‌کند، تمام میکروب‌ها و ویروس‌هایی که در حالت عادی بیماری‌های ساده‌ای ایجاد می‌کردند و خیلی زود برطرف می‌شدند، می‌توانند عفونت‌های شدیدی ایجاد کنند. به این مرحله در اصطلاح ایدز می‌گویند. کارشناس آموزش و ارتقای سلامت مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین اظهار داشت: ایدز در واقع آخرین مرحله عفونت "اچ‌ آی وی" بوده و زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به دلیل تغذیه‌ی ویروس "اچ آی وی" نتواند در مقابل سایر میکروب و ویروس‌ها از بدن دفاع کند. از زمانی که ویروس "اچ آی وی" وارد بدن می شود تا زمانی که فرد وارد مرحله‌ی علامت‌دار ایدز شود، مدت زمان طولانی لازم است. در صورتی که فرد تحت مراقبت و درمان قرار گیرد، این زمان می‌تواند تا آخر عمر فرد ادامه یابد.  در اثر بروز عوامل تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن، مدت زمان علامت‌دار شدن بیماری کوتاه‌تر می‌شود وی خاطرنشان کرد: هرچه توان و قدرت سیستم ایمنی بیشتر باشد، این مدت طولانی‌تر می‌شود. شهبازخانیا ادامه داد: البته هر عاملی مانند عفونت‌های دیگر، سوء‌تغذیه و استرس که سیستم ایمنی را ضعیف‌‌تر نماید، می‌تواند این دوره را کوتاه‌‌تر کند. وی در بخش دیگری از سخنانش به نحوی تشخیص ابتلا به "اچ آی وی" پرداخته و گفت: مدتی بعد از ورود ویروس به بدن، گلبول‌های سفید به نشانه‌ی حضور ویروس، ماده‌ای که همان آنتی‌بادی است را در خون ترشح می‌کنند که آن ماده هیچ علامتی ندارد؛ ولی با آزمایش قابل تشخیص است؛ البته از زمان ورود ویروس به بدن تا زمانی که گلبول‌های سفید این ماده را ترشح می‌کنند، مدتی بین 2 هفته و گاه حتی 3 ماه طول می‌کشد؛ در این زمان با وجود اینکه ویروس درون بدن فرد است، اگر فرد آزمایش نیز بدهد جواب منفی خواهد بود؛ به این مدت زمان دوران پنجره می‌گویند.  انجام تست رایگان "اچ آی وی" در مراکز بهداشت شهرستان وی یادآور شد: برای انجام تست "اچ آی وی" می‌توان به مراکز مشاوره رفتاری مراکز بهداشت شهرستان مراجعه کرد که این تست‌ها نیز کاملا محرمانه بوده و به صورت رایگان انجام می‌شود.  " اچ آی وی" هنوز درمان قطعی ندارد شهبازخانیا در خصوص درمان بیماری "اچ آی وی" نیز این چنین گفت: در حال حاضر داروی موثری که بتواند ویروس را کامل از بین ببرد، وجود ندارد؛ اما داروهای مناسبی وجود دارند که می‌توانند تعداد ویروس در خون را به شدت کم کرده و مانع پدید آمدن علایم مرحله ایدز شوند. وی یادآور شد: البته در کنار این داروها فرد باید تحت مراقبت قرار گیرد تا عواملی که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی می‌شود نیز از بین برود. این کارشناس مرکز بهداشت قزوین اشاره‌ای نیز به راه‌های پیشگیری از بیماری داشته و افزود: مانند همه بیماری‌های عفونی یکی از روش‌های پیشگیری، مانع شدن از ورود ویروس به بدن است. وی استفاده از سرنگ‌های یکبار مصرف در تزریق و کاندوم در روابط جنسی می‌تواند از راه‌های اصلی پیشگیری از انتقال بیماری باشد؛ تصریح کرد: اما یکی دیگر از روش‌های مهم پیشگیری از ابتلا به "اچ آی وی" درمان افراد مبتلاست.  سیر صعودی موارد ابتلا در استان وی با اشاره به تاثیرات مثبت استقاده از داروها در کنترل بیماری گفت: دارو با کاهش ویروس در خون و ترشحات منجر می‌شود که حتی در صورت تماس اتفاقی با خون و ترشحات این افراد، ویروسی برای انتقال وجود نداشته باشد. شهبازخانیا در پاسخ به این سوال که در حال حاضر چه تعداد بیمار مبتلا در قزوین شناسایی شده است؛ اذعان داشت: این آمارها محرمانه است و امکان ارائه آن وجود ندارد؛ اما آنچه که مسلم است؛ آمار ابتلا نسبت به سال‌های پیش صعودی است. به گفته وی بیشترین راه انتقال نیر از طریق تماس جنسی است. شهبازخانیا با تاکید بر ضرورت شناسایی احتمالی ابتلا به " اچ آی وی" و انجام اقدامات مراقبتی؛ تصریح کرد: از این رو از افراد در صورت داشتن رفتار مشکوک درخواست می‌شود با شماره 33658015 ـ 028 (کلینیک مشاوره بیماری‌های رفتاری) تماس گرفته و پس از انجام تست و در صورت قطعی شدن ابتلا تحت درمان قرار گیرید. وی خاطرنشان کرد: بار دیگر به این افراد مبتلا تاکید می‌کنم که اطلاعات مردم به آنها کاملا محرمانه بوده و با خیال راحت می‌توانند از خدمات دارویی و مراقبتی رایگان بهره‌مند شوند.