امروزه؛ سرطان به عنوان دومین عامل مرگ در کشور ما شناخته می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که سرطان پستان به‌عنوان شایع‌ترین سرطان در بین زنان ایرانی محسوب می‌شود. بیماری‌ای که اگر زودتر تشخیص داده شود، می‌تواند منجر به بهبودی فرد و بازگشت او به زندگی طبیعی شود.
در این بین یکی از مهم‌ترین راه‌های تشخیص سرطان پستان، غربالگری عنوان می‌شود؛ موضوعی که محور گفت‌وگوی کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهیدبلندیان قزوین با ولایت بوده و وی بر ضرورت توجه به آن تاکید دارد. ـ سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان در بین زنان مریم ستاری می‌گوید: شایع‌ترین علت مرگ به دلیل سرطان در زنان، سرطان پستان است. وی از سرطان پستان به عنوان یک بیماری تهدید کننده حیات یاد کرده و ادامه داد: طبق آمار مرکز مدیریت بهداشت، سرطان پستان از نظر بروز در میان تمام سرطان‌های زنان همچنان در رتبه اول قرار دارد. کارشناس مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین گریزی به آمارها داشته و یادآور شد: در حال حاضر سالانه یک میلیون و 700 هزار نفر مورد جدید ابتلا به سرطان پستان در دنیا شناسایی می‌شود. ـ شناسایی سالانه حدود 8 هزار مورد جدید سرطان پستان در کشور به‌گفته ستاری در ایران سالانه حدود 8 هزار مورد جدید ابتلا به سرطان پستان شناسایی می‌شود؛ در استان قزوین نیز تعداد موارد شناسایی شده سالانه ابتلا به سرطان پستان به طور متوسط حدود 220 مورد است. ـ کاهش میانگین سن ابتلا به سرطان به 30 سال وی در ادامه از کاهش سن بروز این بیماری در کشور خبر داده و اظهار داشت: بر اساس آخرین آمارها؛ متوسط سن بروز سرطان پستان در زنان ایرانی حدود 10 سال کاهش یافته است. وی با بیان اینکه تا پیش از این متوسط سن بروز سرطان پستان 40 سال بود؛ اذعان داشت: در حال حاضر میانگین سن ابتلا به سرطان پستان در کشور به حدود 30 سال رسیده است. کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهیدبلندیان قزوین با بیان اینکه این امر زنگ خطری برای سلامت زنان محسوب می‌شود؛ افزود: متاسفانه نکته قابل توجه و تامل برانگیز دیگر آن است که پس از 30 سالگی، میزان بروز سرطان پستان، افزایش ناگهانی دارد. ـ روند رو به رشد مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در کشور وی با بیان اینکه در ایران روند مرگ و میر ناشی از سرطان پستان رو به افزایش است؛ ادامه کرد: نکته دیگر در کنار افزایش موارد ثبت شده سرطان پستان طی سال‌های اخیر، مراجعه و تشخیص دیر هنگام این سرطان است. ستاری با تاکید بر اینکه تشخیص سرطان پستان، در مرحله اولیه آن تقریبا به بهبودی کامل منتهی شده و نقش مهمی در کاهش مرگ و میر و عوارض ناشی از آن ایفا می‌کند؛ خاطرنشان کرد: اکثر زنان درگیر با این بیماری به دلیل مراجعه و تشخیص دیرهنگام، زمانی متوجه بیماری می‌شوند که یک توده بیش از دو سانتی‌متر در بافت پستان ایجاد شده و گاهی حتی شاهد درگیری غدد لنفاوی آنها نیز هستیم. وی تصریح کرد: از این‌رو تشخیص زودهنگام و انجام اقدامات درمانی لازم و به‌موقع می‌تواند مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را کاهش دهد. به‌گفته ستاری آموزش خودمراقبتی در زمینه سرطان پستان به روش‌های مختلف همچون روش چهره به چهره، سخنرانی و یا استفاده از رابطین بهداشتی، استفاده از مواد کمک آموزشی و آموزش از طریق اینترنت انجام می‌شود. وی ادامه داد: یافته‌های مطالعاتی نشان داده که آموزش خود مراقبتی یکی از راهکارهای ارتقا دهنده رفتار غربالگری سرطان پستان در زنان است. کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهیدبلندیان قزوین با بیان اینکه آموزش خود مراقبتی؛ سبب افزایش کیفیت سلامت زنان می‌شود؛ از وجود موانعی در این زمینه گفت. کارشناس مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین ترس و اضطراب را یکی از موانع در غربالگری و خودمراقبتی عنوان کرده ‌و تصریح کرد: ترس و اضطراب در عین حال که ممکن است فرد را برای غربالگری ترغیب کند، گاهی می‌تواند به دلایلی مانع از اقدام فرد برای غربالگری شود. وی اذعان داشت: این مانع جزء موانع روانشناختی غربالگری سرطان پستان است که می‌تواند باعث ایجاد انکار در فرد و تصور اینکه این اتفاق برای او نمی‌افتد شود. ستاری تصریح کرد: برای رفع این موانع باید ضمن ارائه آگاهی؛ آموزش‌های لازم در زمینه خودمراقبتی به زنان جامعه ارائه داد. ـ غربالگری، بهترین راه تشخیص بهنگام سرطان پستان وی در ادامه سخنانش از غربالگری سرطان پستان به عنوان بهترین راه تشخیص بهنگام سرطان عنوان کرده و یادآور شد: از آنجا که هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از این سرطان وجود ندارد؛ لذا انجام غربالگری برای تشخیص زودهنگام آن ضروری است. وی در ادامه به توصیف راه‌های غربالگری سرطان پستان پرداخته و اظهار داشت: غربالگری سرطان پستان شامل خودآزمایی پستان، معاینه بالینی پستان و ماموگرافی است. ـ راحت‌ترین و در دسترس‌ترین راه غربالگری، خودآزمایی است وی گفت: خودآزمایی پستان هنوز هم یکی از مهم‌ترین راه‌های غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان در کشورهای در حال توسعه می‌باشد. ستاری ارزان و در دسترس بودن این نوع غربالگری را به عنوان دو شاخصه مهم این نوع غربالگری دانسته و تصریح کرد: علاوه بر آن؛ نیازی برای آموزش پیچیده برای یادگیری نیز ندارد. وی افزود: با این وجود اما کاربرد آن هنوز کم است. ـ ضرورت انجام خودآزمایی، ماهانه یک بار کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین با تاکید بر ضرورت خودآزمایی پستان توسط زنان به صورت مداوم؛ تصریح کرد: توصیه ما به زنان آن است که ماهانه یک بار اقدام به خودآزمایی پستان کنند. وی با اشاره به اینکه هنوز به این مقوله در جامعه توجه جدی نمی‌شود؛ بر ضرورت فرهنگ‌سازی و نهادینه کردن آن تاکید کرده و افزود: در صورتی که این امر به یک رفتار در زندگی طبیعی زنان تبدیل شود، می‌تواند منجر به افزایش سلامت و کیفیت زندگی زنان در جامعه شود. ـ ضرورت شناخت علائم خطر در خودآزمایی و معاینات ستاری یادآور شد: برای این کار نیاز است تا زنان از علائم خطر و هشدار دهنده مطلع شوند. ستاری در بخش دیگری از سخنانش به تشریح علائم سرطان پستان پرداخته ‌و اظهار می‌دارد: این بیماری با علائمی همراه است که در حین غربالگری باید این علائم مورد بررسی قرار گیرد. ـ ایجاد توده و تغییرات در رنگ و شکل از علائم خطر است وی ایجاد توده در پستان یا زیر بغل، تغییر در شکل یا عدم قرینگی پستان‌ها و عدم قوام یا سفتی پستان را به‌ عنوان بخشی از نشانه‌ها و علائم مورد بررسی در معاینه و خودآزمایی پستان یاد کرده و ادامه داد: گاهی ممکن است تغییرات پوستی در پستان‌ها ایجاد شود. کارشناس مرکز بهداشت شهید بلندیان استان از ایجاد پوست پرتقالی، آریتم یا قرمزی پوست، زخم پوست، پوسته پوسته شدن و اگزمای پوست به‌عنوان علائم مشکوک در پستان‌ها عنوان ‌و تصریح کرد: در صورت مواجه با این علائم نیاز است با مراجعه به پزشک و مراکز درمانی موارد، مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. وی تغییرات نوک پستان، فرورفتگی یا خراشیدگی در نوک پستان را هم به عنوان علائم خطر در بروز سرطان پستان یاد کرده و اذعان داشت: یکی دیگر از علائم خطر، ایجاد ترشحاتی از نوک پستان است. ستاری در این خصوص گفت: بروز ترشح از یک پستان نه از هر دو پستان، از یک مجرا نه از چند مجرا، ترشح خودبه‌خودی و ادامه‌دار از مواردی است که باید در هنگام معاینه مورد توجه و بررسی قرار گیرد. وی با تاکید مجدد بر ضرورت جدی گرفتن خودآزمایی پستان اضافه کرد: در صورت مشاهده هرگونه علائم خطر پس از خودآزمایی پستان نیاز است برای بررسی‌های بیشتر به مراکز درمانی یا بهداشتی مراجعه شود. کارشناس مرکز بهداشت شهید بلندیان تصریح کرد: یکی از الگوهای معاینه که حساسیت بیشتری نسبت به روش‌های دیگر معاینه دارد، الگوی نوار عمومی است؛ در این الگو پستان با نوارهای عمومی که با هم تداخل دارند مورد بررسی قرار می‌گیرند. ستاری در خصوص نحوه خودآزمایی پستان یادآور شد: الگوی نوارعمومی از جهت اینکه تمام بافت پستان مورد بررسی قرار می‌گیرد اطمینان بیشتری به ما می‌دهد. کارشناس مرکز بهداشت شهید بلندیان شهرستان قزوین در ادامه سخنانش گریزی هم به معاینات بالینی پستان داشته و افزود: معاینه بالینی پستان توسط پزشک هم می‌تواند در مرحله تشخیص کمک کننده باشد. وی میزان معاینات بالینی پستان را تا ده درصد عنوان کرده ‌و اذعان داشت: ماموگرافی نسبت به سایر روش‌های غربالگری، سبب کاهش مرگ و میر می‌شود. ستاری گفت: با این وجود در کشورهایی مثل ایران به‌عنوان روش غربالگری برای عمومی انجام‌ نمی‌شود. وی در ادامه یادآور شد: البته یک معاینه طبیعی به تنهایی نمی‌تواند بدخیمی را رد کند. مساله دیگر در انجام معاینات این امر است که روزهای 5 تا 10 دوره قاعدگی بهترین دوران برای انجام معاینه پستان است.