گفت‌وگو ـ معصومه حسینی ـ محققان برای ارزیابی عوامل خطر مرتبط با اضطراب و افسردگی، بر روی 68 نفر در دوران همه‌گیری تمرکز کردند که شامل 830/288 شرکت‌کننده از 19 کشور بود، تمرکز کردند. آن‌ها دریافتند، زنان، بزرگسالان جوان، افراد با وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی پایین‌تر، کسانی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و کسانی که در معرض خطر بالای عفونت کووید 19 هستند، بیشتر تحت تأثیر اضطراب یا افسردگی مربوط به کووید 19 قرار دارند.
این یافته که زنان بیشتر از مردان دچار پریشانی روانی می‌شوند با سایر مطالعات جهانی که نشان داده است اضطراب و افسردگی در زنان بیشتر است مطابقت دارد. محققان پیشنهاد می‌کنند: «پایین بودن وضعیت اجتماعی زنان و دسترسی کمتر به مراقبت‌های بهداشتی در مقایسه با مردان، می‌تواند علت تاثیر سوء‌روانی و اجتماعی شدید بر زنان باشد. بنابراین، برنامه‌های اطلاع‌رسانی برای خدمات بهداشت روان باید زنان را بیشتر مورد هدف قرار دهند.» بزرگسالان جوان‌تر، 35 سال به پایین، بیشتر از افراد بالای 35 سال دچار مشکلات روانی می‌شوند. اگرچه دلایل آن مشخص نیست، اما مطالعات قبلی نشان می‌دهد که ممکن است به دلیل دسترسی بیشتر جوانان به اطلاعات کووید 19 از طریق رسانه‌ها باشد. این مطالعه همچنین تایید می‌کند که تماس بیشتر با رسانه‌ها با احتمال بالاتر اضطراب و افسردگی همراه است. از دیگر عوامل مرتبط می‌توان به زندگی در مناطق روستایی اشاره کرد. تحصیلات پایین، درآمد کمتر یا بیکاری و نداشتن حمایت خانوادگی و اجتماعی قوی، خطر پریشانی را بین روستاییان افزایش داده است. در خصوص اثرات روانی بیماری کرونا با سعید حدادی ـ روانشناس بالینی به گفت‌وگو نشستیم .  کرونا چه تاثیراتی برسلامت روان جامعه داشته است؟ کووید 19 از زمان پیدایش بر تمام ابعاد زندگی مردم دنیا تاثیر گذاشته است. از سویی سلامتی افراد را تهدید کرد و از سوی دیگر همه را با مشکلات اقتصادی، آموزشی و اجتماعی مختلفی روبرو کرد. سبک زندگی ما بدون آنکه آمادگی‌اش را داشته باشیم به سرعت دگرگون شد. گر چه قرار بود کرونا به عنوان یک ویروس فقط سلامت جسم ما را تهدید کند، اما «تن ز جان و جان ز تن مستور نیست» و بدین ترتیب روان میلیون‌ها انسان نیز در سطح جهان متاثر از این شرایط بحرانی شد. یکی از مهم‌ترین تبعات همه‌گیری کرونا علاوه بر آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی و مرگ و میر بالای آن، عوارض روانشناختی است؛ به‌گونه‌ای که در گروه‌های مختلف جامعه باعث افزایش استرس، اضطراب و ترس‌های مرضی شده است. تحقیقات نشان می‌دهند که عدم قطعیت و پیش‌بینی‌ناپذیری شیوع پاندمی بیماری، ترس از بیماری، ترس از مرگ، انتشار اخبار غلط و شایعات و استرس‌های منفی ناشی از آن و تداخل در فعالیت‌های روزمره، مقررات منع یا محدودیت سفر و عبور و مرور، کاهش روابط اجتماعی، بروز مشکلات شغلی و مالی، سلامت روان افراد جامعه را تهدید می‌کند و اغلب منجر به بروز بسیاری از مشکلات روحی و روانی می‌شود.  حال که کرونا موجب بروز استرس در زندگی روزمره شده است ما چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ انسان‌ها در زندگی روزمره در مواجهه با استرس واکنش‌های متفاوتی ازخود نشان می‌دهند. بعضی از این واکنش‌ها سازگارانه و برخی نامتناسب و ناسازگار با شرایط هستند و نه تنها کمکی به حل مشکل نمی‌کنند، بلکه آن را تشدید می‌کنند. اما مدیریت استرس به شیوه سازگارانه چطور امکان‌پذیر می‌شود؟ منظور از مدیریت استرس فراهم کردن شرایطی عاری از هر‌گونه احساس ناخوشایند و آکنده از رضایت و شادمانی نیست. بدون شک جستجوی شادمانی و آسایش مطلق شبیه رفتن در پی سراب است. گرچه انسان قرن‌هاست که سودای جاودانگی و قدرت‌طلبی جاودانه در سر داشته و دارد حتی رد پای چنین تفکری را در ادبیات و هنر نیز می‌توان یافت. اساطیری نظیر اسفندیار رویین تن و آشیل اسطوره یونانی و یا پیشرفت روزافزون انسان در زمینه‌های گوناگون این توهم را برای او ایجاد کرده است که با اتکا بر دانش خود می‌تواند هر چیزی را پیش‌بینی کرده و تحت کنترل خود درآورد. اما به دلیل تغییر مداوم جهان، همواره با پدیده‌هایی روبرو می‌شود که این باور پیش‌بینی‌پذیری را به چالش می‌کشند. بنابراین ناکام و سرخورده می‌شود و سرخوشی زودگذرش از بین می‌رود. حقیقت گرچه سخت است، اما باید آگاه باشیم رمز رهایی ما از چنگال استرس مخرب، پذیرش است. پذیرش اینکه خیلی چیزها خارج از کنترل من هستند و تنها چیزی که در جهان بر آن کنترل مطلق دارم رفتار من است و اینکه تمام عناصر طبیعت، رفتار سایر افراد و ... تحت کنترل من باشد امکان‌پذیر نخواهد بود.  فرد مضطرب را چگونه آرام کنیم؟ هرگز به فردی که اضطراب دارد نگوییم آرام باش، چیزی نیست، حساس نباش، ادم باید قوی باشد، مثل فلان شخص باش و ... چرا که این حرف‌ها اغلب کارایی لازم ندارند. آن فرد می‌داند که باید آرامش داشته باشد و این روز‌ها می‌گذرد.باید به او بگوییم بیا در مورد این حسی که داری تجربه می‌کنی صحبت کنیم. این مشکل خیلی تو را اذیت می‌کند من سراپا گوش هستم. در واقع اجازه دهیم افراد حرف بزنند و تخلیه هیجانی لازم صورت بگیرد و شنونده خوبی باشیم و با وی همدلی کنیم سپس تجربه‌های خود را در اختیار او بگذاریم.  راهکارهای عملی کنترل اضطراب در این ایام چه مواردی است؟ ـ1ـ صرفا پروتکل‌های بهداشتی توصیه شده از منابع موثق را رعایت کنید و افراط و تفریط در این زمینه نداشته باشید. ـ2ـ به دنبال اطلاعات دقیق باشید و این اطلاعات را از منابع معتبر مثل سازمان جهانی بهداشت، وزارت بهداشت و سایت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی بگیرید. می‌توانید سوالات خود را از سامانه سلامت با شماره 190 بپرسید. البته نیازی نیست بیش از روزی یک یا دوبار اخبار را چک کنید. ـ3ـ قبل از بازنشر اخبار و اطلاعات از درستی آن مطمئن شوید. انتشار اخبار نادرست، اضطراب اطرافیان شما و جامعه را بی‌دلیل زیاد می‌کند. ـ4ـ بدانید این اولین و آخرین بیماری واگیردار و همه‌گیر نیست. کشنده‌ترین بیماری نیز نیست. در ضمن بعضی از بیماری‌ها که چندان جدی گرفته نمی‌شود، مرگ و میر بالایی دارند. برای مثال سالانه بیش از یک میلیون نفر در جهان به علت ابتلا به سل جان خود را از دست می‌دهند. ـ5ـ اگر برای رعایت ایمنی ساعات طولانی در منزل هستید، سعی کنید در خانه فعال باشید و بیکار نمانید. تحرک کافی داشته باشید و حتی در خانه ورزش کنید. ـ6ـ برای قدم زدن و پیاده‌روی به مکان‌های خلوت یا طبیعت بروید و خود را مدت طولانی در خانه حبس نکنید. ـ7ـ با دوستان و اطرافیان خود صحبت کنید. صحبت در مورد نگرانی‌ها به بهتر شدن حال شما کمک می‌کند ولی صحبت‌های خود را به اخبار کرونا ویروس محدود نکنید. ـ8ـ ساعت‌هایی را به دور از فضای مجازی بگذارنید و کارهایی که برای شما آرامبخش است را در برنامه روزانه بگنجانید. برای مثال نیایش کنید، موسیقی گوش کنید، کتاب بخوانید یا فیلمی که دوست دارید ببینید. ـ10ـ در شرایط بحرانی و بی‌ثبات، تصمیم مهمی نگیرید و تغییر بزرگ در زندگی خود ایجاد نکنید. ـ11ـ اگر احساس می‌کنید تحت فشار زیادی هستید یا انجام کارهای روزمره برای شما سخت شده با پزشک، روانپزشک یا روانشناس مشورت کنید. در پایان امید است با افزایش سرعت واکسیناسیون و همکاری همه آحاد جامعه شاهد کاهش میزان شیوع ویروس کرونا و قطع شدن زنجیره انتقال این بیماری باشیم.