مرضیه قنبری ـ تنبلی چشم یکی از بیماری‌های چشمی است که براساس آمار اعلام شده حدود یک تا دو درصد کودکان به آن مبتلا می‌شوند، بیماری‌ای که اگر در سنین پایین‌تر تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی‌تر به چشم و حتی کم بینایی و نابینایی در بزرگسالی شود. از این‌روست که مسئولان و متخصصان امر بر ضرورت توجه بیشتر والدین به اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم و انجام معاینات به منظور تشخیص به موقع بیماری در سنین طلایی تاکید می‌کنند. معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی استان قزوین در گفت‌وگو با ولایت از بیماری تنبلی چشم و ضرورت تشخیص و درمان این بیماری می‌گوید.
زهرا غلامرضایی با اشاره به اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم برای کودکان سه تا شش سال از ضرورت معاینات دوره‌ای کودکان طی این سه سال گفته و تاکید می‌کند: تشخیص این بیماری در سنین یاد شده بسیار راحت بوده و در عین حال درمان آسان‌تری هم خواهد داشت. معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی استان در ابتدا می‌گوید: تنبلی چشم، بیماری پنهانی است که کاملا خاموش بوده و در ظاهر قابل شناسایی نیست. زهرا غلامرضایی ادامه می‌دهد: در این بیماری، یک یا هر دو چشم کم کار شده و این کم کاری، به تدریج در وسعت دید فرد تاثیر می‌گذارد. ـ سه تا شش سالگی بهترین زنان برای تشخیص و درمان تنبلی چشم وی با اشاره به اینکه به طور متوسط یک تا دو درصد از جمعیت کودکان دچار تنبلی چشم هستند؛ از سنین سه تا شش سال به عنوان سنین طلایی در تشخیص این بیماری یاد کرده و تصریح می‌کند: در صورتی که این بیماری در این سنین تشخیص داده شود به راحتی درمانپذیر بوده و از سوی دیگر از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه خواهد بود. ـ عدم انجام اقدامات درمانی بهنگام، باعث بروز آسیب‌های جدی و حتی نابینایی می‌شود غلامرضایی با تاکید بر ضرورت تشخیص و درمان به موقع این بیماری، ادامه می‌دهد: در صورت عدم تشخیص بیماری در این سن و به تبع آن عدم انجام مداخلات درمانی لازم، تنبلی چشم می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی چشم، کم بینایی و حتی نابینایی مطلق شود. با تاکید بر اینکه این بیماری در ظاهر قابل تشخیص نیست، اظهار می‌دارد: تنها راه تشخیص آن، معاینه چشم است. وی از اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم و به دنبال آن انجام اقدامات درمانی گفته و اظهار می‌دارد: طرح غربالگری تنبلی چشم بر اساس ابلاغ دفتر پیشگیری از معلولیت سازمان بهزیستی کشور برای سنجش بینایی کودکان سه تا شش ساله هر سال به‌صورت یک طرح ملی در دستور کار معاونت پیشگیری قرار می‌گیرد. او با بیان اینکه بر اساس این طرح، چشم کودکان در این دوره سنی هر ساله باید مورد معاینه قرار گیرد، می‌گوید: هر ساله طرح غربالگری تنبلی چشم از آبان ماه آغاز و تا پایان بهمن انجام می‌شد. غلامرضایی با اشاره به شیوع بیماری کرونا طی دو سال گذشته، تاکید می‌کند: با توجه به ضرورت اجرای این طرح و به منظور پیشگیری از ازدحام جمعیت در مراکز منتخب، بازه زمانی اجرای این طرح افزایش یافته است. آن‌طور که وی اذعان می‌دارد: در سال‌جاری طرح فوق از اردیبهشت ماه آغاز و تا 15 اسفند ماه ادامه خواهد داشت. ـ ایجاد 54 مرکز برای اجرای غربالگری تنبلی چشم معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی استان قزوین گریزی به جمعیت هدف در سال‌جاری و همچنین تعداد مراکز اختصاص داده شده در استان برای اجرای این طرح داشته و یادآور می‌شود: در سال‌جاری 54 مرکز مثبت زندگی برای اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم اختصاص داده شده است. ـ اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم برای متولدین نیمه دوم 94 تا اسفند 97 وی اذعان می‌دارد: بر اساس اطلاعات موجود در سامانه سیب، جمعیت هدف ما در سال‌جاری 62 هزار و 455 کودک در رده سنی سه تا شش سال است. به گفته وی این طرح برای متولدین از نیمه دوم سال 94 تا متولدین اسفند سال 97 اجرا می‌شود. غلامرضایی اظهار می‌دارد: از این تعداد باید 53 هزار و 89 کودک معادل 85 درصد جمعیت هدف در طرح غربالگری تنبلی چشم شرکت کنند. ـ کاهش استقبال خانواده‌ها از این طرح در پی شیوع کرونا وی از استقبال کم خانواده‌ها از این طرح طی سال‌جاری متاثر از شیوع بیماری در جامعه خبر داده و با تاکید بر ضرورت توجه خانواده‌ها به سلامتی فرزندانشان، عنوان می‌کند: این در حالی است که تمام فعالیت‌های روزانه در جامعه انجام می‌شود. ـ خانواده‌ها نگرانی برای مراجعه به مراکز غربالگری تنبلی چشم نداشته باشند معاون اداره کل، خواستار مراجعه خانواده‌ها به مراکز غربالگری تنبلی چشم در سطح استان برای ارزیابی سلامت چشم کودکان شده و تاکید می‌کند: انجام معاینات و ارزیابی بینایی کودکان در این طرح کاملا محافظت شده بوده و هیچ ارتباطی بین فردی که معاینه می‌کند با کودک‌ وجود ندارد؛ از این‌رو خانواده‌ها نباید نگرانی از این موضوع داشته باشند. به گفته وی از ابتدای اجرای طرح در سال‌جاری تا پایان هفته دوم مهرماه از مجموع جمعیت هدف، 25 هزار و 842 کودک در غربالگری سنجش تنبلی چشم در استان شرکت کردند. وی میزان استقبال خانواده‌ها در اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم را پایین توصیف کرده و خواستار توجه جدی‌تر به این مساله از سوی خانواده‌ها می‌شود. غلامرضایی در ادامه سخنانش به تشریح روند اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم در استان پرداخته و ادامه می‌دهد: اجرای طرح فوق منطبق با استانداردهای بین‌المللی هم از طریق دستگاه سنجش و هم از طریق "ای چارت" با همکاری همکارانی انجام می‌شود که تبحر لازم را برای معاینه و ارزیابی سلامت چشم کودکان مراجعه کننده را کسب کرده‌اند، انجام می‌شود. آن‌طور که غلامرضایی می‌گوید؛ برای ارزیابی و معاینه چشم کودکان در گروه سنی سه تا چهار سال از دستگاه و برای کودکان چهار تا شش سال معمولا از " ای چارت" استفاده می‌شود. وی تاکید می‌کند: ولی در عین حال موارد استثنا هم وجود دارد. ـ کودکان مشکوک مبتلا به تنبلی چشم برای معاینات دقیق‌تر به بینایی سنج و چشم پزشک ارجاع می‌شوند معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی در ادامه سخنانش با بیان اینکه در صورتی که بینایی کودکان مشکوک تشخیص داده شد، برای بررسی‌ها و ارزیابی‌های بیشتر به سطح دو ارجاع می‌شوند، می‌گوید: در این سطح وضعیت سلامت چشم کودک از نظر ابتلا به تنبلی چشم به بینایی‌سنج‌ها ارجاع می‌شوند و در صورتی که ابتلای کودک به تنبلی چشم محرز شود در سطح بالاتر این کودکان به چشم پزشکان همکار طرح، ارجاع خواهند شد. وی یادآور می‌شود: از مجموع کودکان شرکت‌کننده در طرح غربالگری تنبلی چشم تا هفته دوم مهرماه، هزار و 871 کودک معادل هفت درصد از جمعیت کودکان شرکت کننده در طرح، مشکوک تشخیص داده شدند که برای بررسی‌های بیشتر به بینایی‌سنج‌ها ارجاع شدند. با اشاره به اینکه هزینه دریافت شده برای اجرای این طرح پنج هزار تومان است، اذعان می‌دارد: حتی اگر خانواده‌ای توان مالی را نداشته باشد، مراکز ما موظف به ارزیابی بینایی کودک هستند. ـ حمایت‌های مالی بهزیستی از کودکان مبتلا به تنبلی چشم وی از حمایت‌های مالی از کودکان مبتلا به تنبلی چشم توسط سازمان بهزیستی نیز گفته و ادامه می‌دهد: در صورتی که کودکانی که به این بیماری مبتلا بوده و از توان مالی پایین‌تری برخوردار باشند، در حوزه درمانی اعم از خرید عینک و... حتی در صورت لزوم جراحی، حمایت‌های مالی از این افراد صورت می‌گیرد. ـ ضرورت مراجعه به مراکز غربالگری تنبلی چشم تا پایان آبان وی با بیان اینکه مراکز مدنظر برای اجرای طرح غربالگری تا اواسط اسفندماه فعال خواهند بود، می‌گوید: با توجه به برودت هوا در زمستان، خواهش ما آن است که خانواده‌ها، فرزندانشان را طی روزهای باقی ماندن مهر و آبان برای سنجش به مراکز بیاورند تا در صورت احتمال ابتلای فرزندشان به این بیماری با مداخلات بهنگام در سن طلایی بتوان از آسیب چشمی پیشگیری کرد. غلامرضایی با تاکید بر اینکه مداخله در این سن مقرون به صرفه است، تاکید می‌کند: درمان در این سنین بسیار راحت بوده و حتی در موارد ممکن است نیاز به عینک هم نباشد. ـ از سن سه تا شش سالگی هر سال انجام معاینه تنبلی چشم ضروری است وی اذعان می‌دارد: درمان بیماری در سنین بالای شش سالگی ضمن هزینه بر بودن، امکان برگشت دید کودک به حالت اولیه، بسیار ضعیف است. غلامرضایی یکی از مشکلات موجود در اجرای طرح غربالگری تنبلی چشم را عدم آگاهی کامل خانواده‌ها مبنی بر ضرورت معاینه چشم کودکان در سه سال پیاپی سه تا شش سال است. وی می‌گوید: متاسفانه خیلی از خانواده‌ها تصور می‌کنند درصورتی که در این‌ بازده زمانی یک بار چشم کودک معاینه شود کافی است؛ در صورتی که هر سال معاینه، مخصوص خود را داشته و ممکن است در سال اول معاینه کودک دارای چشمان سالم تشخیص داده شود ولی در معاینات دوره‌ای بعدی معاینات همین کودک دچار تنبلی چشم و سایر عیوب انکساری شود. هر کودک در این مرحله سنی حداقل باید سه بار مورد ارزیابی قرار گیرد. معاون توسعه پیشگیری اداره کل بهزیستی استان قزوین یادآور می‌شود: با توجه به ضرورت شناسایی و درمان به موقع تنبلی چشم از خانواده‌هایی که دارای فرزند سه تا شش سال هستند تقاضا می‌شود برای حفظ سلامتی فرزندان خود به مراکز غربالگری مراجعه و از سلامت چشم فرزندان خود اطمینان حاصل کنند.