¢ پروین شهسواری

استان قزوین به اذعان کارشناسان گردشگری، یکی از ارزشمندترین ظرفیت‌های گردشگری کشور و منطقه محسوب می‌شود که در این بین ثبت بیشترین آثار تاریخی ایران در شرایطی که قزوین یکی از کوچکترین استان‌های کشور تلقی می‌شود؛ تنها یکی از جلوه‌های این ظرفیت ارزشمند است.

قزوین با برخورداری از جاذبه‌های تاریخی و مذهبی فراوان، ظرفیت‌های فراوانی برای پذیرایی از مسافران و گردشگران دارد و بسیاری از مکان‌های تاریخی قزوین قدمت دیرینه‌ای نسبت به بسیاری از شهرهای بزرگ ایران دارد؛ ولی هنوز شناخته شده نیست و می‌تواند با اهتمام بیشتر مسئولان و اختصاص اعتبار و حمایت‌های لازم به یکی از قطب‌های مهم گردشگری بویژه گردشگری مذهبی در کشور تبدیل شود.

وجود مناظر و چشم‌اندازهای بسیار زیاد در مناطق مختلف این استان از دیگر توانمندی‌های منحصر بفرد منطقه است که با توجه به اینکه استان قزوین 8 استان کشور را به طور مستقیم پیوند می‌دهد و 11 استان نیز ارتباطشان از این استان انجام می‌شود؛ ضرورت تقویت گردشگری از ملزومات غیرقابل انکار آن می‌باشد.

¢ قزوین گردشگاهی برای تمام فصول

اما این استان، وامدار تمدنی دست کم 9 هزار ساله است و نوشته‌های سفرنامه‌نویسان اروپایی اطلاعات ارزشمندی را درباره‌ی گذشته این شهر به دست می‌دهد.

به طور مثال، «ژان شاردن» جهانگرد فرانسوی که در مجموع 11 سال در دوره‌ی صفویان در ایران بوده در سال 1674 میلادی به مدت چهار ماه در شهر قزوین اقامت داشت؛ درباره‌ی آن می‌نویسد: قزوین شهر بزرگ و زیبایی است که در دشتی وسیع واقع در سه فرسنگی کوه الوند بنا شده است و دوازده هزار خانه و صد هزار تن جمعیت دارد. صد خانوار یهودی و چهل خانوار مسیحی در این شهر به سر می‌برند میدان شاه که اسب‌‌دوانی نیز در آن جا به عمل می‌آید؛ زیباترین نقطه این شهر است.

¢ شهر قزوین نیم قرن پایتخت ایران در دوره‌ی صفویه بوده است

آرامگاه پیغمبریه به زیارتگاه امامزاده حسین، قلاع الموت و سمیران‌، دریاچه‌ی اوان، چشمه‌سارهای الموت، طارم‌سفلی، کاروانسراهای بوئین‌زهرا و ده‌ها آثار گردشگری دیگر که تک‌تک آنها جذابیت خاصی برای گردشگران و جهانگردان دارد.

از طرفی ثبت یک هزار و 274 اثر تاریخی که 12 درصد بناهای تاریخی کشور را شامل می‌شود؛ این استان را در رتبه‌ی نخست کشوری قرار داده است.

دژهای متعدد، قلعه‌ها، مساجد تاریخی، زیارتگاه‌ها، مدارس، عمارت‌ها، بازارها، خانه‌های قدیمی دروازه‌ها، کاروانسراهای شهری و بین‌راهی، کلیساها، برج‌ها، مقبره‌ها، آب انبارها و گرمابه‌ها روایتگر تاریخ غنی و پرافتخار بخشی از سرزمین بزرگ ایران هستند که استان قزوین بخشی از این آثار کشور را در خود جای داده است.

در ادامه به معرفی برخی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری قزوین می‌پردازیم.

¢ قزوین شهر آب انبار

قزوین را باید به یک اعتبار شهر آب انبارها بدانیم؛ از جمله این آثار می‌توان به آب انبارهای سردار بزرگ واقع در خیابان راه‌آهن، آب انبار مسجد جامع واقع در جلوخان مسجد جامع، حکیم واقع در انتهای بازارچه سپه و آب انبار حاج کاظم، سردار کوچک اشاره کرد.

¢ بازارها و کاروانسراها

موقعیت جغرافیایی ممتاز قزوین و قرار گرفتن در مسیر ارتباطی مناطق شمالی و غرب کشور همواره باعث برپایی اقتصاد و گسترش بازرگانی در این شهر بوده است.

مجموعه بازار قزوین از با ارزش‌ترین آثار به جای مانده از معماری شهر قزوین است که تاریخ ساخت آن به دوره‌ی صفویه بازمی‌گردد در حالی که بخش زیادی از بناهای کنونی متعلق به دوره‌ی قاجاریه است.

تعریف و تمجید ناصر خسرو از رونق و گستردگی بازار دوره‌ی سلجوقی شهر قزوین نشانگر فراوانی سراها، تیمچه‌ها و مراکز داد و ستد این شهر است.

از بازارهای معروف شهر قزوین می‌توان به بازار قیصریه، سعدیه، مسگرها، وزیر، رضوی و حاج رضا اشاره کرد.

¢ دژها و قلعه‌ها

قلعه الموت در شمال غربی استان در روستای گازرخان واقع شده و به علت آنکه پایگاه اصلی حسن صباح مروج مذهب اسماعیلیه در دوره‌ی سلجوقی بوده شهرت جهانی کسب کرده است.

آثار به جای مانده از قلاع الموت از جمله شیرکوه، شهرک، نویزر شاه، لمبسر، قسطین‌لار، میمون دژ، قلادوش، هندا بازرگاه، سپوهین، کیا کلاقلعه و کیاندشت هنوز مشتاقان تاریخ اسماعیلیان را از گوشه و کنار جهان به این منطقه می‌کشاند.

قلعه لمبسر مهمترین قلعه اسماعیلیه پس از قلعه الموت در نزدیکی شهر رازمیان مرکز بخش رودبار شهرستان واقع شده است.

¢ عمارت‌ها و بناهای تاریخی

کاخ چهلستون، حسینیه‌ی امینی‌ها، دروازه‌ها، کلیسای کانتور، عمارت سپهدار، خانه بهشتی، خانه رئوفی، عمارت شهرداری، خانه آزادی، خانه بهروزی را در این ارتباط می‌توان نام برد.

کاخ چهلستون: عمارت کلاه فرنگی و سه در عالی‌قاپو تنها بناهای باقیمانده از باغ صنوبری است. این بنا در دوره‌ی قاجاریه مرمت و بازسازی شد و چهلستون نام گرفت.

حسینیه امینی‌ها: از جمله نمونه‌های کامل و زیبای خانه‌های سبک قزوین است که در خیابان مولوی قزوین درسال 1275 هجری قمری توسط حاج محمدرضا امینی از تجار مومن و معتبر شهر بنا و بخشی از آن وقف گردیده است.

مسجد جامع کبیر: این مسجد با مناره‌های باشکوه، ایوان‌های رفیع و گچبری‌های نفیس آن از آثار ممتاز دوره‌های اسلامی به شمار می‌رود. قدیم‌ترین بخش مسجد بعد از آثار چهار طاقی ساسانی طاق هارونی است که در زمان هارون‌الرشید در سال 192 هجری قمری ساخته شده است.

مسجد مدرسه صالحیه: این مدرسه در خیابان مولوی قرار دارد و بانی آن جامع ملاصالح برغانی از علمای نامی و مجاهدین مبارز قرن سیزدهم هـ . ق است.

آرامگاه حمدا... مستوفی: بنای آجری آرامگاه این مورخ شهیر عصر ایلخانی متعلق به قرن هشتم هجری قمری است که برج مربع شکل توسط چهار فیل‌پوش به هشت ضلعی تبدیل شده و روی آن گنبد مخروطی شکل قرار گرفته است.

¢ جاذبه‌های طبیعی استان

استان قزوین متشکل از سه منطقه متمایز و مشخص کوهستانی، کوهپایه‌ای و دشتی است و مناطق کوهستانی به صورت کمربندی ناپیوسته‌ای، نواحی شمالی، جنوبی و غربی آن را تحت پوشش خود قرار داده است. مناطق کوهستانی این استان آب موردنیاز اراضی دشتی را تامین می‌کند. این استان دارای آب و هوای مصنوعی در طیف بیابانی، نیمه بیابانی، سرد و معتدل کوهستانی و گرم و نیمه مرطوب است. در مجموع استان قزوین، منطقه‌ای با تنوع آب و هوایی بسیار است و همین مهم از جمله عوامل جذب گردشگران در این ناحیه محسوب می‌شود.

برخی از جاذبه‌های طبیعی استان عبارتند از:

دریاچه اوان در الموت: بزرگترین و زیباترین دریاچه در منطقه قزوین است که به فاصله‌ 75 کیلومتری شهر قزوین در جاده قزوین ـ معلم کلایه قرار گرفته است. این دریاچه با مساحتی کمتر از شش هکتار دارای آب شیرین است.

قله خشچال در الموت: این قلعه را می‌توان از مسیر راه قزوین ـ ‌الموت ـ زواردشت نظاره کرد. برای سیدن به قله مرتفع خشچال از کنار دریاچه، دو مسیر صعود وجود دارد: مسیر اول از طریق راهی است که از بالای دریاچه به طور مستقیم تا قلعه پیش می‌رود و مسیر دوم از درون دره زواردشت تا زیر قله ادامه می‌یابد.

تپه زاغه: این تپه با وسعت حدود 20 هزار مترمربع در 8 کیلومتری شمال شرق دهستان سگزآباد از توابع شهرستان بویین‌زهرا قرار دارد. این تپه به شکل مدور و راس آن کمتر از یک متر از سطح زمین‌های اطراف بالاتر است.

آبگرم یله گنبد: یله گنبد دهی است از دهستان قاقازان بخش ضیاآباد در شهرستان قزوین که در شمال غربی بویین‌زهرا واقع شده که در شمال این ده چشمه‌ای وجود دارد که از دسته آب‌های معدنی بی‌کربناته آهن و گاز دار خیلی گرم می‌باشد.

غار عباس آباد: این غار در 84 کیلومتری قزوین به همدان (بخش آوج) و در ارتفاع 1600 متری از سطح دریا قرار دارد. این غار 180 متر طول و یک تالار بزرگ دارد که به پرتگاه‌ها، چاه‌ها و دهلیزهای متعددی منتهی می‌شود. این غار در گذشته مکانی برای زندگی انسان‌های اولیه بوده است.

منطقه طارم سفلی: این منطقه که در 90 کیلومتری قزوین قرار دارد همچون نگین تمدنی دیلمیان سرزمین کهن قزوین است که با آبشار، غار، دژها، درختان کهنسال و زیتون زار یکی از مناطق بسیار زیبا و گردشگرپذیر است.

آماده‌سازی 32 بنای تاریخی برای ایام نوروز

آن‌طور که مدیرکل میراث فرهنگی استان در گفتگو با خبرنگار ولایت در خصوص آماده‌سازی بناهای تاریخی در ایام نوروز سال 95 می‌گوید گویا 32 بنای تاریخی برای بازدید گردشگران و مسافران ورودی به استان در حال آماده‌سازی می‌باشد که پذیرای علاقه‌مندان خواهد بود.

حضرتی‌ها به برنامه‌های متنوع تدارک دیده شده برای نوروز سال 95 اشاره می‌کند و می‌افزاید: جشنواره‌های سمنوپزان، پرده‌خوانی، شاهنامه‌خوانی، مکتب خوانی، اجرای گلگشت، نقالی، راه‌اندازی و فروشگاه‌های صنایع دستی در بناهای تاریخی از دیگر برنامه‌های تدارک دیده شده می‌باشد.