گوشهگیری و انزواطلبی
- شناسه خبر: 22965
- تاریخ و زمان ارسال: 3 آبان 1402 ساعت 08:00
- بازدید :
ا. امیر دیوانی
مردِ صحبت نیستی از دیدهها مستور باش
از بلا دوری طعمع داری، ز مردم دور باش
«صائب تبریزی»
انزواطلبی نشانههای زیادی دارد. از آن جایی که انزواطلب را یارای آن نیست که مشکلاتش را در عالم واقعیت حل و فصل نماید، به اوهام میافتد و به خیالبافی رو میکند، بیآرمان است و قادر به انجام کنشی نیست یا برای آیندهاش طرحی نمیریزد. از مردم رویگردان بوده و خواهش و تمنا را به منزلهی تحمیل میانگارد و در مقابلش شدیداً پایداری میکند. از این روی، از نظر پیوند با این و آن به تضاد و کشش مبتلا میگردد؛ به خاطر دفاع از حقش به هیچ اقدامی مبادرت نمیورزد و عزلت را بر تلاشورزی ترجیح میدهد.
دلا خو کن به تنهایی که از تنها بلا خیزد
سعادت آن کسی دارد که از تنها بپرهیزد
محدود ساختن کلیهی ابعاد و کوششهای حیات، شرمندگی و سکوت، ناتوانی در ایجاد ارتباط با یاران و مربیان، گریز از تلاشهای اجتماعی و به تعویق انداختن امور، بیحوصلگی و کسالت، یاری نجستن از سایرین به هنگام نیاز در پرداختن به امور، از این شاخه به آن شاخه پریدن، سازگاری با وضع موجود و معترض نبودن به آن، حتی در صورت احساس ناراحتی و نگرانی، حس بیهودگی و بیارزشی داشتن، ابراز وجود نکردن، تقصیر گناهان را به گردن گرفتن، خودداری از رقابت درونگرایی و در خود فرو رفتن، زود گریستن، اکراه سر کلاس رفتن، عدم تمرکز حواس، اختلال در خور و خواب، ناباوری از لحاظ تواناییهای خویشتن، دارای نگرش منفی و بدبینانه نسبت به اطرافیان، مطرح نساختن اشکالات درسی در کلاس و عقبماندگی درسی در میان شاگردان منزوی کاملا دریافت میشود.
اقسام انزواجویی
این حالت ممکن است به اشکال گوناگونی عیان گردد که دارای درجات متفاوتی از شدت و ضعفاند که مهمترینشان به قرار زیر است:
1ـ گوشهگیری اجتماعی
این دسته از افراد در سازگاری اجتماعی شکست خورده، از افت و خیز با مردم میپرهیزند و سرگرمیهای فردی را به مشارکت در امور اجتماعی ترجیح میدهند. اجتماعی نیستند و تربیت اجتماعی ندارند. عمدتاً صرفاً با افراد خانواده و همسالان آشنای خویشتن بازی میکنند و از دیگران دوری میورزند. امکان دارد شرم و خجالت سبب ناتوانی در کسب برخی مهارتها شود.
2ـ لالی انتخابی
حالت کلی و اساسی این نوع اختلال، انزواطلبی در تمامی موقعیتهای اجتماعی (از جمله آموزشگاه) میباشد. بهرغم تسلط در یک زبان محاورهای و سخن گفتن به آن، احتمال دارد این قبیل کودکان با تکان دادن سر و در پارهای موارد توسط نطق و ادای جملههای تکبخشی و کوتاه با همدیگر مرتبط گردند. کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال، کلاً از مهارتهای زبانی عادی برخوردارند، هر چند برخی از ایشان رشد همراه با تاخیر و اختلالاتی در تلفظ را دارند.
علل انزواطلبی
عوامل زیادی همانند جمسانی، روانی، خانوادگی، اجتماعی وتربیتی به گوشهگیری میانجامد. ضعف و نقص جسمی، اختلال در عملکرد غدهی فوق کلیوی، بیماری درازمدت کودک، غم و اندوه شدید و مداوم، احساس گناه، تکبر و غرور بیش از حد، حسادت و انتقامجویی، بیم و ناامنی، بیحوصلگی در ایجاد پیوند سالم با کودکان، شکستها و ناکامیهای پیاپی، نداری و تنگدستی، پذیرفته نشدن در خانه و مدرسه، نابسامانیهای خانوادگی، طلاق، بیپاسخ نهادن پرسشهای کنجکاوانهی کودکان، عدم انگاره (الگوی) اجتماعی در خور، محرومیت از محبت مادری، اعتیاد خانواده، حمایت افراطی کودک توام با چشمپوشی شدید، تبعیض، انتقاد و بهانهگیریهای مداوم و بیجهت والدین و معلمان و عقبماندگی درسی در پیدایش گوشهگیری، تاثیر بسزایی دارند.
راهکارهای عملیاتی و رفتاری
1ـ در جمع دوستان خود شرکت نمایید.
2ـ لطیفه یاد گرفته و در جمع آنان شرکت جویید.
3ـ در فعالیتهای جمعی همچون بازیهای گروهی (فوتبال و …) و اردوها شرکت کنید.
4ـ در اتاق و خوابگاه هیچگاه تنها نباشید و اکثر اوقات در جمع دانشجویان و فعالیتهای گروهی مشارکت نمایید.
5ـ با افراد شادمان زیاد رفت و آمد داشته باشید.
6ـ ورزش صبحگاهی را از یاد نبرید و لااقل به مدت 20 دقیقه ورزش کنید.
7ـ 20 تا 25 نفس عمیق را متناوباً در طول روز از خاطر نبرید و حتما انجام دهید.
8ـ به ورزشهایی چون شنا، کوهنوری، اسبسواری و.. که نشاط آورند مقید باشید. هفتهای دو جلسه شنا و یک مرتبه کوهپیمایی و اسبسواری، بسی مفید و موثر است.
9ـ انار، سیب و به شیرین مصرف کنید.
10ـ گوشت قرمز زیاد مصرف نکنید.
11ـ از ادویههای تند و غلیظ اجتناب نمایید.
12ـ چای کمرنگ مصرف کنید.
13ـ روزی دو یا سه بار پاهای خود را تا قوزک خیس کنید و یا به مدت ده دقیقه در آب خنک قرار دهید.
14ـ روزی دو یا سه بار صورت خود را با آب خنک بشویید.
15ـ از پوشیدن لباسهای تیره رنگ اجتناب کنید و بیشتر لباس با رنگ روشن بپوشید.
16ـ از مطالعهی کتب داستانی نشاطآور و مشتمل بر مطالب شورآفرین غفلت نکنید و از آثار اندوهبار دوری گزینید.
17ـ قرآن بخوانید و دستکم دو نوبت در شبانهروز (صبح و شب) و هر نوبت حداقل چهل آیه.
18ـ از پوشیدن لباس تنگ و چسبان اجتناب کنید.
19ـ در محیط سرسبز و باغ و بوستان (پارک) قدم بزنید و مکان مطالعهی خویش را به این محیطها منتقل سازید.
20ـ تا خواب چشمان شما را پر نکرده است، به رختخواب نروید. به محض بیدار شدن از خواب، رختخواب را ترک کنید. مبادا بیدار در رختخواب به سر برید، حتی چنانچه خواب دید چشمانتان را پر میکند، با مطالعهی کتاب درسی یا کتاب نشاطآور مثبت به استقبال خواب بروید.
21ـ برای 24 ساعت شبانهروز خود (و لحظه لحظه عمر خویش) برنامه از قبل طراحی شده داشته باشید. قبلا برای 24 ساعت آیندهی خود برنامهریزی کنید و بکوشید مطابق همان برنامه عمل کنید. بدون برنامه زندگی نکنید و صبح خود را بدون برنامه آغاز ننماید و طبق آن عمل نمایید. در پایان شب، میزان موفقیت خود را در اجرای برنامهها محاسبه کنید. علت عقب ماندن از برنامه را به دست آورید و در حذف علل مخرب کوشش ورزید. روزبهروز به میزان موفقیت و هماهنگ بودن با برنامه بیفزایید و عیب و نقص برنامهی خود را مرتفع سازید.
22ـ برنامه باید بیشتر بر اساس مواد درسی و زندگی تحصیلی شما تنظیم شود، نه فعالیتهای دیگر.
23ـ درسهای مشکل و سخت و یا درسهایی را که کمتر به آنها رغبت دارید، در ساعات اولیه و نشاط قرار دهید. به مدت 40 روز به راهکارهای شناختی و عملیاتی ارائه شده عمل کنید. (البته بدون خلل و تنبلی) بعد گزارشی را ارائه نمایید تا تاثیر آن را برآورد ساخته و راهکارها را کامل سازیم.
توجه داشته باشید اگر چهل تا پنجاه درصد به راهکارها عمل کنید، انشاءا… تا 60% پیشرفت میکنید، ولی موفقیت صددرصد نیازمند همت عالی و عمل کردن مستمر و دائم به تمام رهنمودهاست.