کمبود یا احتکار خانگی روغن؟!
- شناسه خبر: 61408
- تاریخ و زمان ارسال: 4 تیر 1404 ساعت 02:00
- بازدید :
نگار موحد
پس از حمله موشکی اسرائیل به خاک ایران و افزایش نگرانی‌ها نسبت به احتمال تشدید تنش‌ها، بازار روغن در برخی مناطق کشور از جمله استان قزوین با کمبود موقت مواجه شد؛ این در حالی است که مسئولان استان قزوین ـ یکی از قطب‌های تولید روغن کشور ـ تاکید دارند مشکل اصلی رفتار هیجانی مردم و احتکار خانگی است و تولید همچنان ادامه دارد.
حملات موشکی اسرائیل به داخل ایران و فضای نگران‌کننده سیاسی و اقتصادی، مردم را به خرید و ذخیره بیشتر از مصرف روزانه و هفتگی کالاهای اساسی از جمله روغن و مرغ ترغیب کرده است، این رفتار در حالی است که مسئولان استانی و تولیدکنندگان بارها اعلام کرده‌اند که مشکل کمبود واقعی‌کالا وجود ندارد و تولید به اندازه کافی ادامه دارد.
محمد نوذری استاندار قزوین، در گفت‌وگوی ویژه خبری، با تاکید بر اینکه استان قزوین ۳۰ درصد روغن نباتی کشور را تولید می‌کند، گفت: کمبود واقعی وجود ندارد و نگرانی‌ها بیشتر ناشی از رفتار خرید هیجانی است، خانواده‌ای که مصرف ماهانه‌اش دو لیتر است، وقتی ۲۰ لیتر خرید می‌کند، بازار با کمبود موقت مواجه می‌شود.
وی افزود: استان قزوین علاوه بر روغن نباتی، ۵۰ درصد شیرخشک کشور را تأمین می‌کند و حتی عرضه مرغ در روزهای اخیر بسیار بیشتر از نیاز عادی استان بوده است.
مصاحبه‌های میدانی با مردم نشان می‌دهد که ترس از جنگ، قحطی و کمبود کالا، سبب شده خریدهای غیرمنطقی افزایش یابد.
مردم چه می‌گویند؟
مینا خانه‌دار، که مسئولیت خرید خانه را برعهده دارد در این خصوص می‌گوید: «من واقعاً نگرانم، هر مغازه‌ای رفتم گفتن روغن نداریم یا سهمیه‌ای می‌دن؛ واسه همین وقتی پیدا کردم همه اعضای خانواده را بسیج کردم و در نهایت ۵ تا روغن گرفتم، دیگه نمی‌دونم بعدش چی میشه.»
علیرضا، کارمند بانک که در پی خرید روغن است می‌گوید: «من نمی‌فهمم چرا این‌طوری شد، خودمون روغن تولید میکنیم ولی مردم برای یه بطری روغن باید چند مغازه رو بگردن. به نظرم بعضی‌ها دارن تو خونه‌ها احتکار می‌کنن شاید هم مسئولین دروغ میگن!»
نسرین، معلم بازنشسته، در این خصوص می‌گوید: «ما همیشه خرید یک ماه خود را انجام می‌دهیم اما این بار همان فروشگاه با اینکه من را میشناسه بهم روغن نداد! فروشنده می‌گه چون مردم زیاد می‌خرن، ما هم مجبوریم سهمیه‌ای بدیم. من دوتا پسر مجرد دارم، مصرفمون بالاست، ولی هر بار فقط یه دونه بهم می‌دن. مجبورم چند بار تو هفته برم خرید.»
احمد، فروشنده مواد غذایی کمبود روغن را حس نکرده است و می‌گوید: «ما جنس رو با تأخیر می‌گیریم البته قفسه‌ها را پر میکنیم. چون مردم هجوم میارن، زود تموم میشه. بعدش همه فکر می‌کنن کمبود داریم. واقعیت اینه که تقاضا یهویی چند برابر شده، شاید روغنی که یک ماه خرید میزدم حالا تو سه روز تموم میشه»
ریحانه که دانشجو است، هم می‌گوید: «من تو خوابگاه زندگی می‌کنم. هفته پیش کل فروشگاه‌ها روغن نداشتن، انگار یه مسابقه‌ست که کی زودتر بخره. بعضی بچه‌ها حتی از خونه‌هاشون روغن آوردن!»
خرید هیجانی یا کم‌کاری در توزیع؟
در حالی که آمارها و اظهارات مسئولان نشان از تولید و توزیع گسترده دارند، آنچه در سطح فروشگاه‌ها مشاهده می‌شود، تصویری متفاوت از وضعیت بازار ارائه می‌دهد. البته استاندار قزوین تاکید دارد که دلیل اصلی این کمبود، نه مشکل در تولید و توزیع، بلکه رفتار خرید مردم است: «برخی خریدها اصلاً مربوط به نیاز خانوار نیست، فقط تحت تأثیر جو روانی جامعه صورت می‌گیرد و همین موضوع اختلال ایجاد می‌کند.»
واقعیت چیست؟
از یک سو، آمارهای رسمی از مازاد تولید در استان می‌گویند، از سوی دیگر، قفسه‌های خالی، مردمی نگران، و فروشندگانی که زیر فشار پاسخ‌گویی به مشتریان‌اند.
آیا واقعاً کمبودی وجود ندارد و تنها «رفتار مردم» مشکل‌ساز شده؟ یا ضعف‌هایی در توزیع و اطلاع‌رسانی هم نقش دارد؟
استاندار قزوین گفته است: «در حوزه مرغ هم، تا سه برابر نیاز روزانه استان توزیع شده، اما باز مردم بیشتر می‌خرند. این یعنی اختلال ناشی از نگرانی، نه کمبود واقعی.»
با این‌حال، اعتماد عمومی وقتی ضربه می‌خورد، با آمار بازنمی‌گردد، تجربه مردم چیزی فراتر از نمودار و اعداد است، قفسه‌ای که خالی می‌شود، ذهنی را درگیر می‌کند. ترس از نداری، خرید را چند برابر می‌کند. و آنچه باقی می‌ماند، تناقضی‌ست میان تولید بالا و دست‌های خالی.
کارشناسان تاکید دارند که احتکار خانگی و خرید بیش از حد نیاز، کل زنجیره تامین را دچار اختلال می‌کند و برای حل مشکل باید مردم هوشیار باشند.
در شرایط حساس کنونی، تقویت آرامش روانی و پرهیز از رفتارهای هیجانی مهم‌ترین راهکار برای حفظ توازن بازار است.
مسئولان اعلام می‌کنند که «تولید و توزیع کالاهای اساسی در استان قزوین به‌خوبی ادامه دارد و مردم باید با خرید منطقی و متناسب با نیاز، به هم‌وطنان خود کمک کنند تا بازار پایدار بماند.»
