چرا بعضی‌ها از ترس لذت می‌برند؟
- شناسه خبر: 4222
- تاریخ و زمان ارسال: 18 آبان 1401 ساعت 08:00
- بازدید :
نفیسه کلهر
هرچند قطار شهربازی و ترس از ارتفاع و سرعت هنوز هم از تفریحات مورد علاقه بسیاری است؛ اما این روزها تفریحات جدیدتری مثل «اتاق فرار» هم به بازار آمده. اتاقی که با حل معما و پیدا کردن راه فرار باید از آن خارج شد ولی چاشنی اصلی بازی ترس و هیجانِ این ترس است. به نظر میرسد ترسیدن لذتی دارد که سرمایه‌داران کلان از آن آگاهند و بازارش را هر از گاهی با ایده‌ای جدید گرم می‌کنند.
این روزها روانشناسان هم معتقدند احساس ترس لذتی دارد که افراد را ترغیب به تجربه آن می‌کند.
*
محمدرضا 30 ساله است. او را در حال بیرون آمدن از یکی از اتاق‌های فرار قزوین می‌بینم. در حالی که صورتش از هیجان و کمی خنده پر است. نفس نفس زنان در جواب سوالم که چطور بود؟ می‌گوید: «خیلی خفن. نزدیک بود بمیریم.» او می‌گوید آنقدر این بازی را دوست دارد که حتی برای امتحان اتاق فرارهای دیگر با دوستانش به تهران می‌روند و ترس و هیجان آن را تجربه می‌کنند.
سمیرا با موهای کوتاه در کافه‌ای در وسط شهر از تفریحاتش اینطور می‌گوید: «عاشق فیلم‌های ترسناکم. حتما باید هفته‌ای دو فیلم ترسناک ببینم تا سطح انرژی‌ام برای کار و زندگی بالا باشد.»
و محمدرضا 28 ساله از علاقه‌اش به بازی‌های شهربازی می‌گوید: «مخصوصا آن‌هایی که از ترس قالب تهی کنی. آنقدر جیغ بزنی که صدایت بگیرد.» می‌خندد و ادامه می‌دهد: «البته همه این‌ها با دوستا خوش می‌گذره تنهایی مزه نداره.»
*
لیلا میررضایی؛ روانشناس در گفت‌وگو با ایسنا گفته است: «شاید بعضی از ما حتی از شنیدن نام فیلم و داستان ترسناک یا فکرکردن به سرگرمی‌های دلهره‌آوری مثل زیپ‌لاین، ترن‌هوایی یا رِنجر فراری باشیم، اما اگر چنین تفریحاتی مشتری‌ها و علاقه‌مندان خاص خود را نداشتند، بازار فیلم‌های ترسناک و سرگرمی‌های آمیخته به ترس و هیجان چندان پررونق نبود؛ اما بسیاری از افراد از تماشای صحنه‌های دلهره‌آور در فیلم‌ها، پریدن از ارتفاع، معلق‌ماندن بین آسمان و زمین و در یک کلمه از احساس ترس لذت می‌برند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا روی چرخ‌وفلک بزرگ شهربازی لبریز از لذت هستیم؟ عنوان کرد: ترس احساسی است که مواقع خطر در ما بیدار می‌شود، که باعث مجموعه‌ای از تغییرات روانی شده و این تغییرات روانی به مجموعه‌ای از پاسخ‌های رفتاری منجر می‌شود، واکنش‌های رفتاری ناشی از ترس غیر ارادی هستند و معمولاً شامل یکی از سه حالت ستیز، گریز، فلج و انجماد هستند.
*
سعید از اشتیاقش به ترس امن می‌گوید: «من در کودکی عاشق شهربازی بودم. هیجانش را خیلی دوست داشتم تا اینکه از حوادث شهربازی شنیدم. افتادن از روی ترن هوایی و فلج شدن برای همه عمر سانحه‌ای بود که چند وقت پیش در ایران اتفاق افتاد. از آن موقع ترسم بر هیجان غلبه کرد. یکی دوبار بعد از آن به شهربازی رفتم ولی واقعا لذت نبردم. از آن به بعد تصمیم گرفتم طور دیگری این هیجانم را تخلیه کنم. فیلم‌های ترسناک می‌دیدم و با دوستانم بازی‌های ترسناک می‌کردم اما وحشت داشتم که به شهربازی بروم و سوار وسایل بازی غیر ایمنش شوم. نمی‌دانم بقیه چطور این ریسک را می‌کنند؟»
سعید همینطور از دوستی می‌گوید که ترس از ارتفاع را دوست دارد: «من خودم عاشق کایت سواری هستم. اما مشکل ترس از ارتفاع ندارم. وقتی به کیش رفته بودم دو بار سوار این وسیله شدم. اما دوستی دارم که از ارتفاع وحشت دارد. با این حال همراه من سوار می‌شود و تمام مدت جیغ می‌کشد و لذت می‌برد از این ترس.» او توضیح می‌دهد: «البته شاید ترس ما به حدی نیست که بازدارنده باشد چون من دوستان دیگری هم دارم که ترس از ارتفاعشان آنقدر زیاد است که بالای نردبان هم نمی‌توانند بروند اما دوست من از این ترسش لذت می‌برد.»
روح انگیز اما 60 ساله است. می‌گوید بعضی کارها برایش هیجان و ترس زیادی داشته مثل شترسواری و سوار شدن به چرخ و فلک بزرگ: «هنوز هم وقتی یادم می‌افتد تمام وجودم پر از ترس می‌شود ولی لبخند روی لبم می‌آید.شتر با آن همه تکان تکانهایش موقع نشستن و بلند شدن و آن قدم‌های لرزانش واقعا وحشتناک بود. ولی راضی‌ام که این تجربه را دارم و امتحانش کردم. چرخ و فلک هم همینطور آنقدر بالا رفت که داشتم سکته می‌کردم؛ اما راضی‌ام از اینکه امتحانش کردم.» می‌‌‌‌‌‌پرسم حاضر است دوباره این تجربه را داشته باشد؟ می خندد و می‌گوید: «هرگز!»
به نظر میرسد ترس برای بعضی هم تنها یک بار قابل تحمل است بیشتر از آن تبدیل به شکنجه می‌شود.
میررضایی در پاسخ به این سوال که چطور ممکن است یک فرد به طور هم‌زمان استرس و لذت را تجربه کند؟ عنوان کرد: هر استرسی، استرس منفی نیست، برخی استرس‌ها مثبت و دل‌چسب‌اند و افراد از تجربه چنین استرسی لذت می‌برند.
وی با اشاره به اینکه این نکته را نیز باید در نظر داشت که همه افراد از ترس و ماجراجویی لذت نمی‌برند، تصریح کرد: دوپامین یکی از ناقل‌های عصبی مغز است که نقش مهمی در عملکرد مسیرهای عصبی دارد، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند ارتباط مستقیمی بین میزان دوپامین و تمایل فرد به رفتارهای ماجراجویانه وجود دارد. طبق این شواهد، افرادی که سطح دوپامین در بدن آن‌ها زیاد است، تمایل بیشتری به رفتارهای ماجراجویانه دارند، علاقه به سرگرمی‌های ماجراجویانه و هیجان‌انگیز در دوران جوانی در اوج خود قرار دارد و با گذشت سن از شدت این علاقه کاسته می‌شود.
این روانشناس در پاسخ به این سوال که چرا گاهی از ترس لذت می‌بریم؟ بیان کرد: از جمله دلایل اصلی لذت بردن از ترس می‌توان به اطمینان از امنیت، هیجان، احساس نزدیکی به دیگران، فراموشی موقت درگیری‌ها و دغدغه‌ها، خشنودی و رضایت از خود و کنجکاوی اشاره کرد.
