چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو در مسیر هوشمندسازی شهر قزوین
- شناسه خبر: 46126
- تاریخ و زمان ارسال: 9 آبان 1403 ساعت 07:27
- بازدید :
نگار موحد
در سال‌های اخیر، تلاش برای تحقق شهر هوشمند در قزوین سرعت گرفته است. برگزاری دوره‌های تخصصی و تاسیس مرکز آموزشی شهر هوشمند در سطح استان و همچنین حرکت شهرداری به سمت خدمات الکترونیکی، بخشی از این اقدامات محسوب می‌شود. اما آیا این گام‌های اولیه، به واقع پاسخگوی نیازهای شهروندان و دستگاه‌های اجرایی خواهد بود یا هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به آرمان‌های شهر هوشمند داریم؟
فاصله از استانداردهای جهانی
در مقایسه با شاخص‌های جهانی، به نظر می‌رسد شهرهای ایران، از جمله قزوین، همچنان در مراحل ابتدایی هوشمندسازی قرار دارند. اگرچه اقدامات اولیه‌ای در حوزه زیرساخت‌ها و شبکه‌های مخابراتی صورت گرفته، اما هنوز خلأهای قابل‌توجهی در زمینه برنامه‌ریزی جامع و شفافیت در ارائه اطلاعات وجود دارد.
نبود شفافیت در برنامه‌های شهر هوشمند و عدم اطلاع‌رسانی کافی به شهروندان در مورد برنامه زمان‌بندی و اهداف، نشان‌دهنده نیاز به دقت و برنامه‌ریزی بیشتر در این زمینه است.
فقدان نیروهای متخصص و بستر فرهنگی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در مسیر هوشمندسازی، کمبود نیروی متخصص و دانش کافی عمومی است. به گفته محمدرضا نصرآبادی، مدیر مخابرات منطقه قزوین، مشکلاتی مانند نبود افراد متخصص و همچنین آگاهی ناکافی عمومی از تکنولوژی‌های نوین، از موانع مهمی هستند که مسیر هوشمندسازی شهر را دشوار می‌کنند.
تلاش‌های مخابرات قزوین برای تحقق شهر هوشمند
نصرآبادی می‌گوید: این شرکت با راه‌اندازی مرکز آموزش تخصصی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به تربیت متخصصان و مشاوره در راستای پر کردن خلأهای موجود در این زمینه می‌پردازد.
وی اضافه می‌کند: با اجرای طرح شهر هوشمند، مخابرات قزوین تلاش می‌کند تا توسعه اقتصاد دیجیتال را تسریع بخشد، هرچند با کمبود متخصصان و آموزش‌های لازم مواجه است.
نصرآبادی همچنین از برگزاری دوره‌ها و همایش‌های آموزشی برای دستگاه‌های اجرایی، شهرداری قزوین و کارکنان مخابرات خبر می‌دهد و هدف این برنامه‌ها را حرکت به سمت شهروند دیجیتال و تبیین قوانین مرتبط با فناوری عنوان می‌کند.
مدیر مخابرات قزوین در پایان از تمامی صاحب‌نظران و اساتید دعوت کرد تا در این مأموریت مهم مشارکت داشته و به هوشمندسازی قزوین کمک کنند.
خدمات هوشمندسازی در شهر قزوین
سید محمد علمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری قزوین، به‌تازگی خدمات هوشمندسازی این شهر را تشریح کرده و بر اهمیت سیستم یکپارچه شهرسازی تأکید کرده است.
وی بیان می‌کند: این سیستم از سال ۱۳۸۷ راه‌اندازی شده و در سال‌های اخیر به‌طور مداوم در حال ارتقا و ارائه خدمات به شهروندان بوده است. از سال گذشته، شهرداری در تلاش است تا خدمات غیرحضوری را به‌طور گسترده‌تری ارائه دهد.
علمی ادامه می‌دهد: یکی از موضوعات کلیدی در نظام هوشمندسازی، اعلام ضوابط است. بدین ترتیب، مالکان بدون نیاز به حضور در شهرداری قادر خواهند بود از آخرین وضعیت ملک خود مطلع شوند. اطلاعاتی نظیر کاربری پلاک، ضوابط ساخت و ساز، میزان بدهی عوارض نوسازی و پسماند، امکان درخواست نقل و انتقال، اخذ استعلام بانک، ارتباط با دستگاه‌های متولی و همچنین صدور پروانه ساختمانی در دسترس آن‌ها قرار خواهد گرفت. این تغییرات نه تنها فرایندها را تسهیل می‌کند بلکه به افزایش شفافیت اطلاعات نیز کمک می‌کند.
معاون شهردار بیان می‌کند: این خدمات به مالکان این امکان را می‌دهد که درخواست‌های خود را مرحله به مرحله از طریق پیامک پیگیری کنند.
علمی تأکید می‌کند: هدف از این اقدام، حذف فیزیکی پرونده‌ها در کمیسیون‌های مختلف مانند ماده ۱۰۰ و ماده ۵ است و نشان‌دهنده عزم شهرداری در پیشبرد اهداف هوشمندسازی است.
وی در ادامه می‌گوید: در حال حاضر، مرحله درخواست نقل و انتقال و اخذ استعلامات به پایان رسیده و شهروندان می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در شهرداری، این خدمات را از طریق پورتال مربوطه انجام دهند. صدور پروانه ساختمانی و ارتباط با دستگاه‌های متولی نیز به‌زودی به این خدمات اضافه خواهد شد.
این اقدامات به‌طور کلی نشان‌دهنده پیشرفت قزوین در راستای تبدیل شدن به یک شهر هوشمند است. با این حال، موفقیت این سیستم‌ها نیازمند فرهنگ‌سازی و آگاهی شهروندان در استفاده از این خدمات جدید خواهد بود. افزایش دسترسی و شفافیت در ارائه خدمات شهری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش رضایتمندی آنان کمک کند.
تحلیل وضعیت هوشمندسازی قزوین
تحقق شهرهای هوشمند، به‌عنوان یکی از اهداف کلیدی در توسعه شهری، نیازمند زیرساخت‌های مناسب، فناوری‌های پیشرفته و مشارکت فعال شهروندان است. قزوین، که در سال‌های اخیر گام‌هایی در راستای هوشمندسازی برداشته، با چالش‌های متعددی در این زمینه مواجه است.
در ابتدا، باید توجه داشت که هوشمندسازی قزوین از سال‌ها پیش در محافل مدیریتی مطرح بوده، اما اقدام جدی و مؤثری تا سال ۱۴۰۱ با راه‌اندازی دبیرخانه شهر هوشمند در شهرداری، انجام نشده است. این دبیرخانه که وظیفه هماهنگی و پیگیری مصوبات شورای راهبردی را دارد، نتوانسته اطلاعات شفاف و عملیاتی در اختیار شهروندان قرار دهد. پرتال این دبیرخانه، بیشتر به تعاریف آکادمیک و کلیات محدود شده و فاقد برنامه زمان‌بندی مشخص یا سیاست‌های توسعه‌ای برای هر بخش است.
این فقدان شفافیت نه تنها اعتماد شهروندان را کاهش می‌دهد، بلکه مانع از مشارکت فعال آن‌ها در فرآیند هوشمندسازی می‌شود.
از سوی دیگر، هماهنگی بین دستگاه‌های متولی یکی از عوامل حیاتی در تحقق شهر هوشمند است. ناهماهنگی بین نهادها و عدم ایجاد ساختار مدیریتی یکپارچه، چالش‌های جدی در مسیر هوشمندسازی قزوین ایجاد کرده است. به علاوه، توسعه فرهنگی و بسترسازی اجتماعی برای پذیرش فناوری‌های جدید امری ضروری است. نهادهای فرهنگی، آموزشی و حوزوی باید در این زمینه فعال شوند و با فرهنگ‌سازی مناسب، آگاهی شهروندان را افزایش دهند.
نکته دیگری که باید مدنظر قرار گیرد، مشارکت شهروندان در فرآیند تصمیم‌سازی و ایده‌پردازی است. استفاده از ایده‌ها و نظرات مردم، به‌ویژه از طریق برگزاری مسابقات ایده و استارتاپ‌ها، می‌تواند به توسعه و بهبود پروژه‌های هوشمند کمک کند و به نوعی شهروندان را به‌عنوان ذینفعان اصلی در فرآیند هوشمندسازی معرفی کند.
هوشمندسازی قزوین یک پروژه چند بعدی است که نیازمند هم‌افزایی بین فناوری‌های نوین، فرهنگ‌سازی، مشارکت شهروندان و مدیریت یکپارچه شهری است. اگر این الزامات برآورده شوند، قزوین می‌تواند به سمتی حرکت کند که نه‌تنها به‌عنوان یک شهر هوشمند شناخته شود، بلکه کیفیت زندگی شهروندان را به طرز قابل توجهی بهبود بخشد.
در نهایت، قزوین به سمت حرکت به‌سوی یک شهر هوشمند در حال پیشرفت است، جایی که فناوری و خدمات شهری به‌طور هم‌زمان با یکدیگر هم‌راستا شده و به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کنند.
