چالشهایی پیرامون فرهنگ عمومی در قزوین
- شناسه خبر: 30968
- تاریخ و زمان ارسال: 5 اسفند 1402 ساعت 07:40
- بازدید :
آرش صالحی- فرهنگ عمومی به عنوان حیطهای از فرهنگ تعریف میشود که رابطهای مستقیم با عموم مردم دارد و یکی از مصادیق امروز فرهنگ عمومی را میتوان فرهنگ ترافیک یا فرهنگ برخورد با مسائل زیستمحیطی دانست که به هر حال در قزوین با سطح مطلوب فاصله زیادی ندارد. پرداختن به فرهنگ عمومی از آن جهت بسیار مهم جلوه میکند که بدانیم رفتارهای فرهنگی مردم در سطح جامعه تابعی از وضعیت اقتصادی و بازخورد تولیدات فرهنگی و هنری است که اوج برهمکنش این دو حوزه را در موضوع فرهنگی عمومی یا فرهنگ عامه نمایان میکند. قزوین به خاطر پیشینه طولانی تاریخی و تمدنیاش همواره یکی از نقاط فرهنگخیز ایران به حساب آمده و همین نکته ایجاب میکند که نگاه جدیتری به حوزه فرهنگ عمومی استان بیاندازیم و ببینیم که این بخش با چه کمبودهایی دست به گریبان است. از جمله این چالشها شاید عدم بهکارگیری کارشناسان فرهنگی واقعی و متخصص و مسئولمحور شدن جلسات شورای فرهنگ عمومی باشد که این روزها بیشتر پشت درهای بسته برگزار میشود.
آموزش؛ عامل تعیین کننده
یک متخصص روانشناسی در گفتوگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه توسعه اقتصادی بدون توسعه فرهنگی امکانپذیر نیست، گفت: اگر بخواهیم کشورهای توسعهیافته را از کشورهای در حال توسعه متمایز کنیم، مهمترین ابزار متمایزکننده در این زمینه، چیزی جز شاخصههای فرهنگ عمومی نیست.
مجتبی امیریمجد رسانههای جمعی استان را آشکارگر و منتقلکننده دیدگاههای فرهنگی مردم استان عنوان کرد و افزود: امروز، اگر ۲ تا آجر را بدون اخذ مجوزهای لازم روی هم بگذاریم، ماموران شهرداری بلافاصله سر میرسند و خرابش میکنند؛ در حالی که هر چه در امور فرهنگی ضعیف عمل میکنیم، مورد نظارت خاصی قرار نمیگیریم.
وی تعیینکنندهترین عامل در توسعه فرهنگی جامعه را امر آموزش دانست و ادامه داد: به جای آموزشهای فرهنگی درست، بیشتر دنبال درمان هستیم که خیلی هزینهبر و ناکارآمد است و با رهاکردن امر پیشگیری، میخواهیم مشکلات فرهنگی را یکی یکی و نه از اساس، حل کنیم.
پژوهشهای آسیبشناسانه
این روانشناس، فراهم کردن زیرساختهای فرهنگی با تکیه بر نگاه آموزشی را از راهکارهای توسعه فرهنگ عمومی در استان دانست و گفت: پیشنهادم این است که وضعیت فرهنگی موجود استان با پژوهشهای دقیق علمی و جامع دانشگاهی سنجیده شود و در مرحله بعد، بر پایه این پژوهشها، مداخلات کارآمدی در نظر گرفته شوند.
امیریمجد با تاکید بر پایش نتایج حاصل از اجرای برنامههای فرهنگی بیان کرد: نیاز به تفریحات فرهنگی، موردی است که اغلب نادیده گرفته شده و به چشم یک امر غیرضروری به آن نگاه میشود؛ در حالی که اگر نیازهای فرهنگی تامین شود، از بسیاری آسیبهای اجتماعی که هزینههای زیادی را بر دوش استان میگذارند، اجتناب خواهد شد.
اصل اول؛ اعتماد
یک فعال فرهنگی، بر تعامل بیشتر نهادهای فرهنگی استان تاکید کرد و گفت: اعتمادسازی بههم، اولین گام برای موفقیت در بخش فرهنگ است که در وهله نخست، باید نهادهای فرهنگی به همدیگر اعتماد کند و سپس، این اعتماد را بین خود و مردم استان هم به وجود بیاورند.
حجتالاسلام محمد حیدری، برگزاری نشستهای تبادل نظر بین سازمانهای فرهنگی را از ضرورتهای این عرصه عنوان و اضافه کرد: مطابق سیاستهای کلی کشور، باید بسیاری از تصدی گریهای بخش فرهنگی در استان قزوین به بخش خصوصی سپرده شود.
وی نبود اطلاعرسانی موثر به مردم را از جمله مشکلات دستگاههای فرهنگی استان دانست و ادامه داد: به طور مثال، اکثر قریب به اتفاق هم استانیها نمیدانند که میزان نشر کتاب، تولید فیلم و تئاتر، در این سالها چه قدر بوده یا وضعیت کتابخانههای عمومی استان به چه شکلی است.
مخاطبشناسی؛ حلقه مفقوده
یکی از فعالان مطبوعاتی «مخاطبشناسی» را حلقه مفقود برنامهریزی فرهنگی در استان دانست و گفت: متاسفانه برنامههایی که در حوزه فرهنگ عمومی اتفاق میافتند، شکل دستوری و از بالا به پایین دارند و مسئولان باید در نظر داشته باشند که اجرای دستوری صرف نتیجه عکس میدهد.
محمد زحمتکش با بیان اینکه نباید در مسائل فرهنگی، پدرسالارانه عمل کنیم، اضافه کرد: یکی از آسیبهایی که در حوزه فرهنگ عمومی با آن مواجهایم، این است که گفتمانسازی فرهنگی، به مدیران رده بالای استان مانند: استاندار و مدیران کل محدود شده و لازم است که بخشهای مردمی هم در این زمینه ورود کنند.
شتابزده عمل نکنیم
این روزنامهنگار قزوینی با یادآوری اینکه کنشهای فرهنگی زمانبر هستند، عنوان کرد: برخی اوقات میبینیم که بعضی از مسئولان در حوزه فرهنگ عمومی شتابزده و عجول عمل میکنند و نگاهی مکانیکی دارند. اگر کار فرهنگی میکنیم، باید آگاه باشیم که نتایج آن اگرچه دیر به بار مینشیند، اما پایدار خواهند بود.
زحمتکش با تاکید بر لزوم بهروزرسانی گفتمانهای فرهنگی ادامه داد: اگر از یک گفتمان فرهنگی مشخص زیاد استفاده کنیم، بیاینکه روزآمدش کنیم، کمکم برش خود را از دست میدهد و ضرورت دارد برای اصلاح و بهینهسازی گفتمانهای مفید فرهنگی اندیشه انتقادی داشته باشیم و مدام تولید فکر کنیم.
پرهیز از خوددرمانی فرهنگی
یک پژوهشگر اجتماعی با ذکر اینکه باید در حوزه فرهنگ، از خوددرمانی بپرهیزیم، گفت: پیشنهاد میکنم برای همفکری کردن نخبگان فرهنگی و هنری قزوین «مجمع همفکری فرهنگ استان» را تشکیل دهیم و نشستهای تخصصی نظاممندی را در آن برپا کنیم که دستور هر جلسه از ابتدا مشخص باشد و بدانیم که روی کدام موضوع میخواهیم تمرکز کنیم.
سعید فلاحصفری لزوم بیان مصادیق عینی سبک زندگی ایرانی و اسلامی را یادآور شد و اضافه کرد: برای عملیاتی کردن این الگو، باید این مصادیق را در قالب مجموعهای مدون و بستههای فرهنگی، در اختیار شهروندان قرار دهیم تا برای زندگی بهتر در خانه، اجتماع و محل کار، از آنها بهره بگیرند.
وی با بیان اینکه رسالت علمی پیشبرد امور فرهنگی بر عهده اندیشمندان و بخش عملی آن بر عهده دولتمردان است، ادامه داد: مردم در این میان نباید نظارهگر محض باشند، بلکه باید نظارت کنند و البته ضمانت توسعهبخش بودن فرهنگ عمومی، باز هم به عهده امرا و حاکمان مربوطه است.
پیوستهای فرهنگی طرحهای عمرانی اجرا شوند
این فعال فرهنگی با تاکید بر ضرورت معرفی موسسات فرهنگی، مطالعاتی و هنری به دستگاههای اجرایی استان، بیان کرد: کارهای فرهنگی باید به تدریج به بخش غیردولتی واگذار شوند و برنامههای فرهنگی زمانی با موفقیت اجرا میشوند که از کمترین وابستگی به دولت برخوردار باشند.
صفری با اشاره به اینکه نباید در کار فرهنگی به دنبال سود مالی بود، گفت: طبق قوانینی که پیشتر تصویب شده بودند، قرار بود، کلیه طرحهای عمرانی استان دارای پیوست فرهنگی باشند که متاسفانه این پیوست، در پروژههای مسکن مهر استان دیده نشده و این موضوع میتواند در آینده هزینههای زیادی را به جامعه و دولت تحمیل کند.
ایجاد خانههای فرهنگ در محلات
یک فرهنگی بازنشسته با طرح این پیشنهاد که باید پژوهشهای جامعی درباره رفتارهای فرهنگی مردم استان انجام شود، تصریح کرد: پیشنهادم این است که ابتدا بفهمیم چه بودهایم، امروز در چه اوضاع و احوال فرهنگی قرار داریم و بعد بیاییم در مورد وضع فرهنگ عمومی صحبت کنیم و راه حلهای خودمان را عرضه کنیم.
رحیم جهانی با ذکر اینکه باید نهادهای غیردولتی و سازمانهای مردم نهاد فرهنگی استان را گسترش دهیم، افزود: یکی از راهگشاترین کارها این است که تلاش کنیم در محلات، خانههای فرهنگ به وجود بیاوریم و با تشکیل شورای فرهنگ محله با محوریت مساجد، از شیوع برخی بیماریهای فرهنگی جلوگیری کنیم.
وی با بیان اینکه مدیران فرهنگی باید وحدت رویه داشته باشند، ادامه داد: نباید مسائل فرهنگی را سیاسی کنیم و مسئولان استان باید کوشش کنند تا حد ممکن، بودجههای فرهنگی را بین مناطق مختلف استان درست توزیع کنند و از کسانی که توانمندی دارند، به خوبی بهره بگیرند.
فرهنگ عمومی دستوری نیست
با توجه به نزدیک شدن به ایام نوروز و شلوغ شدن بازارها و اماکن عمومی که بزرگترین چالش آن در حوزه ترافیک و تعاملات اداری پایان سال نمایان میشود، پرداختن به فرهنگ عمومی میتواند جلوی بسیاری از تنشهای اجتماعی و نزاعهای احتمالی را بگیرد، به شرطی که اصولا مدیران استانی بدانند فرهنگ عمومی چیست و تابع چه سیاستها و متغیرهایی است و به این نکته ایمان پیدا کنند که فرهنگ عمومی هم مانند اقتصاد و سایر حوزههای انسانمحور دستوربردار نیست.
