پنج تصور اشتباه درباره دوران پیری

ترجمه: ا. امیردیوانی

ما عمدتا در این اندیشه‌ایم که با گام نهادن به دوره سالخوردگی به اقسام امراض و دردهای معضلی دچار شده‌ایم در حالی که دیدگاه کارشناسان به مورد دیگری دلالت دارد. پژوهندگان استرالیایی ضمن بررسی صدها زن 20ـ 67 ساله دریافته‌اند که میزان بافت عضلانی و غضروفی در بین بانوانی که دست‌کم ماهیانه 2 یا 3 دفعه و هر مرتبه تقریبا 20 دقیقه به ورزش مدام رو می‌کنند به مراتب فزون‌تر از سایر خانم‌هاست و همین امر موجب کاهش امکان ابتلا به آرتروز در عهد پیروزی است. ولی نظرات ناصحیح درباره دوران سالمندی بیش از یک مورد است که ذیلا به توصیف برخی از آنها می‌پردازیم.

1ـ سالخوردگی مساوی است با پوکی استخوان

تنها مرگ و نیستی است که نمی‌شود درباره رخدادش شک کرد. پس هرچند پوکی استخوان در زمره امراض متداول در پیری است، لیکن مشکلی نیست که نشود از ابتلا به آن جلوگیری کرد. پژوهش جالبی که روی بانوان سالخورده صورت گرفته، حاکی از آن است که صرفا 56 درصد آنان دچار پوکی استخوان بوده‌اند و بیماری این 56 درصد نیز از 86 سالگی به بعد تشخیص داده شده است. نتیجه تحقیقات نشان داد که 44 درصد سالمندان کلا فاقد پوکی استخوان بودند و 56 درصدشان هم از 86 سالگی به بعد به این ناخوشی گرفتار شده‌اند. متخصصان آمریکایی بر این باورند که برنامه غذایی سالم و غنی از اقسام میوه‌ها، سبزی‌ها و بی‌تردید مصرف لبنیات کم‌چرب همراه با ورزش ممکن است به نحو بارزی امکان درگیری با پوکی استخوان را در زمان پیری بکاهد.

2ـ سالمندی مساوی است با قطع میل جنسی

کاهش تمایلات جنسی به عوامل متعددی مثل استفاده از داروهای کاهنده پرفشاری خون، امراض قلبی، مرض قند و افسردگی مرتبط است. چون بهره‌مندی اینگونه داروها در دوره سالمندی خیلی رواج دارد، خیل عظیمی از مردم کم شدن میل جنسی حاصل از کاربرد داروهای گوناگون را به پیر شدن خود نسبت می‌دهند! پیامدهای مطالعات می‌نمایانند تقلیل تمایل جنسی طبق معمول از 75 سالگی به بعد رخ می‌نماید. با این همه، اگر فرد بتواند تا پایان زندگی از روابط زناشویی برخوردار شود، میسر است به شرط اینکه قادر باشد زندگی سالمی داشته باشد.

3ـ سالخوردگی برابر است با تقلیل خلاقیت

پیروزی لزوما مفهوم از کف دادن توان خلاقیت مردم نیست. اساسا از جمله بیشترین فواید پیر شدن، خلاقیت و ایده‌های جدیدی است که به سبب تجارب فراوان زندگی در پندار سالمندان جای می‌گیرد. بر اساس بررسی به عمل آمده در دانشگاه جورج واشنگتن، سالخوردگانی که عوض انزوا و عزلت‌طلبی در کلاس‌های گوناگون گروهی شرکت می‌کنند، نسبت به دیگران، از سلامت جسمی، روحی و خلاقیت فزون‌تری بهره‌مندند. حتی برپایی گروه و دوره‌های دوستانه بین ایشان نیز احتمال دارد آنها را از شر تنهایی و از دست دادن خلاقیتشان محفوظ دارد.

4ـ سالمندی مساوی است با کاهش اندازه مغز

این باور با بررسی نتایج تحقیقات رواج یافت که «هیپوکامپ» (جزیی از مغز که وظیفه‌اش مهار حافظه است) مغز پیران از هیپوکامپ مغز جوان‌ترها کوچک‌تر است. لکن بعدها دکتر لوژین و همکارانش ثابت کردند با افزایش طول عمر، فشارهای عصبی فشار روانی (استرس) نیز فزون‌تر می‌شود. در نتیجه می‌توان کوچک شدن هیپوکامپ‌شان را بدین عوامل مرتبط دانست، نه به پیر شدن آنان. وی جهت اثبات این ادعای خویش، مغز 177 تن از اشخاص 18 ـ 85 ساله را مطالعه و ثابت کرد که هیپوکامپ 25 درصد از افراد 8 ـ 22 ساله به میزان هیپوکامپ افراد 60 تا 75 ساله است. این پندار اشتباه که رشد مغزی از دهه سوم زندگی متوقف می‌گردد و هم از دهه 1990 ـ زمانی که دانشمندان هیچگونه نظر آماری به مغز سالمندان نداشتند ـ رواج یافت، ولی خوشبختانه تحقیقات جدید می‌نمایانند تا زمانی که از مغزتان کار بکشید، رشد مغزی در شما رخ می‌دهد، یعنی چنانچه به حل جدول پازل یا به حافظه سپردن روزانه واژه‌هایی به زبان دوم خو بگیرید، می‌توانید از متوقف نشدن رشد مغزی و به تاخیر افتادن ابتلا به خردسودگی (زوال عقل) یا آلزایمر در خودتان مطمئن شوید.

5ـ سالخوردگی برابر است با بدخلقی و ناراحتی

پژوهشی که اخیرا متخصصان آلمانی روی افزون بر 200 فرد سالمند انجام داده‌اند، نشان می‌دهد 71 درصد سالمندان باوجود داشتن مشکلات جسمانی و روانی بسیار، شادمان هستند و نیمی از آنها نیز مدعی‌اند که خوشحالی و لحظات لذت‌بخش حیاتشان به اندازه فرحشان در دوران جوانی است. جالب اینکه 70 درصد اینان را یارای آن بود که به راحتی به موضوعات پیش پا افتاده هم بخندند و نهایت لذت را از زندگی خویش ببرند. پس معلوم می‌شود سالمندی کوچک‌ترین منافاتی با نشاط و تلذذ از حیات ندارد. دیگر اینکه بهتر است به جای اینکه به خاطر داشتن ژن سفیدی موی زودرس، یائسگی بی‌هنگام، ریزش موی غیرمترقبه یا پیری پوست ناگهانی شکوه کنید، با تغذیه سالم و برخورداری از فعالیت‌های جسمی روزانه، چونی (کیفیت) و چندی (کمیت) زندگی خویشتن را بهبود بخشید.

منبع: نشریه ماهانه Readers Digest