وقتی زبان آمارها را نمی‌فهمیم!

وحید حاج سعیدی

کنکور امسال با همه حواشی و فراز و فرودهایی که داشت به خیر و خوشی پایان یافت و مافیای کنکور قاطعانه ثابت کرد نه تنها قرار نیست، بساط کنکور جمع شود، بلکه در سال دو بار برگزار خواهد شد! صرف نظر از حواشی کنکور در بحث لو رفتن سوالات، تقلب و تخلف در آزمون، اشتیاق نفرات برتر به مهاجرت، نحوه تاثیر معدل و … آنچه که در این بین مغفول مانده، ارزیابی و تجزیه و تحلیل آمار پذیرفته‌شدگان کنکور امسال است که بیانگر میزان و نحوه تحقق عدالت آموزشی در جامعه است. آماری که نشان می‌دهد مدارس دولتی در رقابت کنکور دستشان خالی است و از 40 نفر برتر کنکور امسال، تنها سه نفر، تحصیلکرده مدارس دولتی‌ بودند و سهم دولتی‌ها در این میان فقط هشت درصد بوده است. البته این همه داستان نیست و یک‌سوم رتبه‌های برتر کنکور تهرانی هستند و ظاهرا داوطلبان دور از پایتخت و زعم دوستان پایتخت‌نشین، شهرستانی‌ها عمدتا شانس چندانی برای رسیدن به رتبه‌های برتر ندارند؛ به‌طوری که از بین 40 نفر برتر، 13 نفرشان از تهران بودند؛ یعنی عملا 5/32 درصد برترین‌های امسال را تهرانی‌ها تشکیل داده‌اند. جایگاه دوم هم به اصفهانی‌ها می‌رسد که چهار نفر یا به عبارت دیگر 10 درصد از برترین‌ها از این خطه کشور بودند. 5/7 درصد از برترین‌ها هم یزدی بودند.

هر چند تجزیه و تحلیل آمار نیاز به دانش تخصصی دارد ولی اگر مختصری سواد اکابری هم داشته باشیم درمی‌یابیم آمارها در این رویداد صادقانه و خیلی همه فهم به ما هشدار می‌دهند، کسب رتبه‌های برتر کنکور و به تبع آن قبولی در دانشگاه‌های مطرح کشور، مختص دانش‌آموزان مدارس خاص و تحصیلکرده در شهرهای بزرگ است! یادمان باشد صداقت، اولین شاخصه آمار است و آمارها عهد اخوت با هیچ دولت، رئیس‌جمهور، وزیر، جناحی نبسته و نخواهند بست. آنها شفافیت و صداقت در عملکردشان را فدای هیچ دورهمی و رفاقتی نمی‌کنند. آمارها یک سری اعداد و ارقام امنیتی و محرمانه نیستند. آمارها چه مثبت و چه منفی، نتیجه عملکرد ما هستند و برای برقراری توازن و ثبات در جامعه باید به آنها پناه برد نه اینکه آنها را در پستوی خانه نهان کرد. آنها سرمایه ملی و مبنای مدیریت‌اند. اساس مفاهمه و زبان گویای کف جامعه‌اند. باید با آمارها آشتی کنیم و آنها را همانطور که هستند بپذیریم. آنها هیچ خصومتی با ما ندارند و تنها چیزی که در الگوریتم آنها نمی‌گنجد اغراق یا سیاه‌نمایی و بزرگنمایی است و هر مقوله را آنطور که هست می‌نمایانند! سعی کنیم زبانشان را بفهمیم و برای بهبود اوضاع آموزش کشور، به زبان رسمی آمارها مسلط شویم. شاید فردا دیر باشد.