همه محققان تاریخ قزوین نیازمند کتاب «مینودر» هستند

به گزاش ولایت، شب «محمدعلی گلریز»، مولف و محقق برجسته تاریخ قزوین و نویسنده کتاب «مینودر» به همت انجمن ملی تاریخ شعبه قزوین برگزار شد.

نصرا… پورمحمدی املشی عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در این نشست که مورخ یکم بهمن ماه سال جاری برگزار شد، گفت: به دلیل روحیه پرسشگری که دارم وقتی به قزوین آمدم، شروع کردم به جست‌وجو در مورد فرهنگ، پیشینه و تاریخ قزوین. کتاب «مینودر» که توسط مرحوم گلریز تالیف شده است دریچه ورود من به تاریخ قزوین بود.

این استاد دانشگاه بیان کرد: متاسفانه باید بگویم باوجود اهمیت شخصیت و جایگاه گلریز در تاریخ‌نگاری، با موضوعی به نام گلریز گریزی در قزوین مواجه‌ایم. اگر دقت کنید متوجه می‌شوید همه محققانی که در مورد تاریخ قزوین پژوهش کرده‌اند از کتاب «مینودر» بهره‌ برده‌اند ولی کمتر کسی شخصیت و اهمیت کار مرحوم گلریز و کتاب «مینودر» را مورد تحقیق قرار داده است.

وی تشریح کرد: وقتی کتاب «مینودر» را مورد مطالعه هدفمند قرار دادم، متوجه شدم که گلریز نظامی بوده است. این موضوع باعث شده که شخصیت او در جامعه امروز ما مورد غفلت قرار بگیرد. نکته حائز اهمیت دیگر این است که مرحوم گلریز در چند مورد که در کتاب مینودر قید شده، حاکم وقت را مورد احترام قرار داده است. ما نباید این موضوع را یک نقص بدانیم زیرا مرحوم گلریز این کار را به دلیل اقتضای زمان انجام داده است.

املشی بیان کرد: گلریز با مورخین و محققین بزرگی از جمله وحید دستگردی، علامه قزوینی و علامه دهخدا در ارتباط بوده و امروز این محققین کمتر مورد توجه هستند و این موضوع عامل دیگری است که سبب شده گلریز بیشتر به فراموشی سپرده شود.

وی افزود: ارتباط گلریز با مورخان و محققان نامداری مانند علامه دهخدا و علامه قزوینی بیانگر اعتبار و جایگاه ارزنده او در آن زمان و حتی امروز است.

املشی اذعان کرد: من کتاب «التدوین» رافعی، «تاریخ گزیده» حمدا… مستوفی، «سرزمین قزوین» ورجاوند و بسیاری از آثار صاحب نظران معاصر را مطالعه کردم؛ بر این باورم که سه تاریخدان، تاریخ قزوین را در یک ردیف معرفی کرده‌اند. کتاب «التدوین» رافعی قزوینی، «تاریخ گزیده» حمدا… مستوفی و «مینودر» مرحوم گلریز؛ این سه اثر در یک راستا نوشته شده و هر سه متاثر از تاریخ‌نویسی رافعی هستند.

املشی اضافه کرد: باید بپذیریم از حیث سنت، کتاب گلریز متاثر از کتاب حمدا… مستوفی و متاخر از خط نگارش التدوین رافعی است. ولی کتاب «مینودر» در نوع خود حلقه ارتباط تاریخ‌نگاری سنتی و مدرن در ایران است. همزمان با کتاب «مینودر» کتب تواریخ در گیلان، جنوب، نیشاپور و… نوشته شده ولی به نظر من از نظر پرداختن به تاریخ محلی، محتوا، متن و جامعیت، کتابی به سترگی «مینودر» که مطابق با زمانه خود باشد نداریم.

وی گفت: کاری که گلریز برای تاریخ قزوین انجام داده هیچ نهادی در یک صد ساله اخیر نتوانسته انجام دهد. این کتاب پشتوانه فرهنگی و تاریخی جوانان قزوین است. گرچه بعد از مرحوم گلریز چندین کتاب تالیف شد ولی هرگز به جایگاه کتاب «مینودر» نرسید.