نگین تراش‌نخورده شیلات قزوین
- شناسه خبر: 36368
- تاریخ و زمان ارسال: 13 خرداد 1403 ساعت 07:30
- بازدید :
آرش صالحی ـ در نخستین روزهای شهریورماه پارسال بود که نخستین پایانه صادراتی ماهیان زینتی و همچنین بزرگترین زنجیره ارزش صنعت آکواریوم و ماهیان زینتی در استان قزوین افتتاح شد. اتفاقی که نوید ایجاد یک بازار صادراتی بزرگ برای استان را می‌داد و قزوین را به ردیف قطب‌های صنعت شیلات و آبزی‌پروری نزدیک‌تر کرد. با این‌حال مدیریت اقتصادی استان ما با وجود برخورداری از کارشناسان زبده و توانمند به ویژه در حوزه مدیریت شیلات و آبزی‌پروری جهاد کشاورزی اما همچنان با نوعی بی‌اعتنایی به این بخش نگاه می‌کند و گاهی‌اوقات این‌طور به نظر می‌رسد که اگر در حوزه‌ای مانند آبزی‌پروری و شیلات، برد رسانه‌ای برای سیاسیون نباشد، چندان نمی‌توان به همراهی آنها در این بخش امیدوار بود. سیاسیونی که با انتخاب رهیافت‌های اقتصادی سیاست‌زده گاه مزیت‌های نسبی مانند بخش شیلات را به‌کل نادیده می‌گیرند و باید در آستانه روی کار آمدن دولت چهاردهم به ظرفیت بزرگ شیلات در توسعه اقتصادی و اشتغال‌آفرینی به صورت جدی نگریسته شود.
تولید سالانه 5/3 هزار تن ماهی در قزوین
مدیر شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به تولید سالانه حدود 5/3 هزار تن ماهیان سردآبی و گرمابی در استخرهای پرورش ماهی استان گفت: این میزان ماهی در ۳۷۵ باب استخر دومنظوره فعال تولید می‌شود.
محمود قبادی با بیان اینکه عمده استخرهای دومنظوره یادشده مختص پرورش ماهی سردآبی هستند، اضافه کرد: از ۳۷۵ باب استخر دومنظوره ۲۸۴ واحد پرورش ماهیان سردآبی و ۹۱ واحد پرورش ماهیان گرمابی است. در ضمن 70 متقاضی جدید هم آماده دریافت مجوز فعالیت جدید در زمینه پرورش تولید ماهی هستند.
وی ادامه داد: در راستای حمایت از تولید درخواست تخصیص بچه ماهی از سازمان شیلات برای استخرهای دومنظوره استان داده شده است و البته احداث استخر در چاه‌های عمومی فرصت مناسبی برای توسعه آبزی‌پروری در این مراکز است.
وجود بزرگترین کارخانه تولید ماهیان زینتی خاورمیانه در قزوین
مدیر شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به راه‌اندازی نخستین پایانه صادراتی ماهیان زینتی کشور در سال گذشته به عنوان ظرفیت بی‌بدیل برای توسعه شیلات در این استان گفت: این پایانه صادراتی با مساحت ۲۶۰۰ مترمربع سالانه ۳۰ میلیون قطعه ماهی زینتی را صادر می‌کند.
قبادی با بیان اینکه ۳۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی این پایانه صادراتی در شهرک صنعتی لیا صورت گرفته است، افزود: این پایانه صادراتی با اشتغال پایدار ۱۵ نفر قادر است سالانه ۱۰ درصد به ظرفیت صادراتی کشور بیفزاید که در این حوزه عدد بزرگی است.
وی ادامه داد: همچنین وجود مرکز تکثیر و پرورش ماهیان زینتی، کارخانه تولید خوراک تخصصی آبزیان زینتی، کارخانه تولید آکواریوم‌های شیشه خم، کارگاه‌های تولید لوازم جانبی صنعت آکواریوم شامل پمپ، گیاهان و تزئینات پلاستیکی و فیلترها از مزیت‌های خوب این پایانه صادراتی است.
مدیر شیلات جهاد کشاورزی استان همچنین وجود بزرگترین زنجیره ارزش صنعت آکواریوم و ماهیان زینتی در قزوین را یادآور شد و گفت: این طرح مهم با سرمایه‌گذاری بیش از 540 میلیارد تومانی در زمینی به مساحت 6/3 هکتار اجرا شده که 2.6 هکتار آن مسقف و فضای بسته است.
قبادی با ذکر اینکه این زنجیره دارای بخش مرکز تکثیر و پرورش ماهیان زینتی با ظرفیت کل ۳۰ میلیون قطعه ماهیان زینتی در سال است، اضافه کرد: این زنجیره با ظرفیت تولید 20 میلیون قطعه انواع ماهیان زینتی در سال به بهره‌برداری کامل رسیده است که بزرگترین واحد تکثیر و پرورش ماهیان زینتی خاورمیانه می‌باشد.
وی مجموع میزان اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم این مجموعه را 530 نفر عنوان کرد و گفت: از بخش‌های این طرح کلان اقتصادی می‌توان به کارخانه تولید خوراک تخصصی آبزیان زینتی با ظرفیت تولید سالانه ۱۰۰۰ تن، کارخانه تولید آکواریوم‌های شیشه خم با ظرفیت تولید سالانه ۵۴۰۰۰ تن، کارگاه‌های تولید لوازم جانبی صنعت آکواریوم، پایانه صادراتی با ظرفیت فروش و صادرات ۳۰ میلیون قطعه در سال و مرکز بازرگانی و شبکه ظرفیت ۱۵ میلیون قطعه در سال اشاره کرد.
لزوم توسعه بازار صادرات آبزی‌پروری استان
از سوی دیگر، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه توسعه صادرات محصولات شیلات و آبزیان باید در دستور کار قرار گیرد، گفت: در جهش تولید محصولات شیلاتی باید بازار صادرات آبزی‌پروری مورد توجه جدی باشد.
محمدحسین عطایی اضافه کرد: شیلات و آبزی‌پروری ظرفیت خوبی برای تولید گوشت سفید است که بایستی از این ظرفیت بزرگ به خوبی استفاده کرد و البته نخستین گام در این حوزه اصلاح آمار و وضعیت استخرهای پرورش ماهی است.
وی ادامه داد: در طرح توسعه آبزی‌پروری از ظرفیت استخرهای دو منظوره و معیشتی می‌توان با رعایت دستور‌العمل‌ها استفاده کرد. در ضمن تشکل‌های آبزی‌پروری می‌توانند در توسعه طرح‌های تولید ماهی مشارکت خوبی داشته باشند.
موانع توسعه شیلاتی در کشور و استان
اما یک کارشناس حوزه شیلات در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت درباره موانع توسعه شیلاتی در کشور و استان گفت: نخستین مانع به حوزه همکاری‌های منطقه‌ای کشور برمی‌گردد، چرا که در سال ۱۳۸۰ کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های در حال انقراض به غیر از ایران خوشبختانه چهار کشور حوزه دریای خزر شامل آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان و روسیه را از صید و فروش محصولات ماهیان خاویاری منع کرد.
سعید نیک‌نژاد اضافه کرد: اما متأسفانه عدم تدوین یک رژیم حقوقی مشخص از طرف سایر کشورهای حوزه دریای خزر همچنان موجب بی‌ثباتی و احتمالاً افزایش صدمات زیستی و اقتصادی حاصل از آن است.
وی با اشاره به اهمیت تولید محصولات کیفی تصریح کرد: عدم اختصاص کافی تسهیلاتی اعتباری و کند بودن روند آن و ناکافی بودن حمایت‌های قانونی از کارگاه‌های صنایع شیلاتی کشور از جمله مشکلات است؛ ضمن اینکه این مشکلات پیرامون جذب سرمایه‌های خارجی در این زمینه وجود دارد و برخی سیستم‌های وضع مالیات هم دخالت مستقیم دارند.
این مهندس شیلات با اشاره به نقش آموزش و تحقیقات به عنوان مهمترین راهکار افزایش مصرف سرانه آبزیان گفت: در ضمن تحقیق برای شناسایی و معرفی محصولات مختلف شیلاتی و شناخت مشکلات موجود در مسیر صید، نگهداری و فراوری و نیز پرورش و نهایتاً توزیع و بازاریابی که ریشه حل آنها در تحقیقات اصولی و کاربردی است، باید دستور کار عمده ما باشد، چرا که تنها پیوند دانشگاه‌ها و مراکز اجرایی می‌تواند منجر به حل چنین مشکلاتی شود.
نیک‌نژاد ادامه داد: با این حال امروزه بخش قابل توجهی از تحقیقات به صورت پراکنده، غیرتخصصی و یا تکراری و نیز پیرامون طرح‌های غیرکارآمد انجام می‌شود که باید جلوی این تحقیقات پراکنده، موازی و غیرتخصصی و حتی فله‌ای گرفته شود تا صنعت شیلات ایران متحول گردد.
وی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از چالش‌ها به نواحی صیادی برمی‌گردد که در استان قزوین خیلی محل بحث نیست، گفت: با توجه به اینکه می‌بایست شهرک‌های صنعتی شیلاتی در نزدیکی صیدگاه‌ها و یا سواحل دریا تاسیس گردند و با عنایت به محروم بودن اغلب این نواحی که به ویژه در جنوب کشور قرار دارند، این خود مانعی است برای شروع بسیاری از فعالیت‌ها در حوزه آبزی‌پروری است.
عدم توجه مسئولان به تنظیم بازار ماهی و آبزیان
با این حال، یکی از کارشناسان آبزی‌پروری استان قزوین با بیان اینکه برای توسعه شیلات در این استان باید کمی به ساماندهی بازار خرد این محصولات بها دهیم، گفت: قطعا رقم غیرمنطقی برای فروش گوشت ماهی و حتی ماهیان زینتی می‌تواند یک مانع برای آشتی خانواده‌ها با محصولات آبزی و بازگرداندن آنها به سبد خرید روزانه خانوار باشد.
ایمان مقصودی تصریح کرد: اگر بتوانیم گوشت ماهی باکیفیت را به قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده برسانیم و البته از خواب 100 ساله در حوزه تنظیم بازار بلند شده و به جای تنظیم بازار گوشت قرمز و مرغ کمی هم به ماهی بپردازیم، آن‌وقت می‌توانیم شاهد یک تحول جدی در حوزه صنعت شیلات و آبزی‌پروری باشیم.
وی افزود: به نظر می‌آید برخی مسئولان اقتصادی چه در سطح استانی و چه ملی خیال خود را راحت کرده و با حذف شیلات و ماهیان از سبد رسمی و آماری خرید خانوار به نوعی مسئولیت در این بخش را به عهده سازوکار طبیعی بازار گذاشته‌اند که البته در این حوزه عدم دخالت دولتی مبارک است، اما باید برای تشویق تولید، کارهای بزرگی انجام داد.
جهاد اطلاع‌رسانی برای شناساندن ظرفیت‌های شیلاتی قزوین
با این همه به نظر می‌رسد آنچه که می‌تواند توسعه صنعت آبزی‌پروری و شیلات را تسریع ببخشد، یک جهش تبلیغاتی در این حوزه است، چرا که بسیاری از مردم و حتی صنایع پایین‌دستی صنعت شیلات در کشور از ظرفیت‌های صنایع شیلاتی در قزوین باخبر نیستند و باید در این زمینه یک جهاد اطلاع‌رسانی صورت بگیرد که البته انتظار ما از مجموعه‌های متولی این است که در این زمینه از دیدگاه‌های سنتی فاصله بگیرند و از شیوه‌های مردمی‌تر و نوین رسانه‌ای به ویژه در عرصه فضای مجازی برای نیل به این مقصود بهره ببرند.
