نان کامل، قوتی که غالب نشد!
- شناسه خبر: 46123
- تاریخ و زمان ارسال: 9 آبان 1403 ساعت 07:30
- بازدید :

آرش صالحی ـ طبق آخرین پایشهای صورتگرفته 63 درصد انرژی روزانه هر فرد ایرانی از طریق مصرف نان تامین میشود. اما آنچه مشخص است اینکه مصرف نان سفید به خاطر حذف سبوس گندم از آرد کمک زیادی به بدن برای جذب ویتامین و املاح مورد نیاز نمیکند. در واقع سفیدی نان ناشی از حذف سبوس گندم بوده و گویای پایین بودن ارزش غذایی نان است. به همین خاطر موضوع مصرف نان کامل از سال 1400 در دستور کار دولت و قرارگاه امنیت غذایی وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. منظور از نان کامل هم نانی است که تیرهتر از نانهای فعلی است که علت این تیرگی هم وجود مقدار زیاد سبوس در آن است. با این همه به نظر میرسد که هنوز طرح توسعه تولید و مصرف نان کامل یا همان نان سبوسدار در استان رایج نشده و البته مردم برای تهیه نانهای سفید باکیفیت هم باید مدتها در صف بایستند. طرحی که این روزها به نظر میرسد فراموشترین طرح اصلاح تغذیهای در کل کشور و به ویژه استان قزوین محسوب میشود و انگار به این زودیها قرار نیست که نان کامل، قوت غالب مردمان دیار مینودری شود؟!
سبوسگیری 15 درصدی در آردهای نانوایی
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در گفتوگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه طرح نهضت احیای نان کامل در کشور آغاز شده و نانواییهای کشور از آرد کامل برای پخت نان استفاده میکنند، گفت: با توجه به آغاز طرح نهضت احیای نان کامل در کشور، استفاده از آرد کامل برای جلوگیری از بیماریهای دیابت، چربی مضر بدن و مشکلات دستگاه گوارشی بسیار مفید است.
سهراب سهرابی اضافه کرد: در کمیسیون اصل ۹۰ سال گذشته تصویب شد که استاندارد ۱۰۳ گندم اصلاح و اجرایی شود و مفاد این استاندارد تاکید میکند که میزان سبوسگیری گندم کاهش پیدا کند، علاوه بر آن با ایجاد حداقل یک کارخانه تولید آرد کامل در ۳۱ استان کشور در آینده نزدیک نانواییهای کشور به طور کامل به سمت تولید نان کامل سوق پیدا میکنند.
وی ادامه داد: در فرایند تهیه آرد کامل تمام گندم آرد و همه سبوس، مواد سلولزی، ویتامینها، جوانه گندم و مواد غذایی موجود در آرد حفظ میشود، در آردهایی که اکنون نانواییها استفاده میکنند، بهطور میانگین ۱۵ درصد سبوسگیری انجام میشود که کیفیت نان را کاهش میدهد.
لزوم فرهنگسازی برای تولید نان کامل
همچنین رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین در گفتوگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه تهیه نان کامل به آرد کامل نیاز دارد، تصریح کرد: برای پخت نان کامل ابتدا لازم است که کارخانجات آرد در استان قزوین به تهیه آرد کامل اقدام کنند و آن را در اختیار نانوایان قرار دهند.
محمدحسین عطایی افزود: نان به عنوان قوت غالب جامعه باید دارای یکسری مولفههای مغذی باشد که متاسفانه از سالهای گذشته تاکنون مورد غفلت واقع شد و پزشکان نیز به این نتیجه رسیدهاند که افزایش برخی از بیماریها در جامعه به خاطر فقدان همین ویتامینها و مواد آلی و معدنی است.
وی با بیان اینکه پخت و مصرف نان کامل یکی از اولویتهای دولت سیزدهم به شمار میرود، بیان کرد: مصرف نان کامل با هدف افزایش سلامت خانواده، جلوگیری از امراض و همچنین بیماریهای گوارشی و ارتقای تندرستی در جامعه به طور جدی پیگیری میشود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین خاطرنشان کرد: نان کامل علاوه بر خواص تغذیهای خود درمانگر بوده و به درمان بیشتر بیماریها کمک میکند که لازم است فواید آن از سوی رسانهها برای مردم تبیین شود. بنابراین تولید نان کامل بایستی فرهنگسازی شود تا مردم با این محصول آشنا شوند تا این چرخه و زنجیره بتواند محقق شود.
عطایی اضافه کرد: ارتقای کمی و کیفی نان بایستی با محور تولید نان از آردهای کامل در دستور کار قرار گیرد و از آنجا که نان محصول مقدسی است و در سنت و دین ما جایگاه ویژهای دارد بایستی به اهمیت این نعمت الهی از نگاه دینی هم توجه شود. سلامت جامعه و مردم در گرو تغذیه سالم به ویژه نان است که اگر توجه ویژهای به آن نشود سلامت جامعه دچار تهدید خواهد شد لذا باید تلاش کنیم تولید نان کامل عملیاتی شود.
نان کامل تغذیه را اصلاح میکند
یک کارشناس تغذیه هم در گفتوگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه نان از مواد غذایی اصلی در کشور است و طبق برآوردها روزانه هر فرد ۳۱۰ گرم نان مصرف میکند، اظهار میکند: مصرف نان در کشور ما ۳۶ درصد نسبت به کشورهای خاورمیانه بیشتر است و روزانه ۴۰ تا ۶۰ درصد کالری روزانه در ایران، از طریق نان تامین میشود.
نسرین منصوری افزود: اکنون ۴۵ درصد از پروتئین روزانه از طریق نان و غلات به دست میآید و اگر نان سفید به نان کامل تبدیل شود، مردم میتوانند از مواد مغذی موجود در نان بهرهمند شوند. با توجه به اینکه از سال ۱۴۰۰ برنامه احیای پخت نان کامل در کشور برنامهریزی شده، مصرف نان کامل، فواید و تاثیرات زیادی روی اقتصاد سلامت دارد.
وی با تاکید بر اینکه مصرف نان کامل در بیماریهای قلبی و عروقی، سرطان و دیابت تاثیرگذار است و بیماریهای غیرواگیر را کاهش میدهد، ادامه داد: دانه گندم کامل متشکل از سه قسمت لایه سبوس، مغز گندم و بخش جوانه است، لایه سبوس دارای فیبر، ویتامینهای گروه ب و آنتیاکسیدانها، مغز گندم شامل نشاسته و پروتئین و بخش جوانه است که سرشار از مواد مغذی، چربیهای غیراشباع، سلنیوم و مواد معدنی میشود.
این کارشناس تاکید کرد: در جریان سبوسگیری از آرد، ۶۰ درصد کلسیم، ۷۷ درصد منیزیم، ۷۸ درصد روی، ۸۰ درصد ویتامینهای گروه ب ۱ و ب ۳ و مقادیر زیادی فیبر نامحلول دورریز میشود.
اما بنا بر اعلام مسئولان، طرح پخت نان کامل از اواسط آذرماه سال گذشته به صورت محدود در چند نانوایی شروع شد که طبق مشاهدات میدانی خبر چندانی از پخت نان کامل حتی در همین نانواییها هم نیست!
یکی از نانوایان بجنوردی به خبرنگار ولایت گفت: پخت نان کامل نیازمند آن است که خمیر چند ساعت قبل از پخت تهیه شود و همین باعث شده است تا نانوا علاقهای به پخت نان کامل نداشته باشد. آرد سفید پخت بهتری دارد، اما برخی مردم به دلیل اطلاع نداشتن از فواید نان کامل و عادت به نان سفید از خرید نان کامل خودداری میکنند.
وی اضافه کرد: علت تولید نشدن نان کامل و رواج نیافتن تولید و مصرف آن در نانواییها، ناآگاهی مردم از فواید این نوع نان است و چون پخت نان سفید رنگ و لعاب بهتری دارد، مردم مصرف آن را ترجیح میدهند، در حالی که مصرف نان کامل بسیاری از مشکلات تغذیهای آنها را برطرف میکند.
اثر مثبت نان کامل در بهبود و پیشگیری از دیابت
یک کارشناس بهبود تغذیه هم در گفتوگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه یکی از بیماریهای شایع در کشور دیابت است، عنوان میکند: مصرف نان کامل تا ۲۲ درصد بر بهبود بیماری دیابت تاثیرگذار است، زیرا این نان هضم کندتر و احساس سیری سریعتری دارد و موجب کاهش مصرف نان و کاهش وزن میشود. مواد موجود در نان کامل تاثیر بسیار خوبی بر گلوکز و انسولین دارد و در نهایت موجب پیشگیری و کنترل بیماری دیابت میشود.
مجتبی سماواتی با بیان اینکه نان کامل موجب کاهش تجمع تریگلیسیرید و کاهش ابتلاء به کبد چرب و بیماریهای قلبی و عروقی میشود، افزود: مصرف سه تا پنج واحد نان کامل در روز در بهبود بیماریها و کاهش خطر مرگ ناشی از این بیماریها تاثیرگذار است. نانهای سبوسدار با تخمیر کامل، فرد را از بیماریهای لثه و ناراحتیهای استخوانی و مفصلی دور نگه میدارد، طی تحقیقی مشخص شده است کسانی که خود را موظف به مصرف غلات کامل میکنند، کمتر نیاز برای مراجعه به دندانپزشک دارند.
وی ادامه داد: کاهش خطر بیماریهای مزمن غیرواگیر، پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماریهای قلبی و عروقی، بهبود عملکرد دستگاه گوارش، به تعویق انداختن پیری سلولها و اثرگذاری در پیشگیری از سرطان از مزایای مصرف نان کامل است که باید برای عموم مردم به صورت ویژه تبیین شود.
نان سفید قند خون را بالا میبرد
این کارشناس تغذیه در پاسخ به این پرسش که نان کامل چگونه از بیماریهای یادشده پیشگیری میکند، گفت: نان کامل سرشار از آنتیاکسیدانها و پروتئینها است و همچنین نقش مهمی در تامین ویتامینهای B و E دارد. همچنین این نوع نان املاح معدنی مورد نیاز بدن را تامین میکند.
سماواتی بهبود توزیع چربی بدن را در زمره فواید مصرف نان کامل برشمرد و اضافه کرد: کاهش مواد قندی و چربیهای مضر با مصرف این نوع نان محقق میشود که نتیجه آن کاهش وزن و شاخص توده بدنی است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر شاخص گلسیمی نان سفید بالا بوده و موجب بالا رفتن قند خون میشود و به خاطر همین میتواند احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، اختلالهای متابولیک، چاقی، کمخونی، دیابت نوع 2 و سوء هاضمه را بالا ببرد.
قیمت بیشتر نان کامل
اما به نظر میرسد قیمت بالای نان کامل یکی از موانع برای رایج شدن پخت این نوع نان به شمار میرود. یکی از شهروندان قزوین در این ارتباط به ولایت گفت: با توجه به اینکه نان کامل بیشتر در نانواییها آزادپز پخته میشود، قیمتی حدود 4 برابر نان معمولی و یارانهای دارد و به همین خاطر از نظر اقتصادی تهیه آن مقرون به صرفه نیست.
وی افزود: اگر دولت اهتمام جدی برای ترویج تولید و مصرف نان کامل دارد، باید یارانه آرد را به آرد کامل بدهد و از نانواییها برای پخت و تولید این نوع نان حمایت کند. برای نمونه اگر حدود نیمی از نانواییها بتوانند با کمک دولت نان کامل پخت کنند، به تدریج ذائقه مردم تغییر کرده و مصرف این نان جایگزین نان سفید فعلی میشود.
کمکاری مسئولان در توسعه تولید و مصرف نان کامل
با وجود اینکه استان قزوین یکی از قطبهای تولید گندم در کشور است و کارخانههای آرد پیشرفتهای هم در آن فعال بوده و دارای سیلوهای انبار آرد فراوانی هم هست، اما تا امروز مسئولان ارشد استان قزوین برای اجرای این پروژه در استان اقدام قابل توجهی انجام ندادهاند و به نظر میرسد با این روند خبری از رایج شدن تولید و مصرف نان کامل به این زودیها شنیده نشود. به همین خاطر توسعه تولید و مصرف نان کامل نیازمند اهتمام جدی دستگاههای متولی از جهاد کشاورزی گرفته تا دانشگاه علوم پزشکی قزوین است که باید در ستاد تنظیم بازار هم به صورت جدی مورد رصد و نظارت قرار گیرد.