ناشر نستوه فرهنگ قزوین
- شناسه خبر: 29720
- تاریخ و زمان ارسال: 14 بهمن 1402 ساعت 07:30
- بازدید :
به بهانه درگذشت «حاج رضا حمیدی ـ موسس انتشارات طه»
محمدعلی حضرتی
…که کس در جهان جاودانه نماند
به گیتی ز ما جز فسانه نماند
همان نام بهتر که مانَد بلند
که مرگ افکند سوی ما هم کمند
حکیم فردوس
دوست نازنین کوشای فرهنگی (ناشر، مولف، کتابفروش و روزنامهنگار) حاجرضا ابراهیمنژاد حمیدی (1329ـ 1402 ش) همچون همه کسانی که در این جهان گذران ناپایدار، پای مینهند سر در کمند رهاییبخش مرگ نهاد و به سوی سرای جاوید شتافت. حضور تاثیرگذار 50 ساله او در گستره فرهنگ قزوین و مفاخر و دانشورانش، بسیار جدی و مستمر بود و حتی بیماریهای توانفرسای دهه پایانی زندگانیاش نیز نتوانست، عزم او را برای تبیین و انتشار مآثر فرهنگی قزوین سست کند یا متوقف سازد.
حاجرضا حمیدی که در دهه 50 خورشیدی به تشویق گروهی از فرهنگیان مبارز قزوین بخصوص شهید زندهیاد قدرتا… چگینی انتشارات «طه» را بنیان نهاد که یک باب کتابفروشی نیز در خیابان خیام به راه انداخت که به خاطر نزدیکی به مجتمع آموزش عالی غزالی، در اندک زمانی به پاتوق دانشجویان مذهبی مبارز تبدیل شد و در مقابل جریانهای چپ دانشجویی و کتابفروشیهای ثابت و سیّار آنان در حکم پایگاه و سنگری برای فعالان مذهبی فرهنگی و دانشجویی به شمار میآمد. انتشارات «طه» نخست با چاپ کتابهای کودک و نوجوان قدم به عرصۀ آثار مکتوب نهاد: (آی بچههای خیلی خوب/ سروده رضا حمیدی، پرواز قطره/ اثر طلوع، اسطوره/ از مرحوم افشاری و دو کتاب از شهید چگینی و حمید آیتی غفاری). ولی سپس محدوده سنی کتاب کودک را پشت سر گذاشت و آثار نویسندگان قزوینی را بدون هیچ قید موضوعی منتشر کرد. حاجرضا حمیدی کتابفروشی «طه» را به ویترینی از کتابهای مهم مذهبی و سیاسی زمانه خود تبدیل کرده بود و آثار همه جریانهای سیاسی فعال کشور را در آن عرضه میکرد.
پس از جنگ تحمیلی توجه او و حلقه دوستان فرهنگیاش به بازنشر کتاب جاودانه زندهیاد سرهنگ سید محمدعلی گلریز ـ مینودر ـ معطوف شد و با پایمردی استاد روانشاد دکتر قاسم انصاری، مرحوم استاد نقی افشاری، استاد فقید عبدالحسین شهیدی صالحی، ابراهیم صفاری، مسلم رازقی و… یادداشتهای گلریز برای جلد دوم مینودر را نیز تدوین کردند و گامی بسیار مهم برای معرفی قزوین و دانشمندان و نویسندگانش برداشته شد. بدیهی است چاپ دو جلد کتاب قطور بیش از 2000 صفحهای نیازمند سرمایهگذاری بزرگی بود که او سخاوتمندانه به آن دست زد و اتفاقا مورد استقبال اهالی فرهنگ هم واقع شد.
او همزمان با نخستین همایش رشد و توسعه قزوین (مهر 1371) نیز کتاب فرهنگ سخنوران قزوین نوشته مرحوم سیدمحمود خیری را با تصحیح و افزودههای فراوان استاد نقی افشاری انتشار داد. حضور در هیات تحریریه هفتهنامه حدیث قزوین در کنار مرحوم افشاری، ابراهیم صفاری، محمد برزگر نانکلی، عباس حاجآقامحمدی و… تجربه قلم زدن و نویسندگی او را افزایش داد و دریچه تازهای به روی او گشود. ولی همچنان در حوزه نشر به چاپ آثار بزرگان فرهنگ قزوین از جمله استاد دکتر دبیرسیاقی و استاد دکتر قاسم انصاری و… میپرداخت. با افزونی هزینههای نشر، کتابفروشی «طه» را واگذار و یکسره همتش را مصروف انتشاراتی کرد که دفترش را در خانه مسکونیاش قرار داده بود.
وی در بَلوای احداث خیابان انصاری شرقی و تخریب بافت تاریخیِ محلههای 1200 ساله بلاغی و پنبهریسه در کنار میراث فرهنگی ایستاد و با جمعآوری طومارهای متعدد از ساکنان و مخالفان طرح خیابانکشی به قیمت نابسامانیهای اجتماعی و از بین رفتن هویت شهری، در کارزارهای مدنی نیز نقشآفرین بود. به همین جهت سمت و سوی کتابهایی که در سالهای اخیر منتشر کرد و بیشتر هم ریخته قلم خود او بود در حال و هوای حفظ آثار تاریخی و تجلیل میراث ناملموس فرهنگی و آفرینندگان آن بود. دوره چهار جلدی «مفاخر قزوین» در بیش از 3000 صفحه که به معرفی 210 تن از دانشمندان، شاعران و شهیدان برجسته و ممتاز قزوین اختصاص داشت از آن جمله است. مفاخر ورزشی استان قزوین، خاطرات پهلوان محمدمهدی یعقوبی، جاودانهها و تاریخ مطبوعات قزوین از دیگر آثار او در مقام نویسنده است.
ضمن آنکه سالهای بسیاری را به پیگیری تاسیس بوستان کتاب برای قزوین یا فعال کردن اتحادیه ناشران پرداخت ولی با بیمهریهای فراوانی مواجه شد که همواره دریغ و افسوس فقدان یک مرکز بزرگ برای ارائه کتاب در قزوین با او همراه بود.
زندهیاد حاجرضا حمیدی به برپایی نماز اول وقت مقیّد بود و توسل به ائمه معصومین (ع) را در سرلوحه اندیشه و عمل خود قرار داده بود. هر وقت به مشهد مقدس یا عتبات عالیات مشرف میشد با من تماس میگرفت و میگفت: من در فلان نقطه از صحن یا حرم ایستادهام و گوشی تلفنم را رو به ضریح مطهر میگیرم تا سلامی بدهی و هر خواستهای داری بر زبان جاری کنی. سالهای پایانی عمر او با نارسایی کبد و عمل دشوار پیوند کبد همراه شد ولی هیچگاه از تلاش و کوشش و مجاهدت برای خدمات فرهنگی و انتشاراتی بازنایستاد.
واپسین حضور عمومی او شرکت در مراسم رونمایی از چاپ تازه کتاب «مینودر» در یکشنبه 21 آبان ماه 1402 در تالار اجتماعات مرکز اسناد کتابخانه ملی قزوین بود که درباره کتاب و چند و چون حروفچینی تازه و نشر آن سخن گفت.
روانش شاد و با اولیای الهی محشور باد