معادله چندمجهولی بحران آب در قزوین
- شناسه خبر: 3499
- تاریخ و زمان ارسال: 7 آبان 1401 ساعت 08:00
- بازدید : 74
¢ حال دشت قزوین خوب نیست
رئیس پارک علم و فناوری استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به بحرانی شدن شرایط خشکسالی و کمبود آب در 3 سال اخیر گفت: بحران آب در استان‌های مختلف خیلی‌وقت‌ها به جایی می‌رسد که منازعات آبی بین استان‌ها اتفاق می‌افتد که این موضوع برای آینده کشور خطرناک است.
جعفر احمدی با بیان اینکه در مدیریت منابع آبی همه مسئول هستند، گفت: بنابراین در این موضوع همه تکالیف به مسئولان ختم نمی‌شود و فقط نمی‌توانیم انگشت اشاره به سمت آنها ببریم. از کشاورز گرفته تا مردم عادی همه در مصرف آب کشاورزی، آب صنایع و آب خانگی سهم دارند و بنابراین به تناسب این سهم مسئولیت هم دارند.
احمدی اضافه کرد: دشت قزوین یکی از 4 دشت راهبردی کشور در حوزه تأمین غذا محسوب می‌شود که در حال حاضر از 470 هزار هکتار اراضی کشاورزی در دشت قزوین، فقط برای 70 هزار هکتار آن آب داریم؛ بنابراین برای حدود 85 درصد اراضی دشت قزوین آب نداریم.
وی با ذکر اینکه حال دشت قزوین خوب نیست، ادامه داد: امروز با معضل پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی دشت قزوین مواجه هستیم که منجر به فرونشست دشت شده است. بنابراین همان‌طور که مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور انتظار دارند، باید حرکت بزرگی در این حوزه اتفاق بیفتد و باید به داد دشت قزوین برسیم.
¢ ضرورت نگاه گذشته‌نگر در پژوهش‌های حوزه آب در قزوین
مسئول کارگروه پیگیری موضوعات سفر مقام معظم رهبری به استان قزوین هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه مسئولیت پژوهش و مطالعات تامین آب استان به دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره) واگذار شده است، گفت: با توجه به اینکه دستگاه‌های اجرایی خودشان مخل در اجرای سیاست‌های بهبود وضعیت تامین منابع و مصرف آب هستند، بنابراین دانشگاه امام خمینی(ره) را به عنوان مسئول این طرح مطالعاتی انتخاب کردیم.
مرتضی روزبه اضافه کرد: محققان دانشگاه در این حوزه باید حتما به پژوهش‌های گذشته نگاه داشته باشند؛ چرا که بر مبنای همین پژوهش‌ها سازمان آب منطقه‌ای در قزوین تأسیس شده که ارتباطی با نظام تصمیمات کشوری ندارد. همین کانال آبیاری دشت قزوین که امروز در نگهداری آن مشکل داریم، جزو پروژه‌های ناشی از همان پژوهش‌ها و مطالعاتی است که در گذشته درباره دشت قزوین انجام شده است.
وی با بیان اینکه صرفا حرف زدن درباره بحران آب دشت قزوین را باید تمام کنیم، گفت: در حوزه نجات دشت قزوین با ثانیه‌شمار معکوس روبه‌رو هستیم و بنابراین باید به صورت جدی وارد عمل شویم.
¢ حفر چاه اختصاصی غیرمجاز توسط برخی دستگاه‌ها
مشاور استاندار قزوین با ذکر اینکه در حوزه مدیریت آب زورمان به دستگاه‌های متولی نمی‌رسد، ادامه داد: دستگاه‌های اجرایی که امروز چاه اختصاصی احداث کرده و با آن فضای سبز خود را آبیاری می‌کنند، باید توضیح دهند که چه کسی به آنها مجوز احداث چاه داده و میزان برداشت آب آنها چقدر است. اگر قرار است سیاستی برای بهبود مدیریت مصرف آب بگذاریم، باید ابتدا از بخش دولت کار را شروع کنیم.
روزبه ادامه داد: امروز دانشگاه بین‌المللی قزوین که متولی پژوهش در حوزه آب استان قزوین شده، باید ابتدا این موضوع را بررسی کند که چقدر از مصرف آب در مجموعه این دانشگاه به صورت دانش‌بنیان و بر اساس الگوی مصرف انجام می‌شود؟ بنابراین دانشگاه بین‌المللی قزوین می‌تواند در این حوزه نقش ایفا کرده و به الگویی برای سایر دستگاه‌های اجرایی تبدیل شود.
وی یادآور شد: بنابراین بخش مهمی از بحران آب به دستگاه‌های اجرایی ما برمی‌گردد. به طوری که امروز می‌بینیم شهرداری قزوین به جای آبیاری فضای سبز آسفالت را آبیاری می‌کند. بنابراین حیاتی‌ترین کالایی که امروز دستمان است را در اختیار افرادی قرار دادیم که بدون هیچ تخصصی مسئول آبیاری فضای سبز در شهرداری شدند.
¢ مهاجرپذیرترین استان‌های کشور، کم‌آب‌ترین استان‌ها هستند
پژوهشگر ملی حوزه آب هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه مهاجرپذیرترین استان‌های ما خشک‌ترین و کم‌آب‌ترین هستند، گفت: بنابراین 3 استان خشک اصفهان، سمنان و یزد مهاجرپذیرترین استان‌های ما بوده و استان‌های پرآب ما شامل چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد مهاجرفرست‌ترین استان‌ها محسوب می‌شوند.
حمید سینی‌ساز اضافه کرد: وقتی نقشه این استان‌ها را با نقشه اجرای طرح‌های انتقال آب در کشور مطابقت می‌دهیم، به این نتیجه می‌رسیم که جمعیت به دنبال مقاصد انتقال آب رفته است. یعنی به هر استانی آب انتقال داده شده، جمعیت هم به همان استان مهاجرت کرده است. بنابراین بیشترین انتقال آب به استان‌های مهاجرپذیر انجام شده است.
¢ جمعیت با انتقال آب مهاجرت می‌کند
این کارشناس حوزه آب اضافه کرد: آب را از استان‌های پرآب به استان‌های خشک فرستادیم؛ غافل از اینکه جمعیت هم دنبال این آب راه افتاده و محل زندگی خود را عوض کرده است. بنابراین محاسبات مسئولان در حوزه انتقال آب بعد از 2 سال اشتباه از آب درآمد؛ چون جمعیت به مقصد انتقال آب مهاجرت کرد.
سینی‌ساز افزود: از استادان دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره) می‌خواهیم این پژوهش را انجام دهند که چند درصد شاغلان بخش‌های صنعتی استان قزوین بومی هستند؟ طبیعی است که مهاجران غیربومی که برای اشتغال در کارخانجات به استانی مانند قزوین می‌آیند، باید غذا بخورند و بخش کشاورزی هم به خاطر تأمین غذای آنها باید محصولات بیشتری تولید کند.
¢ تولید نوشابه و آب‌معدنی در قزوین منطقی نیست
از سوی دیگر رئیس مجمع نمایندگان استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به استقرار صنایع تولید نوشابه و آب معدنی در سال‌های اخیر در استان اظهار داشت: فعالیت و استقرار کارخانجات تولید نوشابه و آب‌معدنی در استان قزوین که شرایط بحران آب، خشکسالی و تنش آبی را تجربه می‌کند، منطقی نیست و باید در این حوزه تجدید نظر شود.
رجب رحمانی اضافه کرد: در سال‌های اخیر با استقرار صنایع فولادی که بسیار آب‌بر هستند، مخالفت شده که کار بسیار درستی هم بوده، اما در حوزه استقرار واحدهای تولید نوشابه و آب معدنی این سخت‌گیری وجود نداشته و این موضوع باید به صورت جدی بررسی شود. به هر حال نمی‌توان در حوزه استقرار صنایع آب‌بر دوگانه رفتار کرد.
وی با اشاره به تهدیدات کمبود آب برای باغ‌ها و مزارع استان قزوین گفت: البته می‌توان تولید آب معدنی را از نظر فوایدی که برای سلامت دارد، تا حدودی توجیه کرد، اما تولید نوشابه که از نظر همه پزشکان و متخصصان برای سلامت انسان مضر است، در این شرایط کم‌آبی توجیه ندارد و باید در اختصاص سهمیه آب شرب به کارخانه‌های نوشابه‌سازی بازنگری شود.
¢ جلوی استقرار 6 صنعت آب‌بر در استان گرفته شد
با این همه معاون اقتصادی و توسعه منطقه‌ای استاندار قزوین اعتقاد دارد که از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم حفاظت از منابع آبی در استان قزوین جدی گرفته شده است. میثم پیله‌فروش در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به سلسله تحولات حوزه آب استان که در ماه‌های گذشته اتفاق افتاده، اظهار داشت: در یک‌سال گذشته که مدیریت جدید در استان قزوین سرکار آمده، به 6 صنعت آب‌بر اجازه استقرار در استان قزوین داده نشده است.
میثم پیله‌فروش اضافه کرد: با این حال این تحولات نافی مصرف بیش از حد آب در استان قزوین نیست. چون بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب استان قزوین کشاورزان هستند که بیش از 90 درصد منابع آبی استان قزوین را مصرف می‌کنند. به همین خاطر در یک‌سال اخیر هیچ انشعاب آب جدیدی به حوزه کشاورزی تخصیص داده نشده و تمامی متقاضیان آب کشاورزی را به سایر شیوه‌های تأمین آب ارجاع شدند.
وی ادامه داد: روش ما هم این بود که کشاورزان با هم مبادله آب داشته باشند. یعنی کشاورزی که در حال حاضر آب دارد و به هر دلیلی نمی‌تواند از آن استفاده کند، آب خود را به کشاورزی که آب نیاز دارد، می‌فروشد.
¢ پساب به جای آب در اختیار صنایع قرار می‌گیرد
معاون استاندار قزوین همچنین از اجرای طرح تخصیص پساب صنعتی به صنایع در آینده نزدیک خبر داد و گفت: بر مبنای این طرح تمام صنایعی که درخواست آب دارند، باید از پساب‌های صنعتی تصفیه‌شده آبشان را تأمین خواهند کرد. البته چون هنوز تصفیه‌خانه‌های صنعتی ما مشکل دارند و کامل نیستند، هنوز وارد اجرای این طرح نشدیم.
پیله‌فروش افزود: همچنین اجرای پروژه انتقال آب از آبیک به تاکستان را در دستور کار داریم که پروژه حیاتی و خیلی‌مهم برای استان قزوین محسوب می‌شود. خوشبختانه انتقال آب از طالقان به آبیک محقق شد و مردم آبیک الآن باکیفیت‌ترین آب استان را در اختیار می‌گیرند و ادامه این پروژه انتقال آب از آبیک به تاکستان برای تأمین آب شرب مردم است.
وی ادامه داد: هزینه اجرای این پروژه را باید از فروش پساب به صنایع تأمین کنیم، چون دولت نمی‌تواند اعتبارات لازم برای انتقال آب از آبیک از تاکستان را تأمین کند و به همین خاطر اجرای طرح تخصیص پساب صنعتی به صنایع برای ما اهمیت راهبردی دارد. به زودی زود پیمانکار پروژه انتقال آب از آبیک به تاکستان تعیین می‌شود و برای اینکه این پروژه اقتصادی باشد، صنعت ما باید مشتری پساب شود.
¢ لزوم جایگزینی صنایع آب‌معدنی و نوشابه با صنایع کم‌آب‌بر
در شرایطی که استان قزوین با بحران کم‌آبی روبه‌روست، فعالیت صنایع تولید آب‌معدنی و نوشابه در استان قزوین جای هیچ‌گونه توجیهی ندارد و مدیریت ارشد استان قزوین باید برای انتقال این صنایع به استان‌های پرآب‌تر و جایگزینی این کارخانجات با صنایع کم‌آب‌بر تصمیم‌گیری جدی داشته باشد. از طرفی در اجرای طرح بازار آب هم باید طوری عمل شود که به جای سوداگری صرفه‌جویی مؤثر اتفاق بیفتد.
