مس طارم؛ زیر تیغ نقد استاندار

آرش صالحی

12 فروردین‌ماه سال 1400 بود که بعد از یک کش‌وقوس 5 ساله صنایع مس طارم در بخش طارم‌سفلی استان قزوین با دستور حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت افتتاح شده و به بهره‌برداری رسید. بنا به بررسی کارشناسان ذخیره اثبات‌شده مس کاتدی موجود در معدن مس طارم 2/14 میلیون تن است که به صورت سالیانه می‌توان 10 هزار تن مس کاتدی از آن استخراج و استحصال کرد. همچنین پیشتر عنوان شده بود که ارزش محصول تولیدی این کارخانه معدنی 65 میلیون دلار در سال است و مجموع اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم آن حدود 2 هزار و 450 نفر است. آماری که نشان می‌دهد اگر صنایع مس طارم فعال باشد و به اندازه ظرفیت اسمی فعالیت کند، می‌تواند یک تحول بزرگ در اقتصاد استان قزوین به ویژه اقتصاد منطقه محروم طارم ایجاد کند. صنایع معدنی که در زمان افتتاح از سرمایه‌گذاری 265 میلیارد تومانی در آن صحبت شده بود. با این حال صنایع مس طارم 2 سال بعد از افتتاح رسمی همچنان راکد و غیرفعال مانده و موضوعاتی مانند هموار نبودن مسیر تردد به معدن مس طارم به عنوان دلیل رکود آن عنوان شده و استاندار قزوین هم در طول 3 ماه اخیر یک‌بار در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید و بار دیگر در شورای معادن مدیریت صنایع مس طارم را عامل اصلی رکود این واحد بزرگ معدنی دانسته و به شدت از آن انتقاد کرده است.

مدیران مس طارم توانایی بهره‌برداری ندارند

استاندار قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به موضوع رکود فعالیت‌های صنایع مس طارم گفت: حدود یک‌ سال است که فعالیت معادن مس طارم توقف پیدا کرده و باید گزارشی از آخرین وضعیت معادن مس طارم و علت غیرفعال آن تهیه شده تا بتوانیم به وضعیت آن رسیدگی کنیم.

محمدمهدی اعلایی با بیان اینکه معدن مس طارم در کنار معدن آلومینیوم باشگل می‌توانند درآمدزایی بالایی برای استان داشته باشند، اضافه کرد: با وجود اینکه معادن بزرگ مس طارم یک ثروت خدادادی به حساب می‌آید، اما این معادن در اختیار افرادی قرار گرفته که توانایی بهره‌برداری از آن را ندارد و به همین خاطر باید وضعیت مدیریت این معادن مشخص شود.

وی در ادامه با انتقاد از مدیریت صنایع مس طارم گفت: نگاه مجموعه مدیریتی استان قزوین این است که بهره‌بردار فعلی ظرفیت بزرگی به نام مس طارم را در اختیار گرفته، اما نتوانسته این ظرفیت را فعال کند و تولیدی هم ندارد. ضمن اینکه حقوق دولتی و بدهی خود به بانک‌ها را هم پرداخت نکرده است.

اعلایی با بیان اینکه یکی از ظرفیت‌های اقتصادی بزرگ استان قزوین معادن مس طارم است، تصریح کرد: اما متأسفانه شرکتی که این معادن را در اختیار نگرفته، نه تنها این معادن را فعال نکرده، بلکه کلی هم مسئله و مشکل برای بانک‌ها ایجاد کرده که مدیران شرکت مس طارم باید این مشکلات را حل کنند.

رئیس شواری معادن استان قزوین با ذکر اینکه متأسفانه نمی‌توانیم برای این شرکت کاری کنیم، چون این شرکت کار خود را درست انجام نمی‌دهد، از مدیرعامل شرکت مس طارم خواست که بدهی‌های بانکی، حقوق دولتی و بدهی به تأمین اجتماعی را پرداخت کرده و چک‌های معوق‌شده این شرکت نزد بانک‌ها را پرداخت کند.

اعلایی تصریح کرد: متاسفانه شرکت مس طارم بخشی از ظرفیت اقتصادی استان قزوین را قفل کرده است. در واقع مدیران این شرکت یک ظرفیت فوق‌العاده‌ای مانند معادن مس طارم را از استان قزوین گرفتند و در ضمن وام بانکی گرفته و ساخت‌وساز لازم را انجام داده‌اند، اما از کارخانه خود بهره‌برداری نمی‌کنند و حقوق بانکی و حقوق دولت را هم نمی‌پردازند.

وی افزود: قطعاً شرکت صنایع مس طارم با مشکل مدیریتی دارد و اراده لازم در مدیران برای استخراج مس طارم وجود ندارد. این شرکت بیت‌المال و منابع مردم را در اختیار گرفته و نمی‌تواند اداره کند، بنابراین به مدیریت صنایع مس طارم به افراد دیگری واگذار کنیم. باید موضوع معدن مس طارم را تعیین تکلیف کنیم و وضعیت موجود مورد قبول ما نیست.

مس طارم از نظر سازمان صمت فعال است

همچنین رئیس سازمان صمت استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه شرکت مس طارم 64 میلیارد و 300 میلیون تومان از بدهی‌های خود به دولت را پرداخت نکرده است، اظهار داشت: این شرکت در سال 1399 حدود 13 میلیارد و 800 میلیون تومان، در سال 1400 حدود 26 میلیارد تومان و در سال جاری 24.5 میلیارد تومان هم از حقوق دولتی خود را پرداخت نکرده است.

عزیزا… افضلی اضافه کرد: البته این شرکت 220 نفر اشتغال ایجاد کرده و از نظر ما فعال است. مدیران شرکت مس طارم تیم کاری خوبی دارند و مشکلات محرومیت منطقه طارم سفلی دامن‌گیر آنها شده و باید این مسائل را قبول کنیم. در ضمن شرکت تولیدی ایمیدرو که باید کمک‌هایی می‌کرد، با تأخیر این کار را انجام دادند.

مشکل جاده و تأمین برق مانع فعال‌سازی کارخانه مس طارم شد

مدیرعامل شرکت صنایع مس طارم هم درباره وضعیت این شرکت و معدن بزرگ مس طارم گفت: صنایع مس طارم در یک منطقه کوهستانی و صعب‌العبور احداث شده و یک کارخانه در مقیاس بزرگ محسوب می‌شود و در واقع بزرگ‌ترین کارخانه تولید مس کاتدی است که در اختیار بخش خصوصی قرار دارد.

کرامت‌الله حسینی اضافه کرد: با وجود اینکه کارخانه مس طارم 12 فروردین 1400 افتتاح شد، به دلیل مشکلات زیربنایی از جمله وضعیت جاده و مشکل تأمین برق امکان فعال‌سازی کارخانه وجود نداشت. در نهایت این کارخانه 3 ماه پیش فعال شده و تولید خود را آغاز کرده است و طی 8 ماه اخیر برای فعال‌سازی کارخانه 80 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کردیم.

420 هزار تن ماده معدنی استخراج کردیم

مدیرعامل شرکت صنایع مس طارم ادامه داد: بعد از 3 ماه آینده که فصل سرما در منطقه طارم تمام می‌شود، کارخانه مس طارم می‌تواند با ظرفیت مناسبی شروع به کار کند. در ضمن بیشتر سرمایه‌گذاری در این کارخانه توسط سهامداران انجام شده و در کل 32 میلیارد تومان تسهیلات از بانک‌ها گرفتیم. در ضمن حدود 20 میلیارد تومان به بانک‌ها بدهکاریم.

حسینی یادآور شد: تا امروز 420 هزار تن ماده معدنی استخراج شده و از پای کارخانه به نقاط دیگر حمل کردیم. ضمن اینکه 5/2 میلیون تن هم خاک برداشت‌نشده داریم.

بازسازی جاده 16 کیلومتری طارم به بهر‌ه‌برداری از معدن مس کمک می‌کند

یک کارشناس اقتصادی هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت خرابی جاده 16 کیلومتری بخش طارم سفلی را یکی از موانع بهره‌برداری مناسب از معدن مس طارم دانست و گفت: بازسازی و بهسازی جاده 16 کیلومتری بخش طارم سفلی از بزرگ‌ترین مطالبه‌های اهالی و ساکنان این منطقه است و اگر این جاده ساخته شود، می‌تواند در توسعه اقتصادی پسینی منطقه خیلی اثرگذار باشد.

مسعود کثیری‌فر اضافه کرد: در ضمن برای توسعه معادن و صنایع فرآوری محصولات معدنی در حقوق مالکانه دولتی باید تجدیدنظر شود و چنین تجدیدنظری می‌تواند در تبدیل صنایع معدنی به پیشران توسعه صنعتی و تولید کشور تبدیل شود.

وی ادامه داد: با این حال مدیریت صنایع مس طارم هم با علم به محدودیت‌های منطقه وارد سرمایه‌گذاری شده و معطل نگه داشتن تولید در این معدن مس بزرگ کشور می‌تواند خسارت‌های زیادی برای استان و کشور در پی داشته باشد و بنابراین باید معضلات مدیریتی صنایع مس طارم هر چه زودتر برطرف شود.

لزوم بهره‌گیری از اهرم‌های قانونی و مشوق‌های اقتصادی برای فعال‌سازی مس طارم

با این همه به نظر می‌رسد که اصلاح فرآیند مدیریت استخراج و بهره‌برداری از معدن مس کاتدی طارم باید به سرعت انجام شود و اگر امکان تغییر مدیریت وجود دارد، این کار به سرعت صورت گیرد و اگر هم چنین امکانی میسر نیست، باید سازمان صمت به عنوان متولی اصلی این بخش به تکالیف وانهاده خود در حوزه معدن عمل کرده و از طریق اهرم‌های قانونی و مشوق‌های اقتصادی صنایع مس طارم را به سرعت وارد مدار تولید و بازدهی کند.