ما فاتحه کتاب خواندیم!
- شناسه خبر: 7250
- تاریخ و زمان ارسال: 17 دی 1401 ساعت 08:00
- بازدید :
هویت و تاریخ همه تمدنهای پیشرفته و غنی وابسته به کتاب و نگارش بوده است. کتابخوانی زمینهساز فرهنگ است و با کتاب تمدنها ریشه میدوانند. دین اسلام نیز با ندای «خواندن» از سوی خداوند به پیامبر وحی شد و در همین فرهنگ مقدس است که خداوند به قلم سوگند یاد میکند و معجزه آخرین فرستادهاش را یک کتاب قرار داده است. اما با وجود نقش و جایگاه مستحکم کتاب و کتابخوانی در گسترش دانش و فرهنگ، امروزه شاهد بیمهری و بیتوجهی عمیقی نسبت به کتاب هستیم تا جایی که تیراژ برخی کتابها به سیصد جلد و کمتر نزول پیدا کرده است.
کتابخوانی نیز به تبع این بیمهر مهری به یار مهربان، به کمترین میزان خود رسیده است و با این وجود که سرانه واقعی مطالعه هم در کشور چندان مشخص نیست و نحوه محاسبه آن نیز در هالهای از ابهام است، میتوان حدس زد که سرانه واقعی مطالعه کتاب در کشور عددی جزئی و ناچیز است.
هر چند عدهای سیر افاق و انفس در فضا مجازی یا حتی قرائت قران و کتب ادعیه را در زمره مطالعه محسوب میکنند ولی باید بپذیریم این مدل نگرش تنها پاک کردن صورت مساله است و بدون تعارف بپذیریم آمار نشر، تیراژ و کتابخوانهای مملکت به شدت کاهش پیدا کرده و دچار رکود بیسابقهای شده است. دلایل متعددی نظیر افزایش قیمت کاغذ و ملزومات چاپ و نشر، عدم تمایل ناشران به عقد قرارداد با نویسندگان، انتشار کتابهای بیمحتوا، کپی پیست بودن برخی کتابها، ورود برخی بیتجربهها و سلبریتیها به عرصه نویسندگی، بیانگیزگی نویسندگان به نوشتن به دلیل فقدان منافع مادی و معنوی، رکود فروش کتاب، شتاب ناشی از صنعتی شدن جوامع، کاهش درآمد مردم و … در بروز این روند شماره میشوند ولی بیتردید افزایش قیمت کتاب، همزمان با گسترش شبکههای مجازی را میتوان از مهمترین و اصلیترین دلیل بیمهری به یار مهربان در عصر دهکده جهانی قلمداد کرد.
فضای مجازی به سبب جذابیت در استفاده از جلوههای بصری و امکان ارجاع دادن افراد به صفحات مشابه از جذابیتهای منحصر به فردی برخوردار است تیر خلاص را به پیکر نحیف یار مهربان شلیک کرد ولی همین امکان ارجاع به صفحات مشابه از عوامل تشتت فکری محسوب میشوند و تمرکز خواننده را به شدت کاهش میدهد. از سویی تحمیل مطالب به خواننده باعث میشود فرد در یک حباب اطلاعاتی گسترده قرار بگیرد که ماحصل گشت و گذار در این مزرعه اطلاعاتی تنها 20 درصد برداشت است و مابقی هدر رفت زمان و انرژی است. با این وجود فضای مجازی و شبکههای مجازی جای کتاب و کتابخانهها را اشغال کردهاند و گسترش و محبوبیت شبکههای اجتماعی در سالهای اخیر باعث شده است که بسیاری از مردم اوقات زیادی از شبانه روز را در این شبکهها بگذرانند تا جایی که کتابخوانها در مترو و اتوبوس و مطب پزشک با ترس و لرز و احتیاط کتاب از جیبشان خارج میسازند و مطالعه میکنند!
بپذیریم بنیانهای ترویج کتاب و کتابخوانی از پایبست دچار سستی ناگواری شده و نیازمند باز تعریف و مرمت دوباره و چند باره دارند. هر چند اقدامات کوتاهمدت و میان مدتی نظیر برگزرای جشنهای امضاء، برنامه کتاب باز، مسابقات کتابخوانی و … در سطح کشور اجرایی شدهاند ولی باید اذعان داشت یاری به یار مهربان نیازمند عزم جدی و ملی است و رقابت با رقبایی چون شبکههای اجتماعی، بازیهای رایانهای و سایتهای اطلاعاتی و … بسیار سخت و زمان بر بوده و نیازمند برنامهریزی جدی و غیرنمایشی است.