ماهیگیری در آب‌بندان‌ها ظرفیتی مغفول در گردشگری

وحید حاج‌سعیدی

توسعه گردشگری با استفاده از ظرفیت‌های حوزه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، کشاورزی و …  در جهت ایجاد اشتغال، احیای فرهنگ‌ها و آداب و سنن بومی و در نهایت حرکت در مسیر توسعه و تحول و رسیدن به قله‌های توسعه پایدار از راهبردهای اساسی تحول در این دیار است که باید با نگاهی عمیق و کارشناسانه به آن نگریست.

در بین ظرفیت‌های متعدد گردشگری در حوزه‌های مختلف، ماهیگیری یکی از رشته‌های چند بعدی است که علاوه بر اقتصاد و ورزش، در بحث سرگرمی و گردشگری نیز دارای قابلیت‌های متعددی است. در حال حاضر و به صورت کلی ماهیگیری در دریا، رودخانه، سدها و آبندان‌ها صورت می‌گیرد که با توجه به ضرورت برنامه‌ریزی در جهت حفاظت از گونه‌های مختلف آبزیان، احیا یا زاد و ولد با محدودیت‌های خاصی همراه است.

همین امر باعث شده نوع نگاه به مقوله ماهیگیری و امتزاج آن با مقوله گردشگری، دچار چالش‌های اساسی شود و برنامه‌ریزی درخصوص این ظرفیت را با دشواری‌هایی همراه سازد.

اما پرورش و صید ماهی در آبندان‌ها که عموماً شخصی یا مربوط به یک روستا هستند یک ظرفیت مغفول به ویژه در بحث گردشگری طبیعی و گردشگری شکار محسوب می‌شوند که ماهیگیری در آنها نیاز به گذراندن مراحل اداری خاصی نیست و تصمیم‌گیری درخصوص زمان و نحوه بهره‌برداری از آنها با توجه به فصل ماهی‌ریزی و وزن آبزیان موجود، توسط مالکان آب‌بندان صورت می‌گیرد.

نمونه این دست ماهیگیری در آب‌بندان یا دریاچه توشن استان گلستان دیده می‌شود. دریاچه توشن گرگان در واقع یک سد خاکی تاریخی در استان گلستان می‌باشد که در سالهای دور مردم آن را آب‌بندان صدا می‌زدند و با مرور زمان به نام روستای همجوارش تغییر پیدا کرد، این دریاچه زیبا دارای گونه‌های مختلفی از آبزیان می‌باشد و از همین‌رو هر ساله در این محل جشنواره ماهیگیری شمال کشور برگزار می‌شود و علاقه‌مندان زیادی به این روستا جهت ماهیگیری و شرکت در جشنواره سفر می‌کنند.

چند سال قبل در یکی از آب‌بندان‌های روستای زرین گل علی‌آباد کتول هم جشنواره ماهیگیری در آب‌بندان روستا برگزار شد که با استقبال ماهیگیران مواجه شد.

در حقیقت با استفاده از ظرفیت آب‌بندان‌های موجود در کشور (که با توجه به شرایط استان‌ها امکان افزایش آنها فراهم است) می‌توان علاوه بر چرخاندن چرخ اقتصاد حوزه آبزیان، نیم نگاهی جدی به مقوله گردشگری شکار داشت و افق‌های نوینی از درآمد پایدار در روستاها و حاشیه زمین‌های کشاورزی ترسیم کرد.

با برنامه‌ریزی و استفاده از ظرفیت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و در کنار استفاده از تجارب کارشناسان این حوزه، می‌توان با صدور مجوزهای حساب شده و برنامه‌ریزی شده، به تعداد آب‌بندان‌های کشور افزود و با لحاظ جمیع شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، علاوه بر استفاده کشاورزی، آبخیزداری، پرورش ماهی، برای علاقه‌مندان بومی و حتی غیربومی فرصت جذاب ماهیگیری، فراهم کرد.

در صورت فراهم بودن شرایط و به شرط تامین امنیت و آسیب نرسیدن به طبیعت، برگزاری کمپ فایر (کمپ خانوادگی شبانه‌روزی) در اطراف آب‌بندان‌ها نیز می‌تواند به عنوان یک برنامه حاشیه‌ای اجتماعی در حاشیه گردشگری شکار و ماهیگیری مورد توجه قرار گیرد.

ایجاد رونق اقتصادی در بحث فروش لوازم و ادوات ماهیگیری، تجهیزات ژئوممبران برای ساخت آب‌بندان، تجهیزات حمل و نقل و تردد آبی، برگزاری جشنواره‌های ماهیگیری، توسعه اقتصادی منطقه به سبب حضور ماهیگیران داخلی و حتی خارجی، پرورش گونه‌های مختلف ماهی و جلوگیری از انقراض گونه‌های در حال انقراض، کمک به حفظ ذخایر دریاها و رودخانه‌ها با توجه به امکان راحت و مجاز صیادی در آب‌بندان‌ها، کاهش ماهیگیری غیرمجاز در دریا و رودخانه‌های کشور و … بخشی از مزایای توسعه ماهیگیری در آب‌بندان‌ها محسوب می‌شوند.