قند و عصبانیت!

آیا مواد قندی باعث رفتار پرخاشگرانه می‌شود؟
ا. امیردیوانی: مترجم و پژوهنده
اشاره:
در دهه‌ی 80 ـ 1970، باور مردم این بود که مصرف خوردنی‌های شیرین موجب کردارهای تبهکارانه، جامعه‌ستیزی و بیش‌فعالی در انسان می‌شود و به پاره‌ای رفتارهای اصلاح‌گرانه منجر می‌گردد؛ به طوریکه آنان به امید مهار این رفتارها، مصرف اغذیه‌ی سبک و سرپایی و انواع شیرینی را در منازلشان قدغن کردند.
مصرف مواد قندی به نحو متعادل
این پندار که خوردن شیرینی به بیش‌فعالی و پرخاشجویی می‌انجامد، بسیار در میان افراد رواج دارد، بنابراین هنگامی که این نظریه کاملا بازبینی شد، حقایقی در تایید آن به دست آمد. مطالعاتی که بارها در موسسه ملی بهداشت روانی انجام شد، مغایر نظرات پدر و مادرانی است که معتقدند بچه‌هایشان در برابر قند شدیدا واکنش نشان می‌دهند. از آن جمله می‌توان به آزمایشی اشاره داشت که مربوط به 18 پسر دوره‌ی پیش‌دبستانی بود که والدینشان را «حساس در مقابل مواد قندی» می‌نامیدند و 13 پسری که به قرار اطلاع نسبت به خوردن مواد یاد شده هیچ‌گونه بازتاب پرخاشگرانه‌ای از خود بروز نمی‌دادند.
در مواقع مختلف به هر کدام از پسرها لیمونادی حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی حاوی آسیار و ساخارین نوشاندند و آنها را واداشتند که با هم بازی کنند. هر یک از بازیکنان دستگاه خاصی با خود داشتند که فعالیت بدنی‌شان را اندازه می‌گرفت. از شیوه‌ی بازی‌شان هیچ‌کس نمی‌توانست بفهمد که کدام بچه مخفیانه نوشابه‌ی شیرین نوشیده است. والدینی که هنگام آزمایش حضور داشتند نمی‌توانستند دگرگونی‌های پرخاشجویانه‌ای را که مربوط به مصرف قندی است، به درستی تشخیص دهند. آنطوری که از دستگاه‌های مربوطه مشخص شد، کودکانی که مواد شیرین مصرف کردند، فعالیت جسمی فزون‌تری از خود نشان داده بودند. پژوهندگان نتیجه گرفتند که مصرف زیاد این قبیل مواد باعث افزایش ستیزه‌جویی نوآموزان پیش‌دبستانی نمی‌شود. تقریبا بر اساس بررسی‌هایی که به سبک این آزمایش صورت گرفت، معلوم شد که مواد قندی در پیدایش رفتار ناشایست آدمی بی‌اثر است.
دکتر دایان ای‌گانس، استادیار تغذیه‌ی دانشگاه هاوایی در مائو اظهار می‌دارد: «اطلاع دارم که احتمالا 50 یا 60 طرح پژوهشی گوناگون در زمینه‌ی رفتار کودکان انجام یافته است. اگر اینگونه مطالعات را بررسی کنیم، درمی‌یابیم که مصرف مواد قندی، ربطی به بیش‌فعالی ایشان ندارد».
او به دنبال بازبینی همه دلایل علمی و عینی مورد نظر به این پیامد دست یافت که مواد قندی، رفتار ضداجتماعی یا بیش‌فعالی را در کودکانی که بهنجار (عادی) یا فزون‌کارند تقویت نمی‌کند.
وی در عین حال این امکان را بعید ندانست که ماده‌ی شیرین در موارد نادر تاثیر دارد. در واقع او به والدین هشدار می‌دهد که محدود کردن قند و شکر و سایر هیدرات‌های کربن برای مهار کردن مشکلات کرداری ممکن است نتیجه‌ی عکس داشته و زیانبار باشد. دلیلش این است که بنا بر پژوهش معمول هیدرات‌های کربن مشتمل بر قند بیش از آنکه مغز را تحریک کنند، آرامش می‌بخشند و به این ترتیب رفتار پرخاشجویانه را می‌کاهند.
یونی اسپرینگ، روان‌شناس دانشکده‌ی پزشکی شیکاگو باور دارد که احتمالا کودکان در مصرف کربوهیدرات‌ها افراط کنند زیرا این نوع مواد غذایی اثر آرامبخش دارند. او می‌افزاید در این صورت ممکن است والدین اشتباهی به این نتیجه برسند که در این صورت امکان دارد والدین نتیجه غلط بگیرند که مواد قندی به جای اینکه دشواری‌های موجود را کاهش دهند، خود «مشکل‌آفرین» باشند.
مواد قندی، بزهکاران را آرامش می‌بخشد
نتایج مطالعات نشان می‌دهند که مواد شیرین، کردار برخی خلافکاران را بهتر می‌کند. محققان طی آزمایشی به 115 نوجوان بزهکار پسر زندانی غذا دادند و برای 29 پسر دبیرستانی غیرخلافکار صبحانه‌ای فراهم کردند که شامل غلات شیرین شده همراه قند معمولی و یا آسپارتام (شیرین‌کننده‌ی مصنوعی) می‌شد. مجموع شیرینی جذب شده بالغ بر یک و نیم اونس معادل 35/28 گرم بود. سپس آنها را با مجموعه‌‌ای از آزمون‌های مربوط به روان‌شناسی عصبی آزمودند تا عواملی همچون تمرکز، بیش‌فعالی، خلق و خو و آشفتگی‌های روانشان را بسنجند. هر یک از افراد دو بار مورد آزمایش کامل قرار گرفتند یعنی بعد از صرف صبحانه‌ی شیرین و غیرشیرین.
دکتر جوزف نیومن، رهبر گروه مطالعاتی و دانشیار روان‌شناسی دانشگاه یاد شده نتیجه‌گیری کرد که مطلقا هیچ مدرکی در دست نیست و دلیلی به دست نیامده که نشان دهد مواد قندی در هر یک از این گروه‌ها تاثیر سوئی نهاده باشد. در واقع، بنا به ادعای او مواد مورد بحث به پیشگیری از کردار فزون‌کارانه یا ویرانگرانه، بویژه در کودکانی که تحمل‌ناپذیرترین مشکلات را دارند، کمک می‌کند و مدعی شد که رفتار چنین اشخاصی پس از مصرف ساکاروز (قند معمولی) بهتر از زمانی بود که صبحانه‌ی بدون ساکاروز مصرف کرده بودند. از آن گذشته برخورد و خلق و خوی افراد غیربزهکار در پی خوردن صبحانه‌ی شیرین، بهتر ارزیابی شده بود. با وجود این، دکتر نیومن خاطرنشان کرد که افراد غیرخلافکار بعد از مصرف مواد قندی، در امور ذهنی مثل تکان دادن مدام انگشتان و بازگو کردن خاطرات کوتاه‌‌مدت، عملکرد اندکی ضعیف داشتند ولی باید دانست که این بازتاب غیرمنتظرانه نبود زیرا معلوم شده که قند و سایر کربوهیدرات‌ها باعث خواب‌آلودگی و کندی فعالیت ذهنی در مردم عادی می‌شود.
میزان کلسترول خیلی کم است!
آیا امکان دارد کلسترول کم، بیش از کلسترول زیاد شخص را پرخاشگر و دمدمی کند؟ ممکن است این نظریه بعید و مضحک به نظر آید اما از لحاظ چرخه‌های علمی، مجاز و قابل بحث است و از دلیلی نشات می‌گیرد. نخستین نشانه‌های حاصل از مطالعه‌ی فراگیر موسسه‌ی ملی بهداشت حاکی از آن است که کاهش کلسترول از خطر حملات قبلی می‌کاهد، اما به باور صاحب‌نظران، کلسترول کمتر، بر طول زندگی نمی‌افزاید. در عوض افراد تحت بررسی، چند حمله‌ی مرگبار خویش را از راه فوت به دلیل حوادث،‌ آدم‌کشی و خودکشی متوازن می‌کند. علاوه بر این، پژوهش‌های به عمل آمده در فنلاند ثابت می‌کند که بین کلسترول کمتر و رفتار خشونت‌آمیز و ستیزه‌جویانه ارتباطی وجود دارد.
مطالب صریح درباره‌ی مواد قندی
دلیل چندانی در دست نیست که نگران شویم مصرف غذاهای شیرین، به رفتار پرخاشجویانه، خشونت‌آمیز یا بیش‌فعالانه می‌انجامد. برعکس به استناد دلایلی می‌توان گفت که بیشتر کودکان و بزرگسالان که کربوهیدرات‌هایی از جمله شکر مصرف می‌کنند، به آرامش و تسکین روی می‌آورند و رفتار ستیزه‌گرانه‌شان تقلیل می‌یابد. بنابراین امکان دارد مصرف مواد نام‌برده شده به جای خودتخریبی به خوددرمانی منتهی گردد.
در هر صورت منظور این نیست که شما یا خانواده‌تان باید بیش از اندازه مواد قندی بخورید تا مواد شیمیایی مغزتان را تعدیل و رفتارتان را اصلاح کنید. در نظر داشته باشید زیاده‌روی در مصرف این نوع خوردنی‌ها باعث چاقی می‌شود و میزان انسولین و گلوکز خون را به طرز ناخوشایندی می‌افزاید. بهتر است از کربوهیدرات‌های همتافت (لمپلکس) نظیر پاستا، غلات صبحانه‌ای و نان که در ضمن اثر آرامبخشی در مغز دارند استفاده کنیم. هرچند مدت‌ها طول می‌کشد که این تاثیر پدیدار شود.
منبع: Your Miracle Medicine , by jean carper