قطع اینترنت و کسادی بازار فروش اینترنتی

نفیسه کلهر

چهار هفته از زمانی که اینترنت به دلیل وقایع رخ داده و ناآرامی‌های موجود در کشور محدود شده است، می‌گذرد. تنها بعضی سایت‌های داخلی آن هم با سرعت پایین قابل دسترسی هستند و این بین عده‌ای بیش از بقیه دچار مشکل شده‌اند.

¢

هفته گذشته رئیس اتاق بازرگانی استان قزوین در گفتگو با «ولایت» از آسیب کسب و کارهای دیجیتال از محدودیت اینترنت گفت. مهدی بخشنده از این اقدام انتقاد کرد و خواستار اتخاذ تصمیمات دیگری برای مدیریت فضای مجازی در کشور شد.

وی با اشاره به اتفاقات اخیر کشور و آثار سوء آن بر حوزه‌های اقتصادی و بازرگانی، اظهار کرد: بسیار امیدوار بودیم که این بار هم قطع اینترنت همچون گذشته به هنگام وقوع برخی اتفاقات، مدت کوتاهی باشد؛ اما متاسفانه شاهد هستیم که این محدودیت آنچنان تداوم یافته است که کسب و کار فعالان اقتصادی و اعتبار کشور به ویژه در جوامع بین‌المللی به شدت آسیب دیده است.

وی تصریح کرد: در پی تصمیم مسئولان امنیتی به قطع اینترنت و از آنجایی که بسیاری از فعالان تجاری ایرانی به دلیل قطع اینترنت نمی‌توانند همچون روال همیشگی مراودات اقتصادی خود را ادامه دهند؛ کسب و کار آن‌ها دچار آسیب شده و با زیان‌های جبران‌ناپذیری روبرو هستند.

رئیس اتاق بازرگانی قزوین با بیان اینکه رسانه‌های مخالف نظام از شرایط موجود سوءاستفاده کرده و هجمه‌های گسترده‌ای نسبت به وقایع ایران رقم می‌زنند، عنوان کرد: ما می‌توانیم با برقراری اینترنت و ادامه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری همچون همیشه نشان دهیم که کشور در شرایط عادی و آرامش است در حالی که قطعی اینترنت این فرصت را از کشور گرفته است.

¢

عماد، صاحب یک گلفروشی است. او می‌گوید قبل از فیلتر اینترنت هر روز حداقل دو سفارش گل از طریق اینستاگرام داشته است. خودش توضیح می‌دهد: «یک شاخه گل رز را که بگویند برای ما بپیچ حدود شصت هزار تومان می‌شود. چه برسد به اینکه بر اساس نمونه‌کارهای ما در اینستاگرام اغلب سفارشات سبدهای گل برای مراسم خاص می‌دادند که رقمی بالای 300 تا 400 هزار تومان می‌شد. اما از وقتی دسترسی به اینستاگرام محدود شده این سفارش‌ها هم تعطیل شدند و فقط مشتری حضوری داریم که آن هم معمولا گذری است و قیمت‌ سفارش‌ها چنگی به دل نمی‌زند.» می‌گویم پس حتما خیلی مشتاق است که اینترنت دوباره به کار بیفتد. لبخندی می‌زند و می‌گوید: «همه سرها توی گوشی بود حالا حداقل دو کلمه می‌شود با کسی حرف زد.» سریع ادامه می‌دهد: «شوخی کردم. معلوم است که هم معایبی دارد و هم مزایایی. اما واقعا درآمد عامل مهمی در زندگی همه ما است که اینستاگرام بخش اعظمی از درآمدمان را تامین می‌کرد. حالا اما همان هم راکد شده.»

¢

سحر 33 ساله است و جواهرات دست‌ساز تولید می‌کند. یک کارگاه کوچک در یکی از اتاق‌های منزلش درست کرده و همانجا با نقره و به قول خودش «اگر بار بخورد گاهی هم با طلا» گردنبند و دستبند درست می‌کند. او برای ولایت اینطور توضیح می‌دهد: «هشت سال پیش بود که بعد از مدت‌ها بیکاری، رفتم و دوره ساخت جواهر را گذراندم و بعد هم آرام آرام شروع به کار کردم. چقدر سخت بود راه اندازی یک کسب و کار مجازی و جلب اعتماد مردم و مشتری پیدا کردن. اما بعد از چند سال کارم آنقدر گرفت که پیش پدر و مادرم سرم بالا بود. حتی با پول‌های پس‌اندازم توانستم ماشین بخرم. تازه کار داشت رونق می‌گرفت که اینطوری شد.» می‌پرسم حالا مشتری ندارد؟ «حتی یک نفر! آخه کی با سختی فیلترشکن روشن می‌کنه و می‌ره تا با کندی شدید اینترنت صفحه‌های دستبند و گوشواره نگاه کنه و تازه بعد از چند ساعت خیلی اتفاقی برسه به صفحه من و  تمام مدل‌ها رو ببینه و بخواد یکی رو انتخاب کنه؟ خیلی سخت و زمان‌بره. من در مدت این 4 هفته هیچ درآمدی نداشتم و مجبور بودم از پس‌اندازم مصرف کنم ولی اگر اوضاع همینطور پیش برود احتمالا مجبور باشم از پدر و مادرم هم پول بگیرم. آن‌ها هم که خودشان گیر یک حقوق بازنشستگی مختصر هستند. شاید مجبور بشوم بروم جایی کار کنم. مثل منشی‌گری.»

¢

مریم و مجید زوج جوانی هستند که کار تولید و فروش آثار سرامیکی را دارند. مجید می‌گوید: «ما قبلا در پاساژ… مغازه داشتیم. خانمم خودش آثار سرامیکی می‌ساخت و من در مغازه می‌فروختم. فروشمان هم خوب بود. اما اجاره‌ها بالا بود. مخصوصا در پاساژ … که اجناس لوکسی هم فروخته می‌شود. خلاصه 4 سال قبل خانمم یک صفحه در اینستاگرام راه انداخت. طولی نکشید که مشتریانمان از سراسر ایران پیدا شدند.» مریم ادامه می‌دهد: «کلی خسارت دادیم تا راه و چاه را یاد بگیریم. اجناس را می‌فرستادیم و در راه می‌شکستند. مجبور بودیم دوباره از جیب خودمان خرج کنیم و یک بار دیگر رایگان برایشان ارسال کنیم. 6 ماه طول کشید تا فقط به بهترین روش بسته‌بندی برسیم. این اواخر دیگر جعبه‌هایمان آرم و لوگوی خودمان را داشت. نگه داشتن هر دنبال کننده در اینستاگرام می‌دانید چقدر سخت بود؟» مجید ادامه می‌دهد: «کار و بارمان در فضای مجازی که گرفت بیخیال مغازه شدیم. آن هم با آن همه اجاره‌ی بالا. گفتیم همینجا فروشمان را داریم بس است. مغازه را پس دادیم و همه وقتمان را برای اینترنت گذاشتیم. اما آن را هم که تا تقی به توقی می‌خورد قطع می‌کنند! الان دو مشتری دارم که سفارششان آماده است و کارشان را باید پست کنیم اما چون دسترسی به اینستاگرام نداریم نمی‌توانم آدرسشان را بردارم و کارشان را ارسال کنم. مشتری چه می‌فهمد شرایط اضطراری است؟ پولش را ریخته و کارش را سفارش داده. حتما می‌بیند پست هم کار می‌کند اما ما کارش را نمی‌فرستیم. برای ما بد می‌شود. این بدقولی‌ها اعتبار ما را خراب می‌کند. تازه اگر بتوانیم دوباره مثل قبل کار کنیم. معلوم نیست حالا باید چند ماه سماق بمکیم؟»

¢

بر اساس این گزارش و مطابق با آنچه رئیس اتاق بازرگانی استان به آن اشاره کرده است، آسیب قطع اینترنت جدا از مشاغل مختلف، ابزاری شده برای خدشه دار کردن امنیت و آرامش کشور توسط دشمنان. کاش به جای محدودیت اینترنت تدبیر دیگری اندیشیده شود که نه سیخ بسوزد و نه کباب.‌