قطار گردشگری قزوین در مسیر بدون ریل
- شناسه خبر: 57987
- تاریخ و زمان ارسال: 13 اردیبهشت 1404 ساعت 07:30
- بازدید :
آرش صالحی- استان قزوین با دارا بودن ظرفیت‌های عظیم طبیعی، تاریخی و فرهنگی یکی از کانون‌های کلیدی توسعه گردشگری کشور شناخته می‌شود؛ موضوعی که نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق شعار سال ۱۴۰۴ دارد. با این حال به نظر می‌رسد تا امروز برنامه‌ریزی خاصی برای جذب سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری استان صورت نگرفته و معدود تلاش‌های صورت گرفته هم فاقد یک برنامه‌ریزی مدون و نظام فکری واحد و هدف‌دار بوده است. استانی که در حوزه آثار تاریخی ثبت‌شده در بین سایر استان‌های کشور پیشرو است، اما در جذب گردشگر توسط این آثار تاریخی ضعیف عمل کرده است. در واقع گردشگری به عنوان یک عرصه اقتصادی مهم در استان همواره در زیر سایه صنعت قرار گرفته است و به نظر می‌رسد اقتصاد صنعت‌محور استان همچنان تمایلی به بازی دادن بخش گردشگری ندارد. با توجه به شعار سال یعنی «سرمایه‌گذاری برای تولید» در گزارش پیش رو تلاش شده تا موانع سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری استان بررسی و واکاوی شود.
داشته‌های گردشگری قزوین
یک فعال گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت درباره ظرفیت‌های گردشگری استان قزوین گفت: استان قزوین به واسطه قرارگیری در شاهراه شمال غرب ایران دارای اهمیت استراتژیک است، زیرا هر کس از هر جای ایران بخواهد به مناطق شمال، شمال شرق و مرکز ایران دسترسی پیدا کند، می‌بایست از این استان عبور کند.
سیدنبی‌ا… حسینی ظرفیت‌های عمده استان را در بخش گردشگری برشمرد و اضافه کرد: از طرف دیگر قرارگیری در کنار رشته‌کوه البرز باعث شده تا ظرفیت‌های بسیار زیاد گردشگری از کوهستان و جنگل‌های زیبای الموت و طارم سفلی تا مناطق بیابانی و نیمه‌بیابانی مانند ا…آباد در این استان به صورت یک‌جا واقع شود، به نوعی که می‌توان از یک اقلیم به اقلیم دیگر تنها با یک ساعت رانندگی دست پیدا کرد.
وی ادامه داد: این در حالی است که کمتر استان کشورمان چنین ظرفیتی دارد و این از استان قزوین یک ظرفیت عظیم گردشگری می‌سازد و در کنار مقوله گردشگری طبیعی باید به بناهای تاریخی و ابنیه مانند مجموعه دولت‌خانه صفوی، قلعه حسن صباح در گازرخان و کاروان‌سرای درون‌شهری سعدالسلطنه و البته ده‌ها و شاید هم صدها اثر دیگر اشاره کرد.
مسیر رشد گردشگری استان ترسیم نشده است
این فعال گردشگری که سابقه فعالیت در استان مازندران را هم دارد، با بیان اینکه ظرفیتی مانند قلعه حسن صباح یا مجموعه دولت‌خانه صفوی اصلا برای یک کشور کافی هستند، گفت: کمااینکه ترکیه از قونیه سالانه میلیون‌ها دلار درآمد توریستی دارد، در صورتی که ما دو گوهر را یک‌جا داریم ولی هرگز نتوانسته‌ایم حتی آنها را در سطح کشور خودمان هم معرفی کنیم. بنابراین ما اول راه هم نیستیم، بلکه اصلا راهی هنوز نیست که بخواهیم بگوییم اول یا وسط آن هستیم.
حسینی با بیان اینکه مشکل ما اینجا است که استان قزوین هیچ وقت برند معتبر گردشگری نبوده و در خوشبینانه‌ترین حالت معبری برای مسافران استان‌های گیلان، تهران و مازندران بوده که می‌خواستند فقط از آن عبور کنند، افزود: چه اتفاقی افتاده که چنین وضعیتی برای منابع مهم گردشگری استان قزوین افتاده و این استان نتوانسته آن‌طور که باید و شاید در این زمینه سرمایه‌گذار جذب کند؟
وی با بیان اینکه اصلا نقشه راهی در زمینه توسعه گردشگری و سرمایه‌گذاری بر روی آن در استان وجود ندارد و دیدگاه مسئولان ما هم همیشه صفر و صدی بوده است، ادامه داد: یعنی مسئولان یا کار می‌کنند و یا نمی‌کنند و وقتی یک طرحی به نام مثلا بومگردی به میان می‌آید یک‌باره آن‌قدر بومگردی ایجاد می‌کنند که بخش اعظم آنها ورشکست می‌شوند. این صفر و صدها کاملا نشان می‌دهد که یک مسیر درست در گردشگری استان ترسیم نشده است.
برنامه توسعه گردشگری از پایین به بالا نوشته شود
یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه ما در ابتدای امر برای تحقق شعار سال در زمینه گردشگری استان به یک برنامه مدون و جامع نیازمند هستیم، گفت: ایراد تمام برنامه‌ها و آمایش‌هایی که نوشته شده این است که اداره‌کل میراث فرهنگی یا نهادهای مشابه در مرکز استان برنامه‌ها را جمع‌آوری می‌کنند، در صورتی که ما نیاز به برنامه‌ای داریم که از پایین به بالا نوشته شود، یعنی سمن‌های مردمی فعال روستا به روستا زمینه‌های قابل سرمایه‌گذاری و توجه گردشگری را احصا کنند.
محمدرضا کریمی با بیان اینکه در صورتی که بتوانیم ظرفیت‌های مردمی را به حرکت در بیاوریم تازه به یک نقشه راه نیاز خواهیم داشت و باید از آن به بعد به فکر ترویج و توسعه سرمایه‌گذاری و برندسازی گردشگری در استان باشیم، بیان کرد: اینجاست که باید بسته‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف از اقامتگاه‌های گردشگری، بومگردی‌ها، تورهای گردشگری، موسسات گردشگری، گردشگری‌های تخصصی مانند طبیعت‌گردی، پرنده‌نگری و عکاسی تهیه شود.
وی ادامه داد: حتی باید این بسته‌ها به چند زبان ترجمه شوند. چه اشکالی دارد که الموت یا طارم سفلی پایلوت گردشگری عکاسی طبیعی کشور باشند؟ چه کسی گفته که گردشگری فقط هتل‌سازی و بومگردی است؟ متأسفانه مسئولان ما در دو دهه اخیر فقط هتل‌سازی را به عنوان توسعه زیرساخت‌های گردشگری در استان جا انداختند که خطایی نابخشودنی است.
با هزینه یک هتل می‌توان 50 مسیر طبیعت‌گردی و روستاگردی ایجاد کرد
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه با هزینه یک هتل می‌توان ۵۰ مسیر گردشگری روستایی و طبیعت‌گردی را نوشت و دست کم ۱۰ موسسه گردشگری تخصصی گردشگری ورزشی، طبیعی، عرفانی، علمی و کشاورزی را راه‌اندازی کرد، گفت: چه ایرادی دارد که جمعی از جوانان تور علمی و دانشگاهی را در طبیعت الموت برگزار کنند؟ مگر این سرمایه‌گذاری مردمی برای تولید ثروت نیست؟
کریمی اضافه کرد: دولتی‌ها در مسیر سرمایه‌گذاری و رشد گردشگری در استان قزوین طی دو دهه اخیر سنگ‌اندازی کرده‌اند تا دولت در زمینه گردشگری استان کمرنگ‌تر شود و تنها نقش تسهیلگری را ایفا کند، در حالی که تنها کافی است سنگ‌اندازی نکند تا سازمان‌های مردم نهاد و طرح‌های مردمی به میدان بیایند سرمایه‌های مردمی را به حرکت در بیاورند و روستاها را متحول سازند.
نبود نقشه راه و فقدان برنامه‌محوری
از سوی دیگر، یک کارشناس گردشگری که سابقه ۱۵ ساله در مدیریت مجموعه‌های گردشگری دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت گفت: هیچ‌وقت در سه دهه اخیر گردشگری به عنوان یک صنعت در استان قزوین مورد توجه قرار نگرفته و برندسازی را شاهد نبودیم و دلیل مهم این موضوع هم بی‌توجهی مسئولان دولتی در این زمینه بوده است. برای مثال در کوریدورهای اصلی گردشگر پذیر استان قزوین مانند الموت و طارم حتی یک طرح جامع گردشگری که به ما بگوید از کجا باید شروع کنیم و به کجا باید برویم، وجود ندارد و حتی گردشگران داخلی هم در این زمینه گمراه هستند.
محمد کاظمی با بیان اینکه صدها بار با گردشگرانی روبرو شده‌ایم که اصلا نمی‌دانستند قلعه حسن صباح و آرامگاه حمدا… مستونی در اینجاست و نهایتا برای دیدن سعدالسلطنه آمده بودند، افزود: به عبارت درست تر گردشگری در استان قزوین نقشه راه درستی ندارد و نگاه اداره کل میراث فرهنگی در استان طی سال‌های اخیر برنامه‌محور نبوده یا اگر بوده، موفقیت‌های عینی در این زمینه کسب نشده است که البته بخش بزرگی از این مشکلات به واسطه تغییرات مکرر مدیریت کلیشه‌ای و غیرجسورانه میراث فرهنگی استان قزوین در 6 سال اخیر بوده است.
وی ادامه داد: در استان قزوین می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد به برنامه‌ریزی و معرفی مزیت‌های قابل سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری پرداخت، ولی در عمل شاهد هستیم که مسئولان متولی سازمان‌های مردم‌نهاد را رقیب و مقابل خود می‌پندارند.
ایجاد تقابل با سمن‌های گردشگری
این فعال گردشگری همچنین درباره بایدها و نبایدهای توسعه گردشگری قزوین توضیح داد: در سال‌های اخیر نه تنها از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد بهره‌گیری نشده، بلکه عمدتا به واسطه عملکرد نادرست میراث فرهنگی این سازمان‌ها به مطالبه‌گران و نقادان بدل شده‌اند و همین امر سبب شده تا تقابل‌ها حتی بیشتر هم شود.
کاظمی تصریح کرد: در نتیجه عمده ظرفیت‌ها صرف تقابل‌ها شده و قطار توسعه گردشگری استان درجا زده است در حالی که اتفاقا سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان حوزه گردشگری در کنار دانشگاه‌ها بهترین نقش‌آفرینان در برنامه‌ریزی و معرفی ظرفیت‌های گردشگری استان برای سرمایه‌گذاران و تبلیغ استان محسوب می‌شوند.
وی اضافه کرد: موفقیت‌هایی که بسیار محدود و معدود در زمینه گردشگری در استان قزوین رخ داده، مثلا از یک روستا یا یک بومگردی توانسته قدری شناخته شود نیز عمدتا با تلاش جامعه بومی و مردم بوده و این نشان می‌دهد که اگر سرمایه‌گذاری درستی صورت گیرد و مردم کار را در دست بگیرند بهتر اجرا خواهند کرد.
غفلت از برندسازی
این کارشناس گردشگری با اشاره به جای خالی برندسازی در حوزه گردشگری استان قزوین گفت؛ به جای برندسازی نهایت کاری که دولتی‌ها در سه دهه اخیر کرده‌اند، طراحی یک اپلیکیشن و حضور در نمایشگاه‌های گردشگری بوده است، در صورتی که شاهد هستیم چندان اثر ملموسی بر زندگی مردم و فعالان گردشگری استان نگذاشته است.
کریمی اضافه کرد: اگر در سال‌های اخیر می‌شنویم که گردشگر در استان زیاد شده، در واقع سفرهای نوروزی و تابستانی زیاده شده‌اند و دلیل آن هم می‌تواند قابل بحث باشد. برای مثال وضعیت اسفناک اقتصادی مردم سبب شده تا در طول سال یک‌بار شانس مسافرت داشته باشند و در نتیجه سعی می‌کنند از آن به صورت حد نهایت بهره‌مند شوند.
وی ادامه داد: به طور مثال اگر از تهران راهی مشهد با خودرویشان می‌شوند تا جایی ممکن سعی می‌کنند شهرهای بین راه را هم گردش کنند، زیرا ممکن است تا سال دیگر عید یا تابستان فرصت سفر به دست نیاورند و این از شاهکار مسئولان بر نمی‌آید، بلکه ناشی از وضعیت اقتصادی مردم است. پس بهتر است مسئولان آن را به نام خودشان تمام نکنند.
با توجه به آنچه که در این گزارش از سوی کارشناسان بیان شد دریافتیم که فقدان برنامه‌ریزی، برندسازی و نداشتن عزم جدی از سوی مسئولان، مهم‌ترین مانع توسعه سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری استان قزوین است و تلاش می‌کنیم در گزارش‌های بعدی به دیگر موانع توسعه گردشگری استان هم بپردازیم.
