قصه پرغصه زندگی سالمندی

ـ نرخ سالمندی در قزوین بیشتر از معدل کشوری است

مدیرکل بهزیستی استان قزوین با بیان اینکه استان قزوین دارای 134 هزار نفر سالمند بالای 60 سال است، گفت: این رقم حدود 9 درصد جمعیت را نشان می‌دهد که 40 درصد جمعیت سالمندان استان در مناطق روستایی و 60 درصد دیگر هم در مناطق شهری زندگی می‌کنند. بر اساس آمارها در سال 95 بالغ بر 552 سالمند مرد در استان قزوین بدون همسر و 3 هزار و 661 زن به صورت سالمند تنها بوده‌اند.

علی دهباشی‌پور با بیان اینکه 47 درصد از جمعیت مذکور را مردان و 53 درصد را زنان تشکیل می‌دهند، تصریح کرد: در صورتی که نرخ سالمندی به بالای 7 درصد جمعیت برسد، در آن صورت ما نیازمند توجه بیشتر و در عین حال برنامه‌ریزی بیشتری خواهیم بود که در حال حاضر این اتفاق در استان قزوین رخ داده است.

وی با بیان اینکه نرخ سالمندی در استان قزوین 6/1 درصد بیشتر از معدل کشوری است، اضافه کرد: هم‌اکنون متوسط جمعیت سالمند کشور به صورت تقریبی 3/7 درصد است و استان قزوین هم با توجه به نرخ جمعیتی حاضر خود (9/8 درصد) از جمله استان‌هایی است که برنامه‌ریزی و خدمت‌رسانی به این قشر را باید مورد توجه قرار دهد.

ـ فقط 389 سالمند قزوینی در مراکز شبانه‌روزی مراقبت می‌شوند

مدیرکل بهزیستی استان قزوین در ادامه از وجود 8 مرکز شبانه‌روزی برای مراقبت سالمندان در استان قزوین خبر داد و گفت: در حال حاضر 389 سالمند استان در این مراکز تحت مراقبت قرار دارند و سایر سالمندان هم در بین خانواده و یا به صورت تنها نگهداری می‌شوند که این امر نشان‌دهنده آن است که سالمندان هنوز هم برکت خانه‌های مردم قزوین محسوب می‌شوند و اغلب آنها تا آخرین روز زندگی با ارج و قرب ویژه نزد فرزندان و خویشاوندان خود به سر می‌برند.

دهباشی‌پور افزود: هزینه پرداختی به مراکز نگهداری برای هر سالمند در مراکز بهزیستی استان 2 میلیون و 710 هزار تومان است که این میزان به صورت مشارکتی با خانواده به مراکز پرداخت می‌شود. در حال حاضر 14 هزار خدمت‌گیرنده بالای 60 سال از خدمات مستمر و غیرمستمر سازمان بهزیستی استان قزوین بهره‌مند هستند که این مسئله بیانگر ضرورت توجه به اعتبارات دستگاه‌های خدمات‌رسان نظیر سازمان بهزیستی است.

وی با ذکر اینکه سالمندان از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در بلایای طبیعی هستند، اما متاسفانه نیازهایشان در چنین شرایطی نادیده گرفته می‌شود، گفت: بخشی از جمعیت سالمندان علی‌رغم ضعف قوای بدنی که اقتضای سن آنها است، توانایی مقابله با بلایا و تطبیق با شرایط را داشته و حتی می‌توانند در این شرایط کمک‌رسان هم باشند.

دهباشی‌پور ادامه داد: ایجاد مراکز روزانه نگهداری از سالمندان که به ارائه خدمات فرهنگی، ورزشی، اجتماعی به سالمندان می‌پردازند، ایجاد پارک‌های ویژه برای سالمندان، ایجاد مراکز نگهداری نیمه‌وقت، برگزاری برنامه‌های ویژه و مورد علاقه سالمندان و اعمال سیاست‌هایی برای آسایش خانواده‌ها و تامین عاطفی سالمندان و در نهایت گسترش شهرهای دوستدار سالمند از جمله فعالیت‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

ـ مسئولان برای اوقات فراغت سالمندان برنامه‌ای ندارند

اما یک کارشناس جامعه‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت درباره مشکلات سالمندان گفت: نخستین مشکل سالمندان اقتصادی است؛ چرا که سالمندان وقتی بازنشسته می‌شوند، درآمدشان کاهش می‌یابد و این در حالی است که در این دوران هزینه‌های درمانی آنها بیشتر می‌شود‌‌.

میرکاظم خلیفه‌زاده با بیان اینکه در نظام بازنشستگی به تامین و رفاه شهروندان در دوران بازنشستگی توجه نمی‌شود، اضافه کرد: به همین دلیل مستمری‌های اندکی به آنها پرداخت می‌شود که هزینه‌های اولیه زندگی را هم به سختی پوشش می‌دهد.

وی ادامه داد: البته بی‌توجهی به نیازهای سالمندان به مستمری‌های اندک خلاصه نمی‌شود؛ چرا که مسئولان برای اوقات فراغت آنها هم برنامه‌ای ندارند. چنین بی‌توجهی‌هایی سبب شده سالمندان پس از 30 سال تلاش و خدمت، برای تامین نیازهای اولیه خود به ناچار دنبال شغل‌ دوم و سوم باشند‌.

ـ تکریم سالمندان جدی گرفته نشد

خلیفه‌زاده با اشاره به موضوع تکریم سالمندان گفت: تکریم سالمندان نباید حالت دلسوزی به خود بگیرد و در واقع تا زمانی که شرایط برای حضور سالمندان در جامعه فراهم نشده، نمی‌توان ادعا کرد برای تکریم سالمندان گامی جدی برداشته شده است.

وی افزود: در ضمن بی‌توجهی به نیازهای سالمندان سبب شده خانواده‌ها هم برای نگهداری از سالمندان با مشکلات زیادی روبه‌رو شوند. برای نمونه کم‌کاری بیمه‌ها شرایطی ایجاد کرده که این روزها کم نیستند خانواده‌هایی که از پس تامین هزینه‌های نگهداری از سالمندان بر نمی‌آیند.

ـ شهرهای استان قزوین برای تردد سالمندان مناسب‌سازی نشده‌اند

یک کارشناس ارشد شهرسازی هم در گفت‌‌وگو با خبرنگار ولایت مسئله تردد در شهر را یکی از مشکلات جدی سالمندان در استان قزوین برشمرد و گفت: پیاده‌روها، پل‌های عابر، حمل‌و‌نقل عمومی و مراکز تفریحی برای تردد سالمندان مناسب‌سازی نشده و به همین دلیل افراد کم‌توان یا سالمندانی که از ویلچر یا واکر استفاده می‌کنند، نمی‌توانند به راحتی در شهر تردد کنند.

سیروس سلیمی‌فر اضافه کرد: ‌این در حالی است که مدیران شهری حتی نتوانسته‌اند سرویس‌ بهداشتی‌های مناسبی در شهر بسازند و این نیاز شهروندان و سالمندان را برطرف کنند. اگر سالمندان در جامعه تردد نکنند و فضا برای حضور آنها در جامعه فراهم نشود، افراد سالخورده زودتر دچار مشکلاتی مانند افسردگی و آلزایمر می‌شوند. به همین دلیل مسئولان باید شرایط را برای حضور آنها در جامعه فراهم کنند.

ـ هزینه نگهداری هر سالمند 8 میلیون تومان در ماه است

یک کارشناس توان‌بخشی هم در گفت‌وگو با ولایت با اشاره به مشکلات اقتصادی مراکز خیریه و آسایشگاه‌ها برای نگهداری از سالمندان و افراد کهنسال گفت: از آنجایی که دولت حمایت مناسبی از مراکز خیریه نمی‌کند، مراکز خیریه ویژه سالمندان هم برای رفع مشکلات خود به کمک افراد نیکوکار وابسته هستند.

مریم درویشخانی درباره هزینه‌های سنگین نگهداری از سالمندان در آسایشگاه‌ها تصریح کرد: به طور میانگین می‌توان گفت برای نگهداری از هر سالمند حدود 8 میلیون تومان در ماه هزینه می‌شود. این در حالی است که دولت فقط 2 میلیون تومان یارانه به این آسایشگاه‌ها پرداخت می‌کند که تازه شامل حال همه آنها نمی‌شود.

وی با ذکر اینکه هزینه‌های نگهداری سالمند در خانه کمرشکن است، ادامه داد: هزینه نگهداری از سالمندان در منزل هم اگر به پرستار دائمی نیاز باشد، به طور میانگین حدود 15 میلیون تومان در ماه است که پرداخت آن فقط از عهده خانواده‌های متمول و مرفه برمی‌آید.

ـ ظرفیت بسیار اندک آسایشگاه‌های سالمندان قزوین

این کارشناس توان‌بخشی یادآور شد: بنا بر آمارها 10 درصد از سالمندان ما به مراقبت‌های شدید مستمر نیاز دارند و بنا بر بررسی جمعیت‌شناسان تا 30 سال آینده جمعیت سالمندان در کشور ما 5/2 برابر شده و به 20 میلیون نفر خواهد رسید. بنابراین در 30 سال آینده حدود 335 هزار نفر از جمعیت استان قزوین سالمند می‌شوند که 33 هزار نفر از آنها نیاز به مراقبت شدید خواهند داشت.

درویشخانی افزود: این در حالی است که ظرفیت‌ آسایشگاه‌های استان قزوین از 400 نفر کمتر است و به نظر نمی‌رسد مسئولان برای افزایش این ظرفیت هم برنامه‌ای مناسب داشته باشند. در ضمن در آسایشگاه‌ها و مراکز مراقبتی به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند‌ فشار خون، دیابت و مشکلات عضلانی کمتر توجه می‌شود.

ـ قانون جوانی جمعیت، سالمندان را به حاشیه نبرد

با وجود اینکه این روزها مسئولان از قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده سخن می‌گویند، اما نباید به بهانه جوان‌سازی جمعیت سهم سالمندان در آینده کشور و استان قزوین نادیده گرفته شود. ضمن اینکه نگهداری از سالمندان را نباید به عنوان یک هزینه برای جامعه تلقی کرد؛ چرا که بسیاری از خلق سرمایه‌ها و ثروت‌ها توسط سالمندان صورت گرفته و در ضمن سالمندان نیروهای باتجربه و کارآزموده به حساب می‌آیند که استفاده از آنها می‌تواند جلوی تکرار بسیاری از آزمون‌وخطاها را گرفته و از وارد شدن هزینه‌های جدید به استان جلوگیری کند.