قزوین چگونه بدون خاموشی از تابستان گذشت؟

آرش صالحی ـ با توجه به تجربه روند تلخی که در خاموشی‌ها و قطعی برق تابستان سال 1400 و در انتهای کار دولت دوازدهم رقم خورد، دولت سیزدهم یکی از برنامه‌های مبنایی خود را مدیریت ناترازی تولید و مصرف برق در کشور قرار داد. ناترازی‌ که یکی از علل اصلی آن بحران خشکسالی و از مدار خارج شدن نیروگاه‌ برقابی است. با وجود ناترازی‌ای که در حوزه تولید و مصرف برق در فصل تابستان وجود دارد، با این حال دولت در تابستان 1402 با وجود گرم‌تر شدن هوا نسبت به تابستان 1400 و 1401 تا حدود زیادی موفق شد جلوی خاموشی‌ها را در کل کشور بگیرد و البته در مقطعی هم مجبور به تعطیلی 2 روزه در گر‌م‌ترین روزهای سال شد. با این حال تجربه روزهای بدون خاموشی فصل تابستان در استان قزوین بعد از 3 سال دوباره رقم خورد و قزوینی‌ها توانستند فصلی با حداقل خاموشی را سپری کنند. موضوعی که بدون شک باید بررسی شود و در آن نقش کفه تولید و توزیع همزمان دیده شود.

مصرف 68 درصد برق استان در بخش تولید

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه در ابتدای تابستان امسال بیش از 11 هزار مگاوات ناترازی تولید و مصرف برق داشتیم، گفت: با توجه به اینکه در استان قزوین 67 درصد مصرف برق در 2 حوزه تولیدات صنعتی و کشاورزی رقم می‌خورد؛ یعنی 47 درصد در حوزه صنعت و 21 درصد هم مصرف در بخش کشاورزی است.

مسعود خواجه‌وند با اشاره به برگزاری جلسات کارشناسی برای جابه‌جایی بار مصرفی بخش صنعت به روز جمعه اضافه کرد: بر این اساس از صنایع خواسته شد که یکی از روزهای کاری هفته میزان مصرفشان را 90 درصد کاهش داده و از ساعت 11 تا 23 به مدت یک‌نصف روز به اندازه 10 درصد مصرف داشته باشند.

وی ادامه داد: خوشبختانه با همکاری اصحاب صنعت شاهد هیچ خاموشی در بخش‌های مختلف به ویژه بخش خانگی نبودیم و تا این لحظه گذر از پیک خوبی داشتیم. در حوزه کشاورزی هم 4 ساعت قطعی برق چاه‌های کشاورزی به خوبی اعمال شد.

5/3  درصد کاهش مصرف خانگی و 21 میلیارد پاداش

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان 4 برابر شدن پاداش مدیریت مصرف و اعمال این پاداش برای همه مشترکان به صورت پلکانی را یکی دیگر از علل مهم عبور موفق از پیک تابستانه دانست و گفت: اگر میانگین مصرف برق خانگی در استان قزوین را کیلوواتی 100 تومان در نظر بگیریم،‌ تا 2 هزار تومان برای هر کیلووات کاهش مصرف پاداش به مشترکان تعلق گرفت.

خواجه‌وند ادامه داد: تا این لحظه 21 میلیارد تومان پاداش برای کاهش مصرف به مشترکان خانگی در استان داده‌ایم که البته تخصیص این پاداش‌ها تا پایان شهریورماه هم ادامه دارد.

وی با اشاره به افزایش حداقل 2 درجه‌ای دمای هوا و اثر آن بر رشد بار سرمایشی تصریح کرد: قزوین از معدود استان‌هایی بود که نه تنها افزایش مصرف نداشت،‌ بلکه 3 تا 5/3 درصد هم کاهش مصرف در بخش خانگی داشتیم.

افزایش 3 درصدی تولید برق در نیروگاه شهیدرجایی

اما توزیع و کنترل مصرف برق یک روی سکه عبور از خاموشی‌های تابستانی و روی دیگر سکه مدیریت و رشد تولید انرژی الکتریکی در نیروگاه‌ها به ویژه نیروگاه‌های حرارتی است که در غیاب نیروگاه‌ برقابی نقش اصلی را در تامین و تولید برق مورد نیاز کشور بر عهده‌ دارند.

ابوالفضل موتابها مدیرعامل نیروگاه شهیدرجایی در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت در قزوین،‌ با اشاره به عملکرد دولت سیزدهم در تولید برق از طریق نیروگاه‌های حرارتی اظهار داشت: نیروگاه تولید برق شهیدرجایی با تولید 12 میلیارد کیلووات‌ساعت برق در سال 5/3 درصد برق مورد نیاز کل کشور را تولید می‌کند و سومین نیروگاه بزرگ کشور محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: امسال نسبت به سال گذشته با انجام باکیفیت برنامه‌های تعمیراتی و اتمام به موقع این تعمیرات قبل از پایان اردیبهشت‌ماه تا به این لحظه 3 درصد افزایش تولید نسبت به سال گذشته داشته‌ایم.

افزایش 7350 مگاوات تولید برق نیروگاه‌های حرارتی در کشور

مدیرعامل نیروگاه شهیدرجایی با اشاره به خاموشی‌های گسترده در تابستان 1400 گفت: در این سال هنگام عبور از پیک تابستان حدود 4 ماه برنامه‌های خاموشی مکرر در کل کشور داشتیم، اما در دولت سیزدهم سیاست‌‌های وزارت نیرو بر 3 اصل تکمیل و به مدار آوردن نیروگاه‌های در حال ساخت، توجه جدی به مدیریت مصرف و بهینه‌سازی و بازتوانی نیروگاه‌های در حال خدمت استوار شد تا بر ناترازی بین تولید و مصرف و خاموشی‌ها غلبه کنیم.

موتابها افزود: به همین منظور در 2 سال اخیر یعنی از پایان نیمه‌اول سال 1400 تا همین امروز که حدود 2 سال از آغاز کار دولت سیزدهم می‌گذرد،‌ در بخش توسعه نیروگاه‌ها 7 هزار و 745 مگاوات به ظرفیت تولید برق افزوده شد که 7 هزار و 350 مگاوات از این افزایش تولید مربوط به نیروگاه‌های حرارتی و الباقی هم مربوط به نیروگاه‌های تجدیدپذیر بود.

کاهش 50 درصدی ناترازی انرژی

این مقام مسئول با اشاره به 20 برابر شدن پاداش‌های مدیریت مصرف در دولت سیزدهم گفت: در حوزه بازتوانی نیروگاه‌های موجود، نیروگاه‌هایی که محدودیت تولید داشتند، با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته تولید برق خود را ادامه دادند و در مجموع این 3 برنامه جامع اقدام ناترازی تولید و مصرف از 15 هزار مگاوات به حداقل ممکن کاهش پیدا کرد و امسال شاهد کاهش 50 درصد ناترازی تولید و مصرف برق بودیم.

موتاب‌ها تصریح کرد: نتیجه اقدامات یادشده موجب شد که در حال حاضر که در پایان روزهای شهریورماه هستیم، خاموشی‌ها در بخش خانگی به صفر برسد و به دلیل همراهی خوب مردم میزان تخصیص برق به حوزه صنعت در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 14 درصد افزایش یافت. بنابراین با طی چند روز آینده و رسیدن به 15 شهریور صنایع نیروگاهی ما سربلند از پیک تابستانه عبور می‌کنند.

آمادگی نیروگاه‌های حرارتی 99 درصد شد

مدیرعامل نیروگاه حرارتی شهیدرجایی قزوین با یادآوری اینکه 82 درصد تولید برق کشور مربوط به نیروگاه‌های حرارتی است، گفت: قدرت منصوبه یا توان اسمی تولید برق در کشور بیش از 91 هزار مگاوات است که از این مقدار 74 هزار مگاوات سهم تولید نیروگاه‌های حرارتی است. با این حال نیروگاه‌های حرارتی به دلیل کم‌آبی و از مدار خارج شدن نیروگاه‌های برق-آبی بیش از 90 درصد برق کشور را تولید می‌کنند.

موتابها اضافه کرد: برای اینکه نیروگاه‌های حرارتی بتوانند برای عبور از پیک تابستان موفق عمل کنند، 8 ماه برنامه تعمیراتی در نیمه‌ دوم و 2 ماهه ابتدایی سال در این نیروگاه‌ها اجرا می‌شود که خود نیروگاه شهیدرجایی 17 برنامه تعمیراتی دارد و در این بازه زمانی همه تجهیزات تحت تعمیرات اساسی و بازدیدهای دوره‌ای قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه تمامی فعالیت‌های تعمیراتی نیروگاه توسط مهندسان و متخصصان داخلی انجام می‌شود، ادامه داد: بخشی از بازسازی و ساخت قطعات در داخل نیروگاه شهیدرجایی و بخشی هم در داخل کشور ساخته می‌شود و با افتخار می‌گویم که 95 درصد قطعات مورد نیاز نیروگاه به ویژه قطعات مکانیکی در داخل کشور تامین می‌شود و از این منظر در کشور به خودکفایی رسیده‌ایم.

موتابها یادآور شد: با اجرای 3.5 میلیون نفر ـ ساعت برنامه تعمیراتی در قالب 630 پروژه تعمیراتی در کل نیروگاه‌های کشور توانستیم از پیک تابستانه با موفقیت عبور کنیم. در ضمن آمادگی تولید برق نیروگاه‌های حرارتی در حال حاضر به 99 درصد رسیده که نسبت به سال قبل یک‌درصد بیشتر شده است.

لزوم بهره‌گیری از بریکس و شانگهای برای نوسازی نیروگاهی

در نهایت آنچه می‌تواند به بحران ناترازی تولید و مصرف برق در کشور کمک کند، ارتقای میزان بهره‌وری برق در محصولات سرمایشی به ویژه کولرهای آبی و گازی و از طرفی بهینه‌سازی و نوسازی نیروگاه‌های تولید برق حرارتی است که این بخش بدون راه‌‌اندازی نیروگاه‌های کلاس اف و کلاس جی محقق نمی‌شود و دولت باید بتواند از ظرفیت پیمان‌های اقتصادی بریکس و شانگهای برای جلب مشارکت کشورهای دیگر در حوزه احداث چنین نیروگاه‌هایی حداکثر بهره را ببرد.