قزوین بهترین استان برای برگزاری مسابقات بزرگ شطرنج است
- شناسه خبر: 49737
- تاریخ و زمان ارسال: 2 دی 1403 ساعت 07:30
- بازدید :
مسابقات داخلی، جوابگوی نیاز شطرنج‌بازان قزوینی نیست
گفت‌وگو ـ محمد بهرامی: شطرنج یکی از رشته‌هایی است که بسیاری از خانواده‌ها، حتی در جمع‌های صمیمانه نیز با آن مشغول می‌شوند و ساعاتی را کنار هم می‌گذرانند و یا با همان اندک داشته‌های خود از این رشته، در مسابقات آماتوری شرکت می‌کنند تا توانایی خود را بسنجند. به نوعی می‌توان گفت آن را یک سرگرمی می‌دانند. اما این رشته، قهرمانان بزرگ جهانی و بین‌المللی نیز دارد و افراد صاحب‌نام بسیاری در این رشته در دنیا مطرح شده‌اند افرادی مثل گری‌کاسپاروف که از نامداران کهنه‌کار دنیای شطرنج است و یا مگنوس کارلسن. در ایران نیز قهرمانان زیادی در این رشته داریم که شاید امروزی‌ها بیشتر از همه نام احسان قائم مقامی را شنیده باشند اما در حال حاضر نیز قهرمانانی مثل علیرضا فیروزجا، سارا سادات خادم‌الشریعه، پرهام مقصودلو و غیره را داریم. در استان قزوین نیز قهرمانانی مانند رضا مهدوی حضور دارند که خانواده شطرنج استان و کشور او را به خوبی می‌شناسند. در سال‌های اخیر از این رشته، زیاد شنیده‌ایم همین عامل باعث شد تا به سراغ «فاطمه افشار» رئیس هیات شطرنج استان رفته و گپ و گفتی با وی پیرامون این بازی فکری داشته باشیم که از نظرتان می‌گذرد.
شطرنج دقیقا چه نوع ورزشی است؟
شطرنج یک بازی ذهنی است که به عنوان یک ورزش فکری شناخته می‌شود. برخلاف بسیاری از ورزش‌ها که به فعالیت‌بدنی نیاز دارند، شطرنج بیشتر بر تمرکز، استراتژی، تحلیل و تصمیم‌گیری سریع تکیه دارد. در این بازی، دو نفر با استفاده از مهره‌های خود روی یک صفحه ۸x۸ بازی می‌کنند تا هدف اصلی که همان مات کردن شاه حریف است، به دست آورند.
برای کسانی که اطلاعات کمی از این رشته دارند بفرمایید که یک بازی شطرنج چگونه شروع می‌شود؟
بازی شطرنج ۶۴ خانه دارد. ۳۲ خانه سفید و ۳۲ خانه سیاه، هر یک از طرفین ۱۶ مهره شامل شاه، وزیر، دو رخ، دو فیل، دو اسب و ۸ پیاده دارند. که به صورت متقارن روبروی هم قرار می‌گیرند. سفیدها در عرض ۱ و ۲، سیاه‌ها در عرض ۷ و ۸، از حرکت ابتدا سفید بازی را آغاز می‌کند و بعد سیاه. و به همین شکل به صورت متناوب سفید و سیاه حرکت انجام می‌دهند.
این بازی از کجا آمده و پیشینه تاریخی آن به کجا برمی‌گردد؟
شطرنج یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های فکری جهان محسوب می‌شود و به احتمال زیاد از هند باستان آغاز شده است. بازی ابتدایی شطرنج که چاتورنگا نامیده می‌شد، در قرن ششم میلادی در هند ابداع شد. چاتورنگا یک بازی استراتژیک بود که از چهار بخش اصلی (پیاده‌ها، سوارها، فیل‌ها و ارابه‌ها) تشکیل شده بود. این بازی به طور کلی شبیه به شطرنج امروزی بود، ولی قوانین و چیدمان مهره‌ها تفاوت‌های زیادی داشت.
پس از آنکه مسلمانان هند را فتح کردند، چاتورنگا به ایران منتقل شد و در آنجا به شترنج (که به معنای «چهار بخش» است) تبدیل شد. در ایران، بازی شطرنج به شکلی که امروز می‌شناسیم، شروع به تغییر و توسعه کرد. در همین دوران، شطرنج به یکی از سرگرمی‌های محبوب در دربارها و میان شاهان تبدیل شد. در قرن پانزدهم میلادی، قوانین شطرنج در اروپا تغییرات زیادی پیدا کرد. مهمترین تغییرات مربوط به حرکت وزیر (ملکه) و اسب بود. به‌ویژه حرکت وزیر که در ابتدا تنها می‌توانست یک خانه آن هم به صورت قطری حرکت کند، به حرکتی بسیار قوی تبدیل شد که در آن می‌توانست در هر جهت حرکت کند، مانند حرکات امروزی. همین تغییرات باعث شد که بازی شطرنج به شکل کنونی خود نزدیک‌تر شود.
آیا این رشته هم نیاز به داشتن آمادگی جسمانی دارد؟
شطرنج به طور مستقیم به آمادگی جسمانی نیاز ندارد، زیرا بیشتر بر توانایی‌های ذهنی مانند تمرکز، استراتژی، تحلیل، و تصمیم‌گیری سریع تمرکز دارد. با این حال، برخی از جنبه‌های جسمانی بازی شطرنج می‌توانند تاثیرگذار باشند، به خصوص در سطوح حرفه‌ای و مسابقات طولانی‌مدت و چون بازی می‌تواند ساعت‌ها طول بکشد، بنابراین داشتن استقامت ذهنی و توانایی حفظ تمرکز در طول زمان بسیار اهمیت دارد که این امر می‌تواند بر سلامت جسمی تاثیر بگذارد، زیرا یک بازیکن باید از نظر فیزیکی توانایی حفظ انرژی و تمرکز خود را در طول مسابقات طولانی داشته باشد. نشستن طولانی‌مدت و عدم حرکت بدن می‌تواند به مشکلاتی مانند خستگی عضلانی، درد گردن، کمر و شانه‌ها منجر شود. بسیاری از شطرنج‌بازان حرفه‌ای برای حفظ سلامت فیزیکی خود برنامه‌های ورزشی را دنبال می‌کنند.
همیشه این پرسش مطرح است که آیا افرادی که شطرنج بازی می‌کنند افراد با هوش‌تری هستند؟
شطرنج به خودی خود نمی‌تواند معیار دقیقی برای سنجش هوش یک فرد باشد، اما بازی شطرنج می‌تواند برخی از ویژگی‌های شناختی و فکری افراد را به چالش بکشد و تقویت کند. کسانی که به طور منظم شطرنج بازی می‌کنند، معمولاً در برخی زمینه‌های خاص ذهنی مهارت بیشتری پیدا می‌کنند، که ممکن است به اشتباه به معنای «هوش بیشتر» تفسیر شود.
برخی از این مهارت‌ها عبارتند از: تقویت مهارت‌های تحلیلی و حل مسئله، افزایش تمرکز و حافظه، تفکر استراتژیک و برنامه‌ریزی، توانایی مقابله با استرس و فشار روانی، افزایش هوش اجتماعی و مهارت‌های بین فردی، حل مسائل پیچیده، مدیریت زمان.
در این بازی کدام ذهن است که برنده می‌شود، ذهن آماده یا ذهن برتر؟
در بازی شطرنج، هر دو عاملِ ذهن آماده و ذهن برتر نقش مهمی دارند، اما ترکیب این دو است که در نهایت می‌تواند منجر به پیروزی شود. در واقع، موفقیت در شطرنج تنها به داشتن توانایی‌های ذهنی برجسته بستگی ندارد، بلکه توانایی‌های فکری و روانی فرد در لحظه نیز بسیار حائز اهمیت است. به عبارت دیگر، نه تنها ذهن برتر، بلکه ذهن آماده و توانایی تطبیق با شرایط بازی نیز تاثیرگذار است.
وضعیت هیات شطرنج استان چگونه است و چند ورزشکار فعال در این رشته دارید؟
امروز شطرنج استان قزوین تبدیل به یکی از قطب‌های برتر کشور شده و بازیکنان قزوینی نشان دادند که رقیب بسیار جدی برای دیگر بازیکنان می‌باشند. در حال حاضر قزوین حدود ۲۰۰ شطرنج‌باز فعال دارد.
آیا داشته‌هایتان کفاف نیازهای هیات را می‌دهد؟
در برخی از سطوح شطرنج، مسابقات شطرنج داخل کشور جوابگوی نیاز بازیکنان نیست و اگر شطرنج قزوین به لحاظ بودجه با مشکل کمتری مواجه بود با برگزاری مسابقات بین‌المللی که نیاز شدید اساتید و بازیکنان مستعد استادی می‌باشد می‌توانستیم به تعداد اساتید استان اضافه کنیم.
با چه کمبودهایی مواجه هستید؟
قزوین در این رشته، از نظر سخت‌افزاری در شرایط خوبی است، اما بیشتر ساعت‌های شطرنج، خارجی هستند و در صورت خراب شدن امکان تعمیر به ندرت اتفاق می‌افتد، این یک معظل است و طبیعتا در صورت داشتن بودجه می‌توانستیم مسابقات سطح بالایی برگزار کنیم.
در حال حاضر وضعیت ریتینگ شطرنج‌بازان استان چگونه است؟
استان قزوین در حال حاضر ۴ استاد شطرنج دارد.
مهمترین عناوینی که امسال شطرنج‌بازان استان کسب کردند چه بود؟
مسابقات رده‌های سنی کشور در دو بخش رپید و بلیتس هفته گذشته در تهران برگزار شد که قزوین با کسب ۴ مدال طلا، دو نقره و یک برنز (بعد از گیلان) در رتبه دوم کشور قرار گرفت، هچنین مسابقات بزرگ مسترز قطر از هفته گذشته برگزار شد و استاد فیده رضا مهدوی توانست یک برد تاریخی را مقابل سوپر استاد بزرگ عبدوستاروف با ریتینگ ۲۷۷۷ رقم بزند.
چه تعداد از شطرنج‌بازان استان در تیم‌های خارج از استان فعالیت دارند؟
با توجه به اینکه مسابقات شطرنج غالبا به صورت اوپن در اقصی نقاط ایران برگزار می‌شود، اکثریت بازیکنان قزوین در مسابقات برون استانی و حتی برون‌مرزی زیادی به رقابت می‌پردازند.
تفاوت شطرنج‌بازان با افراد عادی در زندگی روزانه چیست؟
تفاوت شطرنج‌باز با یک فرد عادی عمدتاً در توانایی‌ها، مهارت‌های شناختی، و ویژگی‌های رفتاری خاصی است که در نتیجه تمرین و تجربه در بازی شطرنج شکل می‌گیرد. برخی از این تفاوت‌ها عبارتند از: تفکر استراتژیک و پیش‌بینی، حل مسئله و تصمیم‌گیری، تمرکز بالا، حافظه قوی، تفکر انتقادی و تحلیلی، مدیریت هیجانات، صبوری و پشتکار.
برای حرفه‌ای شدن ورزشکار، روزانه چقدر تمرین نیاز است؟
برای قدم‌های اول پیشرفت و حرفه‌ایی شدن در شطرنج، روزانه ۳ الی ۴ ساعت تمرین مداوم نیاز است و برای سطوح بالاتر و استادی چیزی بیشتر از ۸ ساعت نیازمند تمرین است.
برای بهتر شدن شرایط هیات استان چه درخواستی از مسئولین استان دارید؟
قزوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی بهترین استان کشور جهت میزبانی و برگزاری مسابقات بزرگ می‌باشد. همانطور که در شهریور ماه سال جاری مسابقاتی از ۲۹ استان کشور را میزبان شدیم با بیش از ۴۰۰ شرکت‌کننده بزرگ‌ترین مسابقه اوپن کشور را رقم زدیم. امکان برگزاری مسابقات بین‌المللی بسیار فراهم می‌باشد که با کمک و همت مسئولین، این امر براحتی قابل برنامه‌ریزی خواهد بود. امیدواریم با کمک مسئولین جام قزوین ۱۴۰۴ را با عنوان بین‌المللی برگزار کنیم.
