فوتبال، عامل هم‌افزایی و ایجاد نشاط در جامعه

محمد بهرامی

این روزها همه جا صحبت از فوتبال، موفقیت و صعود شمس آذر قزوین به لیگ برتر است؛ ورزشی که طرفدارانی پر و پا قرص و سینه‌چاک دارد. فوتبال این پدیده‌ی دنیای مدرن به رمانی شبیه است که در آن غم و شادی، برد و باخت، رفاقت و رقابت، غرور و همدلی فراوان دیده می‌شود.

فوتبال جهانی مسطح را نشان می‌دهد و هر جایی از دنیا که پای می‌گذاری نشانی از آن را می‌بینی. صعود تیم فوتبال شمس‌آذر قزوین به لیگ برتر بهانه‌ای شد تا در خصوص تاثیرات، ریشه‌ها و زوایای جامعه شناختی و فلسفی این ورزش پرطرفدار صحبت کنیم.

ورزش از ‌آن جا که با فرهنگ رابطه‌ی مستقیم و مستمر داشته است و پدیده‌ای تربیتی و فرهنگی محسوب می‌شود، خود موجب رشد فرهنگی و اجتماعی و پدید آمدن عقاید و ارزش‌های متعالی خواهد شد و تاثیر فراوان آن قابل چشم‌پوشی نیست. به طور کلی ورزش می‌تواند انتقال فرهنگ و ارزش‌ها را در داخل یا خارج از جامعه فراهم سازد.

جامعه‌شناسی ورزش به عنوان یک حوزه‌ی علمی چند بعدی و میان‌رشته‌ای در بازشناسی و تحلیل فرهنگ، شخصیت قومی و ارتباطات روزمره بین افراد نقش موثری داشته، تا آنجا که برخی از صاحب‌نظران، ورزش را کلید شناخت جوامع برمی‌شمرند و آن را مدل و مدخلی مناسب برای تحلیل ساختارهای حاکم بر جامعه می‌دانند.

فوتبال به مثابه‌ی یک پدیده‌ی اجتماعی است و در فوتبال، زمینه‌ی گسترده‌ای برای فعالیت شاخه‌های مختلف علوم اجتماعی و انسانی وجود دارد. در این حوزه می‌توان از تاثیر فوتبال بر ساختار اجتماعی و تاثیرگذاری ساختار اجتماعی بر فوتبال سخن گفت.

فوتبال به عنوان ورزشی جهانی و فراگیر نقش برجسته‌ای در ایجاد همبستگی، استحکام اجتماعی، ایجاد شادی و نشاط اجتماعی، همدلی و افزایش روحیه کار جمعی در جامعه دارد.

ورزش به صورت فردی یا جمعی، انسجام اجتماعی ایجاد می‌کند؛ چه آن‌هایی که به عنوان مشارکت‌کنندگان فعال، خود ورزش می‌کنند یا تماشاگرانی که به عنوان مشارکت‌کنندگان غیرفعال در عرصه‌ی جامعه حضور دارند.

ورزش یکی از ابزارهای مهمی است که باعث استحکام ساختارهای اجتماعی می‌شود؛ همچنین می‌تواند ارزش‌ها و فرهنگ را تقویت کند.

متاسفانه بحث‌های مادی و سوداگری در فوتبال به این زمینه لطمه می‌زند و نیاز به آسیب‌شناسی دارد. باید سعی کرد تا آثار سوداگری را در ورزش کم و انگیزه‌های واقعی ورزش را تقویت کرد.

اگر بخواهیم نگاهی «پهنانگر» داشته باشیم، می‌بایست نقش انسانی فوتبال گسترش یابد و در این میان فوتبال، جایگاهی ویژه و غیرقابل انکار در همبستگی اجتماعی دارد.

در این مورد کارشناسان معتقدند مراحل اجتماعی شدن و فرم‌گیری اجتماعی بوسیله‌ی ورزش صورت می‌گیرد و همزمان ورزش توانمندی شکل‌دهی و باروری شخصیت افراد جامعه را دارد و همراه با خود سلامت جسم و روان را خواهد داشت.

فوتبال شور و شوق به زندگی را در جامعه بیدار می‌کند و می‌تواند جامعه را از افکار پریشان و پوچ‌گرا رها سازد؛ همچنین هدفمندی در زندگی را برای افراد جامعه به ارمغان آورد.

جامعه‌ی مدرن با خود ارزش‌های مدرن را می‌آورد؛ فوتبال ورزشی است که به فرآیند «مدرنیسم» چسبیده و نمی‌توان آن را از دنیای مدرن جدا کرد. امروزه فوتبال بخشی از زندگی مدرن شده است. امروزه برخی از آمارها نشان می‌دهند در دنیا نزدیک به 600 تا700 میلیون نفر از فوتبال نان می‌خورند و این نشانگر آن است که فوتبال تبدیل به صنعت شده است.

در این جا  باید نگاه به ورزش در آموزش و پرورش تقویت شود تا بتوانیم جامعه‌یی از افرادی سرزنده و سالم داشته باشیم؛ زیرا جامعه با نشاط بر اقتصاد کشور هم تاثیر فراوانی می‌گذارد و باعث توسعه می‌شود.