فرهنگ و هنر قزوین در پیچ و خم سال 1401

سال 1401 در حالی به پایان رسید که مانند سال‌های گذشته جامعه فرهنگ و هنر قزوین با فراز و نشیب‌های متعددی همراه بود. گرچه حل مشکلات زیرساختی قزوین به رویایی دست نیافتنی تبدیل شده است و این شهر کهن همچنان از نبود ابتدایی‌ترین امکانات رنج می‌برد ولی با تمام کمی‌ها و کاستی‌ها، هنرمندان قزوینی همچنان به فعالیت‌های خود ادامه دادند و در رویداد‌های مهم افتخار‌آفرینی کردند. امید است در سال جدید مسئولین ذی‌ربط بهای بیشتری به فرهنگ و هنر بدهند و در حل مشکلات زیر‌ساختی قزوین عزم جدی‌تری به کار گیرند. در ادامه مروری خواهیم داشت به هنرمندان موفق قزوین در سال 1401 که توانستند افتخارآفرینی کنند.

محمدرضا مقدم

ـ ادامه موفقیت‌های موسیقیدان صاحب نام قزوین

«مسعود سخاوت‌دوست» بیش از یک دهه است که در فضای موسیقی فیلم کشور حضور جدی دارد و با حضور در جشنواره‌های داخلی و خارجی جوایز متعددی را به خود اختصاص داده است. سخاوت دوست 5 آذر 1363 در قزوین به دنیا آمد. موسیقی را با ساز سنتور نزد مرحوم محمد علی درافشان شروع کرد. در ادامه مسیر هنری‌اش به آهنگسازی علاقه‌مند شد و تا مقطع کارشناسی ارشد در این رشته به تحصیل پرداخت. فلسفه یکی از دغدغه‌های او بود و به همین دلیل با تحصیل در این رشته موفق به اخذ مدرک دکتری فلسفه از دانشگاه بین‌الملل قزوین شد. کارنامه هنری سخاوت‌دوست پر است از موفقیت‌های مختلف. اگر تا دهه‌ی گذشته از مرحوم چشم‌آذر، مجید انتظامی، بابک بیات، فردین خلعتبری، حسین علیزاده، بهرام دهقانیار و … به عنوان توانمندترین سازندگان موسیقی فیلم در ایران یاد می‌شد امروز در کنار این بزرگان باید نام مسعود سخاوت دوست را نیز اضافه کرد. کسب دو سیمرغ بلورین پی در پی از جشنواره فیلم فجر موفقیتی است که هرگز به راحتی نصیب هر هنرمندی نمی‌شود. جدا از دریافت دو سیمرغ از جشنواره فجر، سخاوت‌دوست بارها با شایستگی به عنوان نامزد نهایی بخش موسیقی فیلم جشنواره فجر معرفی شده است. این موسیقیدان در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر موفق شد با ساخت موسیقی متن برای فیلم «عطرآلود» سیمرغ بلورین این دوره از جشنواره را به خود اختصاص دهد و نامش را در فهرست نام‌آوران و مفاخر قزوین بلندآوازه‌تر کند.

ـ نمایشنامه‌نویس‌های موفق قزوینی

«نیما حسن‌بیگی» نمایشنامه‌نویس موفق این سال‌های قزوین توانست با حضور در بخش نمایشنامه‌نویسی چهل و یکمین جشنواره فجر با نظر هیات داوران رتبه نخست را به خود اختصاص دهد و کام اهالی فرهنگ و علاقه‌مندان به هنر تئاتر را شیرین کند.

حسن‌بیگی با نوشتن نمایشنامه‌ی “سوناتِ ناتمام یک زندگیِ مشترک” در جشنواره فجر حضور داشت. این نمایشنامه داستان زندگی زناشوییِ زن و مردی را روایت می‌کند که هفت سال پس از ازدواج، از هم جدا می‌شوند. در نگارش این نمایشنامه از اتفاقات یک پرونده واقعیِ طلاق وام گرفته و تلاش شده با استفاده از فُرم و قراردادهای نمایش‌های آیینی سنتی (همچون تعزیه و نقالی) فضای تئاتریِ مُدرن ساخته شود. کاراکترها همچون شبیه خوانانِ تعزیه، گاهی از قالب خود خارج می‌شوند و در مورد اتفاقاتِ نمایش گفتگو می‌کنند و این چنین به تماشاگر یادآوری می‌شود که این نمایش جنبه تحلیلی دارد و هدفِ نمایش، قهرمان‌سازی و احساسات گرایی نیست. از طرفی به دلیل استفاده از بعضی ویژگی‌های تئاترِ مستند، می‌توان این متن را نمایشنامه‌ای پژوهشی نیز دانست؛ نمایشنامه‌ای که یکی از دلایل ریشه‌ای و پنهان طلاق در ایران را واکاوی می‌کند.

نیما حسن‌بیگی سال 1361 در قزوین به دنیا آمد و کار هنری خود را از سال 1380 با داستان‌نویسی شروع کرد و از سال 1384 با حضور در کارگاه‌های نمایشنامه‌نویسی حمید امجد در موسسه فرهنگی هنری کارنامه به طور جدی و حرفه‌ای به نمایشنامه‌نویسی مشغول است.

ـ دریافت دو برگ زرین از جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران

سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در حالی برگزار شد که دو هنرمند قزوینی موفق شدند رتبه نخست را در این رویداد به خود اختصاص دهند. احسان میرزائی هنرمند خوش آتیه‌ی قزوین توانست با ساخت فیلم «اتاق آقای ون» جایزه برگ زرین بهترین کارگردانی بخش تجربی را به ارمغان بیاورد. فیلم کوتاه «اتاق آقای ون» یک فیلم 6 دقیقه‌ای هست که با بیانی تجربی به روابط اجتماعی از قاب پنجره ذهنیت یک نقاش (آقای ون گوگ) که به افسوس‌ها و آرزوهایی که به آن‌ها دست پیدا نکرده بود، می‌پردازد.

میرزایی متولد سال 1370 است و در رشته روانشناسی تحصیل کرده و دانش‌آموخته دوره فیلم‌سازی در انجمن سینمای جوانان دفتر قزوین می‌باشد.

***

«عطا مجابی» سال 61 در قزوین به دنیا آمد. در اوایل دهه 80 از انجمن سینمای جوان دفتر قزوین در رشته‌ی فیلم‌سازی فارغ‌التحصیل شد و در ادامه در رشته ادبیات دراماتیک تا مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کرد.

«جناکات» نام فیلمنامه‌ای است که توسط عطا مجابی نوشته شده و در جشنواره فیلم کوتاه تهران توانست برگ زرین بهترین فیلمنامه اقتباسی را دریافت کند. جناکات فیلم نوآر/ فانتزی 14 دقیقه‌ایِ سیاه، سفید و قرمز است که با نگاهی به «جنایت و مکافات» داستایوفسکی نویسنده شهیر روسی ساخته شده و قصه یک سرقت ناموفق و مکافات یک جنایت را نمایش می‌دهد.

«جناکات» یک فیلم نوآر یا اصطلاحا فیلم سیاه است و همزمان یک فیلم فانتزی؛ که ماجرای یک‌ سرقت نافرجام، یک قتل فجیع و مکافات آن را نمایش می‌دهد. فیلمنامه با نگاهی به رمان «جنایت و مکافات» و یک خاطره شخصی از برادر نویسنده (مجابی) نوشته شده است. «جناکات» محصول مشترک ایران و ایتالیاست و در دوران اوج بیماری کرونا با بودجه ناچیزی در استان‌های قزوین و تهران فیلمبرداری و با حضور برخی از حرفه‌ای‌ترین هنرمندان ایرانی و ایتالیایی‌ ساخته شده است.

ـ «مشق مادر»؛ فرصتی برای هنرمندی بانوان

«مشق مادر» عنوان نخستین دوره از رویداد خوشنویسی بود که توسط اداره ارشاد قزوین و حوزه هنری برگزار شد. این رویداد با شرکت بانوان هنرمندی از سرتاسر کشور و چند هنرمند از کشور سوریه برگزار شد و نکته قابل توجه اختصاص عواید فروش آثار جشنواره به نفع هموطنان زلزله خوی بود. در این جشنواره که با استقبال پرشور بانوان هنرمند سرتاسر کشور برگزار شد، فاطمه ارجمندی، فاطمه کاظمی و مریم ذوالقدر سه بانوی قزوینی بودند که موفق به کسب رتبه شدند. همچنین خانم‌ها: فاطمه خانزاده، مریم هومان، آزاده برادران، زهرا حسینی‌فرد، شهلا افقی، فرشته احمدیان، رقیه عزیزی، فاطمه منتظری، مرضیه مرندی، معصومه کاکاوند، زهرا قلیپور، زینب رستمی و محدثه شمسینی به عنوان هنرمند شایسته تقدیر در این رویداد هنری معرفی شدند.

ـ بانویی که توجه ایکوموس را به باغستان سنتی قزوین جلب کرد

«سمیه مراقی» کارشناس ارشد مرمت بناها و بافت‌های تاریخی و مدیرعامل انجمن «دوستداران یادمان‌ها» است که در حوزه‌ی فعالیت‌های تخصصی بیشتر پیرامون موضوعات پژوهشی همچون «شیوه‌های استحصال آب در شهر قدیم قزوین»، «معماری بومی» و «معماری دست‌کند» فعالیت دارد و در حوزه‌ی فعالیت‌های داوطلبانه و سازمان‌های مردم نهاد به تبع شرایط، موضوعات مختلفی ازجمله باغستان را پیگیری می‌کند. وی سال گذشته توانسته است با ارائه طرحی با موضوع «حفاظت از باغستان» جایزه جهانی فرهنگ و طبیعت موسسه فرهنگی ایکوموس در سال 2022 را دریافت کند.

به گفته این فعال حوزه میراث فرهنگی، طرح «حفاظت از باغستان» به دنبال برقراری تعامل بین جامعه‌ی باغداران و کشاورزان و سایر نهادهای شهری توسط تیمی متشکل از انجمن‌ها و باغ‌دارها و کشاورزان با ایجاد بسترهای اجتماعی، فرهنگی و هنری از طریق اجرای انواع برنامه‌های تسهیل‌گری و توانمندسازی و در نهایت کمک به تشکیل انجمن محلی (CBO) مرتبط با باغستان است.

ـ آینده روشن هنرمندان موسیقی در گرو همت مسئولین

هنرستان هنرهای زیبای قزوین که بارها تا یک قدمی تعطیلی رفت ولی خوشبختانه این روزها حال بهتری دارد و با قول مسئولین ذیربط قرار است که امکاناتش بیشتر شود. نکته حائز اهمیت در فعالیت‌های این هنرستان، حضور گروه پسران و دختران رشته موسیقی ایرانی در سی و هشتمین جشنواره بین‌‌المللی فجر بود که به هنرنمایی پرداختند. گروه هنرستان دختران قزوین به سرپرستی سعیدرضا دولت زارعی تشکیل شده بود از: لاوین میراشه، کیمیا محسنی (کمانچه)، ریحانه حسن بیگی، فاطمه ذکری فلاح (سه تار)، نگار نیری (سنتور)، سروناز فلاح (قانون)، سارا ثقفی (عود)، عارفه فدایی (تار) و مهشید گودرزی (تنبک).

همچنین گروه پسران هنرستان موسیقی متشکل از محمد مهدی مهدی‌آبادی (کمانچه)، پارسا نیری (سنتور)، احمدرضا محمدپور (کمانچه)، حمیدرضا شمسینی غیاثوند (کمانچه و تنبک)، باربد زمانی (کمانچه)، ایلیا رجبعلی، (سنتور و  پیانو)، طاها امینی (تار)،  ایلیا رشوند (خواننده)، محمدرضا نوری (سه‌تار)، سروش جعفری (قانون) به سرپرستی نوید وفانیا به اجرای قطعاتی از موسیقی ایرانی در جشنواره پرداخت. آن چه مسلم است نوجوانان و جوانان قزوینی حرف‌های زیادی برای گفتن در عرصه موسیقی دارند که امید است با همت مضاعف مسئولین و فراهم کردن امکانات، زمینه حضور آن‌ها در عرصه‌های مختلف هموارتر شود.

ـ درخشش فوق‌العاده هنرمندان قزوین در جشنواره تئاتر«طلوع»

جشنواره منطقه‌ای تئاتر(طلوع) ویژه هنرمندان دارای معلولیت با درخشش چشمگیر هنرمندان قزوینی برگزار شد و می‌توان از این رویداد به عنوان یکی از اتفاقات قابل توجه قزوین در سال 1401 نام برد.

جشنواره تئاتر «طلوع» با حضور هنرمندانی از استان‌های آذربایجان شرقی، غربی، اردبیل، قزوین و زنجان برگزار شد که هنرمندان قزوینی موفق شدند در تمامی بخش‌ها با کسب عناوین متعدد افتخار آفرینی کنند.

موفقیت هنرمندان قزوینی دارای معلولیت به شرح زیر است:

در بخش طراحی لباس: رتبه نخست؛ جایزه این بخش شامل تندیس جشنواره و دیپلم افتخار و هدیه نقدی اهدا شد به معصومه پیرولی برای نمایش «دوست ندارم خواب ببینم»

در بخش طراحی صحنه: رتبه سوم؛ جایزه این بخش شامل لوح تقدیر و هدیه نقدی اهدا شد به قربان شعبانی برای «نمایش گنجشک‌ها پشت پنجره آقای». رتبه دوم؛ شامل لوح تقدیر و هدیه نقدی اهدا شد به سعید چگینی برای نمایش «دوست ندارم خواب ببینم». رتبه نخست؛ جایزه این بخش شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و هدیه نقدی اهدا شد به پویان نقی‌زاده برای نمایش «ناگهان روزی همزاد».

ـ در بخش بازیگری مرد: رتبه سوم؛ محمد زارعی برای نمایش بازیگر نمایش «گنجشک ها پشت پنجره».

در بخش بازیگری مرد جسمی ـ حرکتی: رتبه دوم؛  حسین طارمیان برای نمایش «ناگهان روزی همزاد».

بازیگری مرد ذهنی: جایزه این بخش شامل لوح تقدیر و هدیه نقدی به صالح هندو پور برای نمایش «دوست ندارم خواب ببینم» اهدا شد.

ـ بازیگری مرد، اختلال شنوایی: جایزه این بخش شامل لوح تقدیر و هدیه نقدی به نیما صحرایی و غلامرضا قلندری بازیگر «نمایش گنجشک‌ها پشت پنجره» تعلق گرفت.

ـ بازیگری زن: رتبه دوم؛ ساناز چگینی برای بازیگری در نمایش «گنجشک‌ها پشت پنجره». جایزه این بخش شامل تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و هدیه نقدی به سمیرا جمالی برای نمایش «ناگهان روزی همزاد» تعلق گرفت.

ـ بازیگری زن، ذهنی: جایزه این بخش به نگین شکری برای بازی در نمایش «دوست ندارم خوب ببینم» تعلق گرفت.

ـ کودک و نوجوان: سمیه شفیعی برای بازی در نمایش «دوست ندارم خواب ببینم»

نمایشنامه نویسی؛ رتبه دوم: جایزه این بخش به مرتضی اسدی برای نمایشنامه « گنجشک‌ها پشت پنجره» و جایزه نخست به لیلا روغنگیر برای نمایشنامه «دوست ندارم خواب ببینم» تعلق گرفت.

کارگردانی؛ رتبه دوم: سعید چگینی برای نمایش «دوست ندارم خواب ببینم». رتبه نخست: غلام قلندری برای نمایش «گنجشک‌ها پشت پنجره».

در نهایت هیات داوران دو اثر را شایسته تقدیر دانستند که یکی از آن‌ها نمایش «خط پایانی نیست» اثر لیلا روغنگیر نمایشنامه‌نویس موفق قزوین و کشور بود.