ضرورت درک و شناخت متقابل طرفین در ازدواج

ازدواج یکی از پیچیده‌ترین و جذاب‌ترین مراودات اجتماعی است که تاثیرات مثبت آن در زندگی افراد بی‌شمار است.  شاید در این میان بتوان ارزنده‌ترین فایده ازدواج با شناخت صحیح و اصولی را آرامش خاطر زن و مرد و کامل کردن یکدیگر دانست. در واقع دوستی و محبت حقیقی زوجین نسبت به یکدیگر و برطرف ساختن نیازهای عاطفی و جسمی، مانند طناب‌هایی هستند که به شالوده زندگی استحکام می‌بخشند. اما هرگاه شناخت طرفین از یکدیگر با چالش و نوسانات همراه شود و درک متقابل طرفین به درستی حاصل نشود، تبعات و آسیب‌های این ارتباط به شدت آسیب‌زا و طاقت‌فرسا خواهد بود. به منظور آشنایی بیشتر با اهمیت و ضرورت شناخت متقابل طرفین از یکدیگر در مراحل مختلف ازدواج و اثرات آن در زندگی زوجین با «مهشید ساسان‌پور» دکترای مشاور خانواده و روانشناس بالینی همکلام شدیم. مهشیدپور که مدیر و موسس مرکز مشاوره مهر و ماه است، تاکنون در این خصوص کتاب‌های متعددی را به رشته تحریر درآورده و کارگاه‌های تخصصی متعددی را در زمینه ازدواج در سطح کشور برگزار نموده است.

تفاوت ازدواج سنتی و مدرن از دیدگاه شما کدامند؟

در ازدواج سنتی معمولا دو نفر به همدیگر از طریق معرف، آشنایان و فامیل و… معرفی می‌شوند و مراحل ازدواج سنتی مثل مراسم خواستگاری و سایر برنامه‌های ازدواج فقط در چارچوب خانواده انجام می‌شود و نظر بزرگترها مهم‌تر از نظر خود زوج است. در این مدل ازدواج زوجین قبل از این مراسم، آشنایی و شناخت چندانی از هم ندارند. مسئولیت انتخاب نیز بر عهده خانواده است. اما ازدواج مدرن ازدواجی است که در آن نقش خانواده در معرفی زوجین به همدیگر بسیار کمرنگ است یا حتی می‌توان گفت خانواده‌ها اصلا نقشی ندارد. یعنی ازدواج بر پایه آشنایی بین دو طرف شکل می‌گیرد. این موضوع اصلی‌ترین تفاوت ازدواج سنتی و مدرن است. ازدواج با این سبک به افراد این امکان را می‌دهد که خودشان، شریک زندگی‌شان را انتخاب کنند و در بیشتر موارد توافقات مراسم و ازدواج را خودشان انجام می‌دهند و در نهایت خانواده را در جریان قرار می‌دهند. در این مدل ازدواج مسئولیت انتخاب به عهده خود زوجین است.

کدام سبک ازدواج مزایای بیشتری دارد؟

نکته مهم اینکه در هیچ کدام از ازدواج نمی‌توان با قطعیت در خصوص مزایا یا برتری سبک سنتی یا مدرن صحبت کرد چرا که هر کدام مزیت‌ها و معایب خاص خود را دارند و بسته به شخصیت فرد، شرایط زندگی، موقعیت اجتماعی، شرایط فرهنگی و … ممکن است سبک مناسب ازدواج برای هر فرد متفاوت باشد. هرچند امروزه اکثر ازدواج‌ها کمتر به صورت سنتی شکل می‌گیرد و فرزندان ادعا می‌کنند که والدین آنها را درک نمی‌کنند و خودشان بهتر می‌توانند شریک زندگی‌شان را انتخاب کنند!

ارتباطات کنترل نشده پیش از ازدواج و تبعات آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

امروزه جوانان ارتباطات زیادی با جنس مخالف برقرار می‌کنند که محاسن و معایب زیادی می‌تواند داشته باشد. نیاز به ارتباط با جنس مخالف معمولا از نوجوانی در افراد شکل می‌گیرد که نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن بزرگ‌ترین عامل رفتن به سمت دوستی با جنس مخالف است. از عوامل دیگر برخی از پسران، داشتن دوست دختر را نوعی محبوبیت، قدرت اجتماعی و موفقیت برای خود می‌شمارند و در شرایطی که توانایی تشکیل خانواده از طریق ازدواج را ندارند، عده‌ای از آنان، نیازهای جنسی و عاطفی خود را از طریق این دوستی‌ها برطرف می‌نمایند. در مقابل برخی از دختران ارتباط با پسران را نوعی جذابیت برای خود تلقی می‌کنند و تصورشان این است که این دوستی‌ها به ازدواج منتهی می‌شود. نداشتن رابطه صمیمانه در خانواده، محدودیت‌های زیاد و عدم درک و شناخت شرایط این دوره می‌تواند افراد را به صمیمیت خارج از خانواده بکشاند و آسیب‌های زیادی بر اشخاص وارد کند. بعضی از این پیامدهای منفی این ارتباطات را می‌توان به رویاپردازی زیاد، اضطراب و افسردگی، پنهان‌کاری، دور شدن از اهداف، ایجاد مشکلات روانشناختی، ایجاد عشق‌های یکطرفه و کوری شناختی، نادیده گرفتن ضعف‌ها و اشکالات طرف مقابل، احساس گناه و عذاب وجدان، دوری عاطفی از خانواده، شکست‌های عشقی، خیانت‌ها و بی‌تعهدی‌های افراد، نمایشی رفتار کردن، فداکاری بیش از حد، بدبینی و سوءظن در زندگی آینده، مشکلات جنسی، اختلالات روانی و…. اشاره کرد.

آیا در این سبک ارتباط می‌توان پیامدهای مثبتی یافت؟

در خصوص پیامدهای مثبت این پدیده باید اذعان داشت در صورتی که افراد به بلوغ عقلی، عاطفی، اجتماعی رسیده باشند، با دقت بیشتری دوست انتخاب می‌کنند و احتمالا خانواده را در جریان قرار می‌دهند و از رفتارهای تکانشی و هیجانی دوری می‌کنند. این روابط موجب شناخت بیشتر و بهتر از خود شخص و جنس مخالف می‌شود که بعدها در زندگی مشترک باعث درک و تفاهم بیشتر می‌شود. با ارتباط جنس مخالف خودشناسی و دیگر شناسی بهتری صورت می‌گیرد و در صورت نبود اختلالات شخصیتی دوطرف، باعث رشد اعتماد به نفس، احترام، نوع‌دوستی، پرورش اهداف، آگاهی از خواسته‌ها، نیازها، سلیقه‌ها و علایق می‌گردد.

در مجموع چه نقش و جایگاهی برای آموزش، تفکر و استفاده از تجربیات دیگران قائل هستید؟

ازدواج یک مقوله بسیار پیچیده و چند وجهی است که قطعا حرکت انفرادی در این مسیر و تصمیم‌سازی انفرادی آسیب‌زا خواهد بود. کسب مهارت برقراری ارتباط با دیگران، استفاده از تجارب بزرگان و به‌کارگیری نظرات و مشاوره‌های اهل فن در این مقوله یک ضرورت و اصل مهم می‌باشد. امید است جوانان در تمام مراحل ارتباط با یکدیگر با پرهیز از رفتارهای هیجانی و انفرادی سعی کنند خودسرانه تصمیم نگیرند و آینده و روزهای شاد و جذابی را که در انتظارشان است، با خودخواهی و تصمیمات فردی به تباهی نکشند و سعی کنند با شرکت در کلاس‌ها و دوره‌های مختلف، بهره‌مندی از تجارب بزرگان فامیل و اهالی مورد وثوق از معلمان و مشاوران گرفته تا ریش سفیدهای فامیل، در برقراری ارتباطات سالم و هدفمند و در نهایت ازدواج منطقی و آگاهانه بکوشند.